بعضی ها به بادمجان حساسیت دارند

کوچک تر که بودم, همیشه وقتی غذا قیمه بادمجان داشتیم, سهم خورشم قبل از اینکه به دست من برسد, باید از زیر دست مادرم رد می شد نه اینکه کار خاصی روی آن انجام دهد, فقط دانه های داخل بادمجان را در می آورد

کوچک‌تر که بودم، همیشه وقتی غذا قیمه‌بادمجان داشتیم، سهم خورشم قبل از اینکه به دست من برسد، باید از زیر دست مادرم رد می‌شد. نه اینکه کار خاصی روی آن انجام دهد، فقط دانه‌های داخل بادمجان را در‌می‌آورد...

مادرم می‌گفت: «این دانه‌ها حساسیت می‌آره، تنت رو به خارش می‌اندازه و پوستت خراب می‌شه» و کلی از این توصیه‌های مادرانه! من هم در همان عوالم بچگی فکر می‌کردم: «مگر آب دانه‌ها در آب خورش درنیامده؟». خلاصه اینکه آخر هم هیچ‌وقت نفهمیدم که واقعا آن دانه‌ها حساسیت‌زا بودند یا نه. البته این را هم بگویم که پدربزرگم با اینکه همیشه دانه‌های بادمجان را درمی‌آورد، باز هم بعد از خوردن آن سر‌زانوهایش شروع به خارش می‌کرد. سوالی که همیشه ذهن مرا به خود مشغول می‌کرد، این بود که بادمجان با این همه ضرر، اصلا چرا جزء خوردنی‌های ما شده است؟ آنچه در ادامه می‌خوانید، گفت‌وگوی «سلامت» با دکتر محمدرضا فضل‌اللهی، فوق‌تخصص آلرژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره حساسیت‌زایی بادمجان است.

▪ آقای دکتر! خیلی از افراد از حساسیت خود به بادمجان می‌گویند. این حساسیت از کجا ناشی می‌شود؟

بادمجان یکی از اعضای خانواده بزرگ سبزی‌هاست. حساسیت‌زایی‌اش بر خلاف بسیاری از خوراکی‌هایی که حساسیت‌زایی آنها ناشی از ترکیب‌های موجود در پروتئین‌هایشان است، به وجود هیستامین برمی‌گردد که مستقیم باعث واکنش بدن می‌شود. به همین دلیل هم بادمجان در افرادی که حتی زمینه‌های بروز آلرژی ندارند هم می‌تواند حساسیت ایجاد کند.

▪ نشانه‌های وجود حساسیت به بادمجان در افراد کدام است؟

علایم این حساسیت متعدد هستند ولی به‌طور عمده شامل سوزش دهان و گلو و گاهی بروز احساس خارش در همین اندام‌هاست. این علایم می‌توانند در مراحل بعد به شکل ناراحتی‌های مقطعی گوارشی نیز بروز کنند. البته گاهی افراد با لمس پوست بادمجان هم دچار بروز علایم حساسیت‌های پوستی می‌شوند. البته خوشبختانه میزان شیوع حساسیت به بادمجان بسیار کم است.

▪ در میان علایم حساسیت به بادمجان، برخی افراد به قاچ‌قاچ شدن زبان در اثر مصرف آن هم اشاره می‌کنند که شما آن را ذکر نکردید.

بله، خیلی از افراد این عارضه را نیز جزء نشانه‌های حساسیت به بادمجان می‌دانند ولی در واقع این‌طور نیست. در حقیقت این نشانه از علایم واقعی بروز حساسیت نیست و بیشتر به آثار موضعی بادمجان مربوط می‌شود.

▪ اشاره کردید که شیوع حساسیت به بادمجان کم است. چرا؟

بله، همان‌طور که می‌دانید بادمجان یکی از محصولات پرمصرف کشور هند و در واقع بومی همین کشور است. در تحقیقاتی که در مورد میزان حساسیت افراد به بادمجان انجام شده بود، از میان ۷۰۰ نفری که ادعا کرده بودند به این سبزی حساسیت دارند، فقط حدود ۱۰درصد، واقعا به آن حساسیت داشتند که این میزان در مقایسه با بسیاری از مواد دیگر ناچیز تلقی می‌شود.

▪ آیا موارد شدید آلرژی نسبت به بادمجان نیز وجود دارد؟

در حالت کلی، بروز واکنش‌های شدید نسبت به بادمجان بسیار نادر است و معمولا دیده نمی‌شود، اما در موارد بسیار معدودی واکنش‌های شدید که در اصطلاح به آن آنافیلاکسی می‌گویند،گزارش شده است. این واکنش‌ها معمولا ابتدا با مشکلات پوستی آغاز می‌شوند و در ادامه باعث بروز کهیر و در پی آن بروز تنگی نفس می‌شوند. در صورت شدیدتر شدن این علایم، حساسیت به بادمجان حتی ممکن است منجر به مرگ افراد نیز شود.

▪ بسیاری از خانواده‌ها اعتقاد دارند علت حساسیت‌زایی بادمجان، دانه‌های آن است و به همین دلیل دانه‌های بادمجان را دور می‌ریزند. آیا این تلقی درست است؟

بر خلاف تصور عامه، حساسیت‌زایی و هیستامین‌های موجود در بادمجان در گوشت آن است، نه در دانه‌های آن. در مورد اینکه دانه‌های بادمجان برای بدن مفید هستند یا نه، متخصصان تغذیه بهتر می‌توانند توضیح دهند ولی از نظر حساسیت‌زایی باید گفت که این دانه‌ها بی‌تاثیر هستند.

▪ آیا میزان حساسیت‌زایی در انواع مختلف بادمجان متفاوت است؟

به نکته قابل‌توجهی اشاره کردید. نتایج بررسی‌ها نشان می‌‌دهند که میزان هیستامین بادمجان در انواع با پوست سبز بیش از سایر انواع بادمجان‌هاست و افراد باید در مصرف آنها دقت کنند.

پیمان صفردوست

گفت‌وگو با دکتر محمدرضا فضل‌اللهی فوق‌تخصص آلرژی