نگاه جامع به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پس از پایان آن

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، امسال نیز چون سال های گذشته به کار خود پایان داد اما چالش های عمیق و تفاوت های بنیادی نحوه برگزاری آن نسبت به ادوار گذشته نشان از ضعف اجرایی …

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، امسال نیز چون سال های گذشته به کار خود پایان داد اما چالش های عمیق و تفاوت های بنیادی نحوه برگزاری آن نسبت به ادوار گذشته نشان از ضعف اجرایی آن داشت. اشکالات غیرقابل صرفنظری که شاید میل هر کتابخوان و علاقه مند به کتابی را نسبت به این مقوله فرهنگی به رخوت و دلزدگی تبدیل کرده باشد. مخاطب مشتاقی که از اقصی نقاط کشور راهی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران شده اما با موجی از بی نظمی مواجه می شود.

اول آنکه، ذکر نام نمایشگاه چندان برازنده این پدیده فرهنگی نیست اما از آنجا که بیست و سه دوره چنین نامی بر آن نهاده شده از آن به نمایشگاه یاد می کنیم; چراکه نمایشگاه در استانداردهای جهانی، مکانی است جهت به نمایش درآمدن محصولات مختلف تا مخاطب بتواند با تازه های تولید آشنا شود. فروش کتاب به عنوان محصولی فرهنگی آن هم با این حجم وسیع که در نمایشگاه کتاب تهران صورت می گیرد در هیچ نمایشگاهی با استاندارد جهانی رخ نمی دهد چراکه محل فروش هر محصول، فروشگاه های عرضه آن محصول است. چنانچه در نمایشگاه های صنایع غذایی، گل و گیاه، محصولات الکترونیکی، مطبوعات و غیره چنین استانداردی رعایت می شود، نمایشگاه کتاب نیز علی القاعده باید چنین باشد. اتفاقی که در نمایشگاه های کتاب سایر کشورها صورت می گیرد.

از سوی دیگر یکی از اهداف نمایشگاه های کتاب، آشنایی عموم با تازه های نشر و دیدار مخاطبان با مسوولین انتشارات، نویسندگان و مترجمان است. با این تفسیر باید در هر غرفه به جای اشخاص فروشنده، مدیران مسوول، مسوولین امور تحریریه و نویسندگان حاضر باشند و بحث و تبادل نظر و سوال و جواب در باب کتاب های عرضه شده جای سوالاتی از قبیل" این کتاب چند است؟ " یا "آن کتاب چقدر تخفیف دارد؟" را بگیرد. اما نمایشگاه کتاب تهران با این گستره تنها به سان فروشگاه بزرگ کتابی است که در آن مخاطبان و غرفه داران تنها پول و کتاب رد و بدل می کنند. به این طریق با وجود صف های شلوغ خرید کتاب در مقابل غرفه ها و عدم حضور مدیران مسوول و نویسندگان در اکثر ساعات نمایشگاه، هرگز جایی برای بحث و تبادل نظر در مورد کتاب های منتشر شده بین ناشر و مخاطب باقی نمی ماند.

از سوی دیگر در نظر گرفتن فضای کوچک مصلی تهران برای شمار زیادی از غرفه های نشر کتاب و تنگ بودن فضای سالن ها، هرگز پاسخگوی خیل عظیم جمعیتی که در طول ده روز برگزاری نمایشگاه از اقصی نقاط ایران راهی آن می شوند نیست.

نکته قابل توجه دیگر، شرایط کیفی و امکانات زیرساختی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است. مسایلی از قبیل عدم تهویه مناسب هوا در سالن ها، نبود فضای خارجی کافی برای استراحت مراجعین و مسایلی از این قبیل که همه و همه از انرژی مراجعین و غرفه داران تا حد زیادی می کاهد.

به علاوه ضعف امکانات رفاهی چون رستوران ها، آب آشامیدنی، بی نظمی و عدم رعایت بهداشت در فضای بیرونی نمایشگاه، وجود کامیون های تخلیه بار و بی نظمی در رفت و آمد سرویس های داخلی نمایشگاه نیز همچون موارد قبل باعث بی نظمی و افت کیفی نمایشگاه نسبت به سال های قبل می گردد.

در نهایت کمبود وسایل نقلیه عمومی ایاب و ذهاب، از جمله نبودن خطوط ویژه مترو در فواصل زمانی کوتاه، معضلی است که هرگز نمی تواند پاسخگوی سیل عظیم جمعیت بازدیدکننده از نمایشگاه باشد. نمایشگاهی که خود موجب ازدحام است و از قضا در یکی از شلوغ ترین و پرترددترین نقاط شهر تهران واقع شده است!

نویسنده : حدیث جان بزرگی