خودروهای بدون راننده

صحبت از تردد خودروهای بدون راننده در خیابان ها, بیش از هر چیز شما را به یاد داستان های علمی ـ تخیلی می اندازد, اما در سال های اخیر بسیاری از شرکت های بزرگ در عرصه فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی از جمله گوگل از خودروهای بدون راننده رونمایی کرده اند که نشان می دهد این مقوله قدمی فراتر از محدوده داستان های علمی ـ تخیلی گذاشته و به واقعیت مبدل شده است

صحبت از تردد خودروهای بدون راننده در خیابان‌ها، بیش از هر چیز شما را به یاد داستان‌های علمی ـ تخیلی می‌اندازد، اما در سال‌های اخیر بسیاری از شرکت‌های بزرگ در عرصه فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی از جمله گوگل از خودروهای بدون راننده رونمایی کرده‌اند که نشان می‌دهد این مقوله قدمی فراتر از محدوده داستان‌های علمی ـ تخیلی گذاشته و به واقعیت مبدل شده است.

اما یکی از محدودیت‌هایی که در زمینه گسترش کاربرد این فناوری وجود دارد این است که هزینه تمام شده یک خودروی هوشمند به قدری بالاست که از توان مالی بسیاری افراد خارج است و تنها معدود افرادی هستند که می‌توانند هزینه خرید چنین خودرویی را تامین کنند، اما به این معنی نیست که سفر با یک خودروی مجهز به سیستم هوشمند ناوبری آرزویی محال و دست‌نیافتنی باشد.

محققان دانشگاه آکسفورد بتازگی موفق به طراحی و ساخت سیستم ناوبری هوشمندی برای انواع مختلف خودروها شده‌اند که قیمت تمام شده آن حدود ۲۵ میلیون تومان برآورد شده است و مراحل آزمایشی استفاده از این سیستم در خودروی «لیف» از محصولات شرکت خودروسازی نیسان با موفقیت همراه بوده است.

به گفته محققان در صورتی که این سیستم به تولید انبوه برسد قیمت آن به ۵۰۰ هزار تومان کاهش خواهد یافت.

● خودرویی که راه‌ها را می‌شناسد

سال گذشته گوگل، غول بزرگ دنیای فناوری از حرکت خودروهای بدون راننده گوگلی در جاده‌های ایالات متحده آمریکا خبر داد.

وجه تمایز خودروهای رباتیک آکسفورد با خودروهای گوگل این است که در مقایسه، تعداد حسگر کمتری روی آن نصب شده است و بیشتر مبتنی بر نقشه سه‌بعدی خیابان‌ها و مسیر حرکت هدایت می‌شود.

در حال حاضر از فناوری هوشمند ناوبری در سطوح مختلف در خودروهای متعددی استفاده می‌شود. در بعضی از خودروها این سیستم به‌عنوان یک دستیار رباتیک عمل می‌کند و در بعضی دیگر به‌عنوان یک ربات پیشرفته ناوبری کنترل اتومبیل را به صورت خودکار در دست می‌گیرد.

پیشرفت اتومبیل‌های رباتیک در سال‌های اخیر تا حدی بوده که در برخی از ایالات‌های آمریکا برای تردد این گروه از خودروها قوانین مستقلی به تصویب رسیده است.

بی‌شک رانندگی با خودروی هوشمندی که می‌تواند هرآنچه در مسیرش قرار دارد را شناسایی کند و براساس علائم و نشانه‌های موجود و استفاده از سیستم ناوبری خودرو را هدایت کرده و سرنشینان را از مبدا به مقصد برساند، تجربه خوشایندی است، اما بزرگ‌ترین مانعی که در توسعه کاربرد این خودروها وجود دارد، قیمت بسیار بالای آنهاست.

گرچه این سیستم خودکار رانندگی می‌تواند استفاده از این امکان را برای افرادی که به استفاده از سیستم‌های خودکار ناوبری علاقه دارند، فراهم سازد. این سیستم جدید بسیار مقرون به صرفه است و در همه خودروهای استاندارد امکان استفاده از آن وجود دارد. تنها کافی است سیستم روی خودرو نصب شده و تغییراتی در آن اعمال شود.

سیستم ناوبری جدید به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند در مسیرهایی که خودرو قبلا در آنها تردد داشته و برای خودرو شناخته شده است، هدایت خودرو را در اختیار بگیرد.

دوربین‌ها و حسگرهای لیزری به‌عنوان چشم‌های خودرو عمل کرده و بر‌اساس اطلاعات دریافتی یک نقشه سه‌بعدی از مسیر ترسیم کرده و به خودرو ارسال می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد سیستم ناوبری طراحی شده توسط محققان دانشگاه آکسفورد این است که این سیستم بر‌اساس ادراک مستقل طراحی شده است. به عبارت دیگر خودروی هوشمند شما در مسیر حرکت چیزهای جدیدی می‌آموزد و براساس اطلاعات دریافتی از مسیر، تصمیم‌گیری می‌کند.

در این خودروها برای ناوبری از سیستم GPS استفاده نشده است و سیستم ناوبری مبتنی بر دریافت اطلاعات از طریق ماهواره‌ها نمی‌تواند قابل اطمینان باشد و در هدایت خودروها اختلال ایجاد کند.

علاوه بر این سیستم ناوبری ماهواره‌ای نمی‌تواند اطلاعاتی را درباره موانع احتمالی که در مسیر حرکت خودرو وجود دارد در اختیار سیستم هدایت خودرو قرار ‌دهد.

● کنترل خودرو به کمک هوش مصنوعی

در این سیستم دو دوربین سه‌بعدی روی اتومبیل نصب می‌شود. دو اسکنر لیزری نیز زیر سپر جلو و عقب خودرو نصب می‌شود. این ابزارها به‌عنوان حسگر عمل کرده و اطلاعات و داده‌های دریافتی را به سیستم ناوبری خودرو ارسال می‌کند. بخش مرکزی سیستم ناوبری مجهز به سه گیرنده کامپیوتری است.

یکی از این گیرنده‌ها یک تبلت است که به‌عنوان رابط بین خودرو و راننده عمل می‌کند. به این ترتیب اگر سیستم با مسیر آشنایی داشته و راننده با درخواست سیستم موافقت کرده باشد کنترل رانندگی را در دست می‌گیرد و چنانچه در طول مسیر با موانعی مواجه شود که تشخیص دهد باید از راننده برای کنترل خودرو کمک بگیرد، بلافاصله هشدار می‌دهد.

چنانچه سه گیرنده کامپیوتری که در خودرو وجود دارد با شرایطی مواجه شود که نتواند در این رابطه تصمیم‌گیری کند یا تصمیمات آنها با هم در تضاد باشد سرعت خودرو کاهش یافته و در نهایت خودرو متوقف می‌شود.

سیستم خودکار هدایت خودرو از اطلاعاتی نظیر نشانه‌ها و علائمی که در طول مسیر وجود دارد، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی و همچنین تصاویر هوایی نیز کمک می‌گیرد. با توجه به این‌که ممکن است این اطلاعات دائم در حال تغییر باشد سیستم از طریق اینترنت به‌روز‌رسانی می‌شود.

اسکنر لیزری که زیر سپر جلو نصب شده است ۱۳ بار در ثانیه اطراف مسیر حرکت را تحت کنترل قرار می‌دهد تا از وجود موانع احتمالی از قبیل عابر پیاده، دوچرخه‌سوار یا دیگر خودروها مطلع شود.

زاویه دید این اسکنر ۸۵ درجه است و توانایی دید اجسامی را که تا فاصله پنج متری قرار گرفته‌اند، دارد. اگر مانعی در مسیر حرکت وجود داشته باشد سرعت حرکت خودرو کاهش یافته و متوقف می‌شود.

در عین حال تنها کافی است راننده یک ضربه روی پدال ترمز وارد کند. در این شرایط خودرو بلافاصله از حالت خودکار خارج شده و کنترل آن به راننده واگذار می‌شود.

این سیستم برای افرادی که هر روز برای رسیدن به محل کارشان مسیر ثابتی را طی می‌کنند، بسیار کارآمد خواهد بود. به این ترتیب به جای این‌که تصور کنید در آینده‌ای نزدیک شاهد تردد تعداد محدوی از خودروهایی هستید که در تمام طول مسیرهای درون‌شهری و برون‌شهری به صورت خودکار هدایت می‌شوند، می‌توانید تصور کنید در آینده‌ای نه‌چندان دور همه خودروها می‌توانند به سیستم‌های هوشمند ناوبری مجهز باشند که در بعضی مسیرها خودرو را هدایت می‌کنند و این سیستم که هزینه آن بمراتب کمتر است می‌تواند در تسهیل رانندگی در مسیرهای روزمره و همیشگی نقش مهمی داشته باشد.

فرانک فراهانی‌جم