بورخس، چهره پیشروی قرن بیستم

شهرت خورخه لوئیس بورخس علاوه بر آمریکای لاتین و اسپانیا، جهان انگلیسی زبانان را نیز فرا گرفته است
شهرت داستانهای کوتاه، مقالات، اشعار و نقدهای این ادیب اسپانیولی زبان، …

شهرت خورخه لوئیس بورخس علاوه بر آمریکای لاتین و اسپانیا، جهان انگلیسی زبانان را نیز فرا گرفته است

شهرت داستانهای کوتاه، مقالات، اشعار و نقدهای این ادیب اسپانیولی زبان، علاوه بر آمریکای لاتین و اسپانیا، جهان انگلیسی زبانان را نیز فراگرفته است.

خورخه لوئیس بورخس در ۲۴ اوت ۱۸۹۹ در بوینس آیرس، پایتخت آرژانتین به دنیا آمد. پدرش وکیل و مدرس روانشناسی بود و در کنار آن به فعالیت ادبی هم علاقه نشان می داد. به گفته خود خورخه لوئیس، او چند غزل بسیار خوب هم سروده بود. مادر بورخس انگلیسی را از همسرش آموخت و به حرفه مترجمی روی آورد. خانواده پدر بورخس چند ملیتی بود:

اسپانیایی، پرتغالی و انگلیسی. مادر بورخس اسپانیایی بود و بدین ترتیب، در خانه بزرگ آنها هم به زبان اسپانیایی و هم به انگلیسی صحبت می شد و همین سبب شد که خورخه لوئیس به زبان انگلیسی تسلط زیادی پیدا کند و بعدها بسیاری از آثار او، تحت نظارت خود او به انگلیسی برگردانده شد.

نخستین مجموعه شعر بورخس به نام "تبِ بوینس آیرس"، پس از انتشار بسیاری از اشعار و مقالات او در نشریات ادبی آن دوران، در سال ۱۹۲۳ به چاپ رسید.

او در روزهای آغازین سال ۱۹۳۹، در حادثه ای به شدت از ناحیه سر مصدوم شد و این جراحت به قدری عمیق بود که نزدیک بود در حین عمل جراحی به مرگ بورخس منجر شود.

پس از بهبود، او سبکی را در نوشتن آغاز کرد که شهرتی جهانی برایش به ارمغان آورد؛ نخستین مجموعه داستانهای کوتاه او به نام "باغ گذرگاههای تو در تو" که در ۱۹۴۱ به چاپ رسید، محصول همان ماجرا است.

بینایی بورخس در این سالها رو به تحلیل گذاشت و هنگامی که در ۱۹۵۵ ریاست کتابخانه ملی آرژانتین به او واگذار شد، بینایی اش را به طور کامل از دست داد. خود او از این رویداد در شعرهایش چنین تعبیر می کند: کسی نباید با اشک یا پرخاش به اراده خداوند بتازد

به او که با طنزی ظریف

به یکباره هم کتابها را به من بخشید و هم شب را.

خورخه لوئیس بورخس سرانجام پس از انتشار شعرها، مقالات و داستانهای بی شمار و کسب افتخارات بسیار در سال ۱۹۸۶ در ژنو چشم از جهان فرو بست.

کتیبه گور

برای جد بزرگم ایزیدورو سوآرِز!

دلاوریش کوهساران آند را پشت سر گذاشت

در نبرد با کوهستان و سپاهیان.

دشنه اش به بی باکی خو کرده بود.

در صحرای خُنین

نبرد را به پایان برد با اقبال

و خون اسپانیایی نثار سرنیزه های پرویی شد. نامه اعمالش را نوشت با نثری استوار چون شیپورهای نبرد.

افتخار تبعید را برگزید و اینک مُشتی غبار است و افتخار.

ایزیدورو سوآرِز (۱۸۴۶-۱۷۹۹) جدّ مادری خورخه لوئیس بورخس بود که در تاریخ ۶ اوت ۱۸۲۴ فرماندهی یک هنگ سواره نظام را در برابر نیروهای سلطنت طلب در نبرد خُنین واقع در کوهساران پرو به عهده داشت و به خاطر دلاوری هایش از سوی سیمون بولیوار از او تقدیر شد.