آئین شیردهی

فلینظر الانسان الی طعامه

فلینظر الانسان الی طعامه

مادر مهربان!

سلام!

حتما از این که خدا هدیه ای به این عزیزی به تو و همسرت عطا کرده، خیلی خوشحالی.

قدم نورسیده تان مبارک!

این کودک، تکرار و مرور حیات خود توست. خدا او را قرار داده تا خود را دوباره از نو شروع کنی. تا بدانی که انسان ضعیف آفریده شده و خدا او را در سختی ها و مشکلات قرار داده تا راه کمال و عبودیت را در پیش بگیرد.

اولین نیاز کودک تو تغذیه و توجه به رشد جسمانی اوست.

تمام لحظاتی که برای تولد کودکت رنج کشیده ای، در درگاه خدا عبادت محسوب می شود. از سختی های قبل از تولد تا الان که کودکت به شیر نیاز دارد.

حتما می دانی که روایات زیادی درباره ثواب شیر دادن رسیده است. امام صادق(ع) مادر شیرده را به مجاهد فی سبیل الله تشبیه فرموده اند و اجر او را در صورت فوت، مساوی اجرشهادت شهید دانسته اند.

روزی پیامبر(ص) در مورد جهاد صحبت می کردند. زنی پرسید: یا رسول الله! آیا زنان هم بهره و نصیبی از جهاد می برند؟

پیامبر فرمودند: آری. از زمان حمل تا از شیر گرفتن طفل برای زن اجر و ثوابی است مانند ثواب آن کس که اسب سوار شود و در راه رضای خدا برای جان نثاری حاضر و مهیا شود.

آیا می دانی شیردر تربیت معجزه می کند!

اگر دوست داری بیشتر در مورد تاثیر عجیب شیر در تربیت کودکت بدانی ماجراهای زیر را بخوان:

به مادر شیخ انصاری که یکی از سرمایه های شیعه است گفتند: چه فرزند خوبی تحویل جامعه دادی!

جواب داد:"من توقع بیشتری از این پسرم داشتم. برای این که در۲سالی که او را شیر دادم هیچ وقت بدون وضو نبودم. نصف شب بچه ام گریه می کرد و شیر می خواست. بلند می شدم وضو می گرفتم و بعد بچه ام را شیر می دادم.

از مادر مقدس اردبیلی نیز پرسیدند: سبب مقام ارجمند پسرت چیست؟

فرمود: من هرگز لقمه ای شبهه ناک نخوردم و قبل از شیر دادن بچه وضو می گرفتم . ابدا چشم به نامحرم نیانداختم و بعد از شیرباز گرفتن در تربیت او کوشیدم. همیشه او را با بچه های خوب نشست و برخاست می دادم.

فرزند شیخ فضل الله نوری از جمله کسانی بود که برای اعدام پدرش تلاش می کرد. یکی از بزرگان در زندان به ملاقات مرحوم نوری می رود و می گوید: این پسر چرا این قدر پست شده که علیه پدر خود دشمنی می کند؟

شیخ فرمودند: خودم هم می دانستم و همین ترس را داشتم . سپس فرمودند: این بچه در نجف متولد شد. مادرش بیمار شد. مجبور شدیم دایه ای بگیریم تا به او شیر دهد. پس از مدتی متوجه شدم که این زن آلوده است و حتی دشمن امیرالمومنین و اهل بیت(ع) می باشد. همان جا زنگ خطر برای من زده شد. اما دیگر کار از کار گذشته بود.

راستی مبادا تصور کنی که با شیر دادن تنها غذای کودکت را فراهم می کنی وفقط او را از گرسنگی نجات می دهی.این طور نیست. شاید کودکت بدون شیر تو هم بتواند رشد کند و زنده بماند. اما کار مهم تری که انجام می دهی و چیزی نمی تواند جایگزین آن شود این است که شیردهی تو وسیله ای برای تبادل عاطفی و تقویت روحی کودکت است. کودک به هنگام مکیدن سینه ات، صدای قلب تو را می شنود و آرامش می یابد. شیر تو کودکت را شاد و خرسند نگه می دارد و حتی از نظر اخلاقی در او اثر مثبتی دارد.

حتما به همین خاطر است که پیامبر(ص)بارها فرموده اند:" برای طفل هیچ شیری بهتر از شیر مادر نیست."

( مستدرک الوسائل.ج۱۵.ص۱۵۶)

● این نکته ها را به خاطر بسپارید!

▪ نکته اول:

ـ نام خدایادتان نرود!

در شروع شیر دادن ذکر بسم الله را فراموش نکنید. باوضو بودن در این هنگام زیباترین جلوه بندگی یک مادر است. در روایتی از پیامبر(ص) تاکید شده است که هر امر باارزش و مهمی که بدون ذکر بسم الله الرحمن الرحیم انجام شود ناقص و بی نتیجه خواهد ماند. شکر الهی را در پایان شیردهی و غذا دادن به کودک فراموش نکنید.

▪ نکته دوم:

ـ حلاوت اولین شیر را به کودک بچشانید!

بهتر است که سریعاً پس از تولد یا کمی پس از آن شیردهی آغاز شود. اولین شیری که از سینه بیرون می آید "کلستروم" یا "آغوز" نام دارد که از لحاظ مواد مغذی بسیار غنی است و کودک را در مقابل بیماری ها محافظت می کند و متخصصین توصیه می نمایند که هرگز نباید کودک را از آن محروم کرد. همچنین سریع شروع به شیردهی کردن باعث می شود که کودک به سینه و تغذیه با آن عادت کند.

▪ نکته سوم:

ـ زمان شیردادن به کودک بستگی دارد

در چند هفته اول بهتر است که زمان را به کودک بسپارید، یعنی هرگاه که او خواست. شیر مادر زودتر از شیر خشک هضم می شود. بنابر این کودکانی که شیر مادر می خورند بیشتر از کودکان شیر خشک خوار نیاز به شیردهی دارند. اما به طور میانگین هر یک ساعت و نیم تا سه ساعت یکبار باید کودک را شیر داد. البته هرچه اشتهای کودک افزایش یابد این زمان کمتر خواهد شد.

سعی نکنید برای شیردادن (با شیر مادر) برای کودک زمان خاصی را مشخص کنید. این کار میزان شیر را کم می کند و کودک را گرسنه و بی قرار می سازد.

▪ نکته چهارم:

ـ با کودک حرف بزنید!

در هنگام شیر دادن به کودک نگاه کنید و با او حرف بزنید. در روزهای هفته با یاد معصومی که آن روز به نام وی منتسب است،کارهایتان را انجام دهید، غذا بخورید و به کودکانتان شیر بدهید.

مادری که می خواهد فرهنگ ساز باشد و فرهنگ اهل بیت را به کودک خود منتقل کند، لازم است با فرهنگ دین کودک را تغذیه کند و پرورش دهد.

صبر و آرامش، عصبانیت و تند خویی، افکار سالم یا غیر سالم ، گذشت و رافت اسلامی و یا لجاجت و انتقام گیری شما، همه و همه بر روی کودک تاثیر خواهد گذاشت. پس آینده شما درگرو اعمال و برخورد شماست.

▪ نکته پنجم:

ـ به شیوه درست به کودک شیر بدهید!

هنگام شیر دادن و خواباندن کودک طفل در سمت چپ قرار گیرد. چون کودک از درون رحم با صدای قلب مادر انس دارد، لذا در سمت چپ راحت تر است.

هنگام شیر دادن، کودک را روی بازوان لخت قرار دهید تا طفل گرمای بدن مادر را احساس کند. زیرا این احساس در رشد جنبه عاطفی کودک موثر است.

▪ نکته ششم:

ـ کودک را آزاد بگذارید!

کودکان در هنگام مکیدن پستان مادر علاقه شدید دارند که بدن وی را لمس کنند و دائما به بدن او دست زده و بازی کنند. اگر مادر به علت ناآگاهی مانع این امر شود, آثار نگرانی و گرفتگی در رخسار و عاقبت گریه کودک ظاهر می شود و حتی ممکن است تصمیم به ترک شیر خوردن بگیرد.

البته مادرانی که کودک خود را شیر هم نمی دهند، لازم است او را در آغوش بگیرند و نوازش کنند.

به کودک از هر دو پستان شیر بدهید. بهتر است هر بار از یکی از سینه ها شروع کند( در یک نوبت از سینه راست و در نوبت بعد از سینه چپ شروع کند به طو رمتناوب.)

شیر مادر برای نوزاد کافی است و به هیچ غذا یا مایع دیگری نیاز ندارد.

از رسول خدا نقل شده که : خداوند روزی فرزند را در دو پستان مادرش قرار داده است.در یکی آب و در دیگری طعام اوست.

▪ نکته هفتم:

ـ به غذای خود توجه کنید!

استفاده ازمیوه جات، سبزیجات خام، ویتامین و رژیم غذایی مناسب که درهر وعده آن مقداری پروتئین( ماهی،گوشت،تخم مرغ،پنیر و شیر) را حتما جدی بگیرید. مایعات نیز باید به میزان کافی( حدود سه لیتر شیر، آب میوه، چای، آب) بنوشید.

راستی از خوردن سیر و پیاز و آنچه تند است دوری کنید.

▪ نکته هشتم:

ـ بهداشت شیردهی یادتان نرود!

قبل از هر بار شیردهی، دست هایتان را با آب ولرم و صابون بشویید. زیرا از طریق دست بسیاری از میکرب های موجود در محیط خانه یا بیمارستان به شیرخوار منتقل می شود.(استحکام و یا شستن پستان با آب ولرم روزی یک بار کافی است.)

در هر وعده شیردهی قسمت رقیق تر و انتهای آن غلیظ تر و چرب تر است. شیرخوار برای رشد مطلوب باید هر دو بخش شیر را دریافت کند. پس پستان خود را به مدت کافی در دهان او قرار دهید و اجازه دهید آن را خوب بمکد. برای مکیدن محدودیت زمانی قائل نشوید. بگذارید هر قدر که شیرخوار می خواهد مک بزند و هر موقع خواست سینه را رها کند.

مبادا به خیال کمک به نوزاد نوک پستان را نیشگون گرفته و مانند سر بطری در اختیار کودک قرارا دهید.این کار باعث می شود که کودک فقط نوک پستان را بمکد. راه صحیح آن است که تمام پستان را در اختیار کودک بگذارید. این کار کمک می کند که نوک پستان و هاله اطراف آن به اندازه کافی در دهان شیرخوار قرار گیرد. فقط می توانید با انگشت بالای نوک پستان را کمی فشار بدهید تا جلوی تنفس کودک گرفته نشود.

تغذیه نوزاد در شب باعث افزایش ترشح شیر می شود. همچنین مکیدن های مکرر بهترین محرک برای زیاد شدن شیر است.

▪ نکته نهم:

ـ بعد از شیر دادن هم مواظبش باشید!

پس از هر نوبت شیردهی شیرخوار را بر روی شانه و یا در آغوشتان به صورت عمودی نگه دارید تا آروغ بزند.( برای تسهیل آروغ می توانید به ملایمت پشت شیرخوار را بمالیدو همچنین پنج تا ده دقیقه پس از گذاشتن کودک در جای خوابش عمل فوق را تکرار کنید و سپس او را به پشت یا به طرف راست بخوابانید.)

▪ نکته دهم:

ـ مزایای شیر خودتان را فراموش نکنید.

تغذیه نوزاد با شیر مادر شانس بروز سرطان پستان را کاهش می‌دهد.

خونریزی پس از زایمان در مادرانی که کودکانشان را با شیر خود تغذیه می‌کنند زودتر قطع می‌شود.

شیر مادر همیشه تازه و در دسترس است و هر زمان که کودک احساس گرسنگی کند، در اختیار اوست؛ همچنین تغذیه با شیر مادر پیوند محبت بین مادر و شیرخوار را محکم‌تر می‌کند.

احتمال بروز سوء تغذیه، اسهال، عفونت‌های تنفسی و گوش‌درد و شیوع آلرژی زیر یک‌سال و بزرگسالی در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر از سایر کودکان است.

لاغری و کاهش وزن پس از زایمان در این افراد کمتر دیده می‌شود و مادران مذکور راحت‌تر به وزن طبیعی قبل از زایمان باز می‌گردند.

آرامش خاطر مادر و کودک در تماس پوست با پوست بین آن دو و جلوگیری از اختلالات رفتاری و عاطفی کودک در سال‌های آتی از عمده‌ترین تاثیرات تغذیه نوزادان با شیر مادر محسوب می‌شود.

▪ نکته یازدهم:

ـ اگر مجبور به دوشیدن شیر بودید...

دوشیدن شیر به معنای تراوش کردن شیر از سینه به کمک دست یا بوسیله شیردوش می باشد. برخی زنان که خود به کودک شیر می دهند، ممکن است برای راحتی بیشتر اجازه دهند تا دیگران در شیر دادن به کودکشان کمک کنند مثلا می خواهند برای مدتی کوتاه از کودک دور باشند یا اینکه تمایل دارند تا همسرشان را در این امر بیشتر درگیر کنند.

وسایل مختلفی برای دوشیدن شیر مادر وجود دارد و مهم است که تمام وسایلی که مورد استفاده قرار می گیردو همین طور بطری شیر استریل باشد. شیر مادر نیز باید در فریزر قرار بگیرد و قبل از استفاده گرم شود.

▪ نکته دوازدهم:

ـ به حالات کودک توجه کنید:

۱) کودک شما زود به زود شیر می خورد:

شیر مادر سریع هضم می شود (معمولا۱.۵ تا ۲ ساعت) از این رو کودکان شیرخوار (شیر مادر) زودتر از کودکان شیرخشکی گرسنه می شوند. برخی از کودکان نیاز شدیدی به مکیدن دارند. همچنین کودکان اغلب برای احساس امنیت بیشتر به این نیاز دارند که به طور مداوم با مادر تماس داشته باشند. تمام این موارد طبیعی است و با برآوردن این نیازها کودک لوس نمی شود.

۲) کودک شما به طور ناگهانی دفعات شیر خوردنش افزایش می یابد و یا اینکه طولانی مدت شیر می خورد:

این حالت، جهش رشد کودک است. کودک گاهی میزان شیر خوردنش بیشتر می شود که معمولا از چند روز تا یک هفته طول می کشد و این امر باعث افزایش میزان شیر مادر می گردد. در صورت بروز این حالت به کودک مکمل غذایی ندهید. مکمل دادن (مانند شیر خشک، آب قند و ...) به بدن هشدار می دهد که کودک نیاز به شیر بیشتر ندارد و در نتیجه میزان شیر کاهش می یابد.

۳) کودک پس از شیر خوردن یک بطری شیر خشک یا شیر جوشیده شده را با ولع می‌بلعد:

بسیاری از کودکان با میل خود یک بطری شیر را حتی پس از یک تغذیه کامل از سینه مادر، می خورند. البته اگر این کار را به طور مرتب تکرار کنید شیرتان کم خواهد شد.

▪ چه چیز هایی شیر شما را کم می کند:

پستانک باعث می گردد که کودک با نوک سینه مشکل پیدا کند و همچنین باعث می‌شود که مقدار زمانی که کودک با سینه مادر ارتباط برقرار می‌کرد، کمتر شود که در نتیجه باعث کاهش میزان شیر مادر می‌شود.

ـ محافظ نوک سینه: این نیز می‌تواند منجر به ”مشکل با نوک سینه“ شود. همچنین باعث می‌شود که تحریک نوک سینه که در انتقال شیر نقش مهمی دارد کم شود و در نتیجه میزان تولید شیر کاهش یابد.

کودک خواب آلوده: در چند هفته اول، برخی کودکان غالباَ می‌خوابند و خیلی کم تقاضای شیر می‌کنند. اما شما در هر صورت هر دو ساعت یک بار در روز و هر ۴ ساعت در شب به کودک شیر دهید تا میزان شیرتان کم نشود.

ـ شیر دادن زمانبندی شده: شما نباید طبق زمانبندی خاصی به کودکتان شیر دهید. اگر هر وقت که کودک احساس گرسنگی کند و شما به او شیر دهید باعث ازدیاد شیرتان می‌گردد. اما زمانبندی مشخص برای شیردهی به تولید و ازدیاد شیر لطمه وارد می‌کند.

▪ قطع کردن شیردهی توسط مادر:

قطع شیر نیز به تولید شیر و میزان آن آسیب می‌رساند. همچنین باعث می‌شود که چربی موجود در شیر که موجب وزن گرفتن کودک و پر انرژی ماندن او در بین فواصل شیردهی می‌گردد به او نرسد.

در هر وعده از یک سینه شیر بدهید: اگر تمایل دارید که شیر شما افزایش یابد، بگذارید کودک در هر وعده از یک سینه کامل تغذیه کند و سپس سینه دیگر را به او بدهید.