گردشگری الکترونیک

گردشگری الکترونیک نقطه عطفی بین گردشگری و فناوری اطلاعات است امروزه این دو پدیده هر دو از فعالیت های عمده و بسیار مهم در ایجاد درآمد و فرصت های شغلی در جهان بشمار می روند

گردشگری الکترونیک نقطه عطفی بین گردشگری و فناوری اطلاعات است. امروزه این دو پدیده هر دو از فعالیت های عمده و بسیار مهم در ایجاد درآمد و فرصت های شغلی در جهان بشمار می‌روند. گردشگری خود به انواع گوناگونی تقسیم شده است و فناوری اطلاعات نیز با فعالیت های گوناگونی در هم آمیخته و به بیشتر جوانب زندگی انسان نفوذ کرده است،

به نحوی که ابتدا قبل از نفت،آنگاه همردیف آن و سپس بالاتر از آن قرار گرفته است. در سال ۱۹۹۲ از هر ۱۵ نفر شاغل در جهان، ۱ نفر در بخش گردشگری فعال بوده‌اند. و کل شاغلین این بخش در همان سال ۱۳۰ میلیون نفر بوده است. در حال حاضر(دسامبر سال ۲۰۰۳ میلادی) میزان ۱۰ درصد از شاغلان دنیا در مشاغل وابسته به بخش گردشگری فعالیت دارند.‌ تعداد گردشگران در جهان در سال ۱۹۹۶ برابر ۵۹۲ میلیون نفر و درآمد حاصله برابر ۴۲۳ میلیارد دلار بوده است.

میزان درآمد فعالیت گردشگری از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۲، ۱۳۲ برابر شده و برآورد شده است که در سال ۲۰۰۵ بیش از ۱۵۷ میلیون نفر در این بخش شاغل باشند. از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ حدود ۴۰ میلیون شغل در این بخش ایجاد می‌شود. و از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ هر ساله ۷۵۰ میلیون نفر به گردشگری خواهند پرداخت.

درآمد گردشگری در سال ۲۰۰۵ حدود ۶/۶ درصد از درآمد ناخالص جهان خواهد بود. میزان درآمد صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی، هتلداران و شرکتهای هواپیمائی حدود ۸۰۰ میلیارد دلار و میزان درآمد برای صنایع و اشخاص شاغل در این بخش (مستقیم و غیر مستقیم) در حدود ۵۵۰ میلیارد دلار برآورد شده است. ‌ حجم مبادلات گردشگری بین‌المللی بیش از ۲۰ درصد از کل مبادلات بین‌المللی است. ‌ براساس پیش‌بینی “سازمان جهانی جهانگردی” در سال ۲۰۱۰ در حدود ۱ میلیارد و ۱۸ میلیون نفر به گردشگری خواهند پرداخت و درآمد ناشی از گردشگری بین‌المللی در همان سال به ۵/۱ تریلیون دلار خواهد رسید. این ارقام تا سال ۲۰۲۰ سالانه ۶/۱ میلیارد نفر گردشگر و درآمد سالانه‌ای بیش از ۲ تریلیون دلار خواهد رسید. که در حدود ۷/۴ برابر درآمد گردشگری در سال ۱۹۹۶ است.

در مواردی کارشناسان اقتصاد منطقه‌ای، گردشگری را بعنوان تنها عامل استقرار منابع و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته پنداشته‌اند.‌ اهمیت فناوری اطلاعات ‌ بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ میلادی تولیدات ناشی از فناوری اطلاعات ۸ درصد از کل تولید ناخالص ملی ایالات متحده را تشکیل داده که به میزان ۳۵ درصد از رشد واقعی اقتصاد ملی آن کشور نیز بوده است.

‌ در ایالت ویرجینیا ۸/۷۶ درصد از شهروندان از خانه یا محل کار خود به اینترنت دسترسی دارند. ۳۸ درصد از آنها از اینترنت و پست الکترونیک بطور روزانه استفاده می کنند که نشان دهنده عمومیت یافتن اینترنت است.‌ تعداد پایگاهها در اینترنت از ۱۱۱ پایگاه در سال ۱۹۷۷ به ۱۰ هزار پایگاه در سال ۱۹۸۷ رسید.این تعداد در سال ۲۰۰۲ به بیش از ۲ میلیون پایگاه رسید.

تعداد کاربران اینترنت نیز از‌ ۴۰۷ میلیون نفر در سپتامبر سال ۲۰۰۱ به ۸۴۰ میلیون نفر در سپتامبر ۲۰۰۲ نفر در ۲۱۸ کشور رسید.پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۰۵ این رقم به حدود ۲ میلیارد نفر و تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۸۰ درصد جمعیت روی کره زمین برسد.‌‌ پس از سپری شدن موج اول(جامعه کشاورزی)، موج دوم( جامعه صنعتی) ، موج سوم (عصر دانش و یا جامعه اطلاعاتی، موج بعدی موج چهارم و یا عصر مجازی خواهد بود.

در موج چهارم که شکل توسعه یافته عصر اطلاعات و دانش است‌ دیگر مشکل عمده بشر در زمینه تامین معاش، تهیه ابزار و دسترسی به دانش اطلاعات حل شده است و نیاز به تغییر و تحول بزرگتری در جامعه احساس می شود. در این عصر اکثر امور در جامعه بصورت مجازی و امور بصورت غیرفیزیکی قابل انجام خواهد بود.مثل خرید از طریق اینترنت.‌ تا دو دهه دیگر برای قسمت هایی از جهان توسعه یافته، عصر مجازی قابل لمس خواهد بود.‌

کشور ما هنوز در اواسط موج دوم قرار دارد و هنوز موج سوم را نیز درک نکرده است.‌ گردشگری الکترونیک‌ گردشگری الکترونیک عبارتست از بکارگیری فناوری اطلاعات و ابزار الکترونیک در انجام فعالیت های گردشگری شامل برنامه ریزی،مدیریت ، ارزیابی ، بازنگری فعالیتهای گردشگری و اقدامات گردشگران و میزبانان.‌ مسافرت الکترونیک‌ مسافرت الکترونیک عبارتست از بکارگیری فناوری اطلاعات و ابزار الکترونیک برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری بدون اقدام به سفر در گستره‌های جغرافیایی و طبیعت. ‌ اهمیت و محتوای گردشگری الکترونیک‌ ‌در بازدید از ابنیه و میراث باستانی‌ ‌‌امروزه با توسعه و پیشرفت ابزار الکترونیک، برقراری ارتباط بین نقاط مختلف جهان بطور گسترده، سریع و با کیفیت بهتر فراهم شده است.با وجود این امکانات، نیاز انسان به طی مسافت ها، اختصاص زمان طولانی کمتر شده و متعاقبا از برخی هزینه ها نیز کاسته می‌شود.

فعالیت گردشگری از جمله فعالیت‌هایی است که سالانه میلونها نفر هزینه، زمان و ارائه زیرساختها وخدمات متنوع است. وقوع این فعالیت (جابجایی در گستره جغرافیایی) هرچند برای گردشگران خوشایند در جهان برای پرداختن به آن اقدام به مسافرت می کنند. مسافرت نیز مستلزم جابجایی‌ ‌است.جابجایی خود مستلزم و لذت بخش است با این وجود برای خیل عظیمی از مردم میسر نبوده و دولتمردان، برنامه ریزان و مدیران بخش گردشگری را با مشکلات حل نشده فراوانی تنها گذاشته است.‌ بخش گردشگری کشور ما نیز با مشکلات چشمگیری مواجه است که تاکنون حل نشده مانده است.

شمار آثار تاریخی در کشور ما بسیار زیاد است اما متأسفانه بدلیل برخی مشکلات هرگز جایگاه شایسته خود را در عرصه‌ بین‌المللی گردشگری نیافته است. بطوریکه در جدول رتبه‌بندی سال ۱۹۹۳ از نقطه نظر پذیرش گردشگران و اخذ درآمد رتبه‌ای بعد از ۶۰ را داشته و از نقطه نظر هزینه گردشگری نیز رتبه‌ای بعد از ۴۰ را دارا بوده است. این در حالی‌است که جوانان مستعد فراوانی در کشور ما بیکار بوده و در زندگی با فشارهای مالی و روانی گریبانگیر هستند. وجود و تداوم این مشکلات در بلند مدت به بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی متعدد منجر می شود.‌

بکارگیری ابزار الکترونیک بخشی از مشکلات موجود گردشگری حل شده و یا شدت کمتری خواهند یافت بدین صورت که با توسعه گردشگری الکترونیک، بخشی از گردشگران بجای مراجعه حضوری به جاذبه‌ها از طریق ابزار الکترونیک(شبکه،اینترنت سی دی و...) از جاذبه بازدید خواهند نمود(مسافرت الکترونیک).بعبارتی به جای بازدید از واقعیت به بازدید از مدل های رایانه ای،تصاویر سه بعدی، نقشه، فیلم و عکس اقدام می‌کنند.این نوع سفر و بازدید در حال حاضر نیز رواج دارد. بر اساس آمار منتشر از سوی کمیسیون گردشگری کانادا، یک چهارم مردم کانادا و ۳۵ درصد از خانواده های آمریکایی سفر اینترنتی می‌کنند.و تقریبا بدون صرف هزینه و وقت ، به همه جا می‌روند و لذت می برند.‌ با بروز این تحولات، اثراتی بر روی تعداد دفعات بازدید حضوری از برخی جاذبه ها ، حجم عبور و مرور در شبکه های ارتباطی ،نیاز به انواع خدمات و زیرساختها، فعالیت عمومی،درآمد،تعداد فرصت های شغلی، ظاهر خواهد شد.

در نتیجه در بلند مدت جریانها، الگوهای بازار و سفر گردشگران تغییر خواهد کرد. این تغییر در مرحله بعدی بر روی تمامی فعالیت‌های مرتبط با بخش گردشگری در منطقه ( اعم از با ارتباط مستقیم و غیر مستقیم )اثر می‌گذارد. با توجه به رقابتی بودن بخش، ممکن است برخی کشورها و مناطق از این پدیده استفاده کرده و با جذب بازدیدکنندگان جدید که قبلا امکان جذب آنها وجود نداشت و با اختصاص سهم بیشتری از بازدید بر بازارهای گردشگری منطقه رقیب اثر بگذارند.این اثر ممکن است به تغییر در “شاخه ها” و “خوشه های” گردشگری انجامیده و برنامه های توسعه محلی و منطقه ای و حتی قلمرو خاصی را با مشکل مواجه کند.

از این رو آگاهی از نحوه رشد و اثر این پدیده برای برنامه‌ریزان و مدیران بخش ضروری است.‌ این نوع گردشگری برای معرفی جاذبه‌های باستانی، بناهای جذاب، اشیاء قیمتی و هر پدیده مادی دارای فرم و حجم و اندازه کاربرد دارد و برای تمامی کشورها بخصوص کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه که غالبا از امکانات و زیرساخت های مناسب و کافی برخوردار نیستند و یا احداث و توسعه آنها بسیار گران و در کوتاه مدت غیرممکن است مناسبتر است.

بنابراین توسعه این نوع گردشگری در مناطق و کشورهایی اهمیت تعیین کننده ای خواهد داشت که عمده ترین تاکید آنها بر بازدید از میراث باستانی و سایر پدیده های مادی دارای فرم و حجم و اندازه است.‌ این نوع گردشگری برای انواع گردشگری از جمله: گردشگری روستایی، گردشگری کشاورزی، گردشگری ساحلی و هر نوع فعالیت گردشگری دیگر که هدف گردشگران از آن استفاده از آب و هوا ، اقلیم،آفتاب،طعم غذاها و جذابیت هایی از این گروه باشد مناسب و پاسخگو نیست. بعبارتی امکان استفاده از سواحل، نسیم صبحگاهی، هوای مطبوع از طریق ابزار الکترونیک ممکن نیست.‌ این نوع گردشگری در کشورهای دارای مشکل در خصوص نیروی انسانی آموزش دیده از جمله تورگردانی و راهنمایان تور موثر خواهد بود.‌ گردشگری الکترونیک برای افرادی مانند محققین که صرفا برای مطالعه برروی یک جاذبه از آن بازدید می‌کنند بسیار مفید است.

چرا که امکان بررسی و مطالعه را تا حدی در محل زندگی یا تحقیق خود خواهند داشت. در این نوع گردشگری امکان معرفی صنایع دستی وجود داشته و حتی از طریق تجارت الکترونیک به فروش تولیدات و صنایع دستی کمک می‌شود.‌ بعد فرهنگی - اجتماعی‌ با توسعه گردشگری الکترونیک امکان بازدید از جاذبه ها برای تمامی گروههای سنی، جنسی، فرهنگی و مذهبی ، قومی و نژادی فراهم می گردد.همچنین برخی اعضای خانواده از جمله نوجوانان ، جوانان و دختران بدون حضور والدین و بدون احساس عدم امنیت و بدون نیاز به مواظبت فیزیکی می‌توانند از جاذبه های کشورهای دیگر بازدید نمایند.همچنین با حذف مسافرت، گردشگران نیز مشکلاتی از قبیل خستگی سفر و بیماری را نخواهند داشت. این نوع گردشگری گزینه ای جدید برای کنترل و مهار اثرات منفی اجتماعی و نگرانی های بالقوه گردشگری برای برخی کشورها است.

بعنوان نمونه کشورهایی که از ارتباط مستقیم افراد جامعه خود با خارجی ها نگران هستند از این طریق می‌توانند جاذبه‌ها و میراث خود را معرفی کنند.از جمله در برنامه های پنجساله کشور ما چه در دوره قبل از انقلاب اسلامی وچه در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی از مهمترین اهداف مصوب بوده است. بعد سیاسی‌ اهمیت گردشگری الکترونیک در بعد سیاسی بیشتر در گستره بین المللی قابل بحث و پیگیری است. امکان اخذ ویزا و بازدید از کشور دیگر برای بسیاری از افراد و گروههای جامع به دلایلی از جمله:

۱) نداشتن حدنصاب سنی لازم

۲) ممنوعیت خروج از کشور

۳)نامساعد بودن روابط کشورشان با کشور مقصد، مقدور نیست.گردشگری الکترونیک این محدودیت را تا حدود زیادی کمرنگ می‌کند و گامی موثر در افزایش آگاهی و شناخت ملل از جاذبه های گردشگری و به تبع فرهنگ و میراث یکدیگر بشمار می‌رود. همچنین بر اساس آمار سازمان جهانی جهانگردی میزان ۹۰ درصد از گردشگران سال ۱۹۹۱ میلادی در جهان را گردشگران فرهنگی تشکیل داده اند که صرفا برای آشنایی با آثار تمدن بشری، ارضای حس کنجکاوی و یا پر کردن اوقات فراغت خود مسافرت کرده اند.‌ در خصوص بازدیدOnline هرچند امکان گذاشتن فیلتر بر روی برخی سایتها ممکن و نگران کننده است.

با این وجود جای خوشبختی است که کمتر دولتی در مورد سایتهای مفید و فرهنگی چنین محدودیتی را قائل شود. وضع برخی قوانین بین المللی راهکاری موثر برای کنترل و یا حذف محدودیت ها است.‌ در کشورهای در حال توسعه ایجاد مراکز گردشگری الکترونیک بدلیل نبود زیرساختهای اولیه پر هزینه خواهد بود.

‌ در کشور ما در زمینه گردشگری الکترونیک دو مشکل اساسی وجود خواهد داشت:

۱)رشد ناچیز فناوری اطلاعات در کشور

۲) فاصله اطلاعاتی و بعبارتی تفاوت و فاصله در دستیابی به فناوری اطلاعات در میان افراد جامعه.‌ بسیاری از نهادها و سازمان‌های دولتی و حتی خصوصی مرتبط با گردشگری در ایران فاقد نشانی اینترنت هستند و غالبا در مراحل ابتدایی به‌سر می‌برند.‌ تعداد کاربران اینترنت در ایران ۷/۱ میلیون نفر و در کشور کره جنوبی ۲۷ میلیون نفر است.‌‌ ‌با در نظر گرفتن تعداد جمعیت دو کشور ضریب نفوذ اینترنت در کره جنوبی ۴۲ درصد و در کشور ما ۵/۲ درصد است.بعبارتی فاصله الکترونیکی ما با آنها حدود ۳۰ برابر است. در کشور ما حتی سایت های گردشگری با محتوای قابل قبول وجود ندارد. سایتهای موجود بازگوکننده غنای فرهنگی، کثرت و تنوع جاذبه های کشور ما نیستند.

‌ نتیجه گیری‌ فناوری اطلاعات از حدود دو دهه گذشته در بخش گردشگری بکار گرفته شده‌ و در طول این مدت استفاده از آن رشد باشتابی داشته است. بعنوان نمونه استفاده از اینترنت برای رزرو جا در هتل ، رزرو بلیت هواپیما و...با استقبال روبرو گردیده، با این وجود کاربرد این فناوری در بخش گردشگری صرفا به فروش بلیت هواپیما و رزرو جا در هتل محدود نشده است بلکه کاربردهای فراوان و متنوع دارد.

بازدید از جاذبه هایی از قبیل میراث، ابنیه وسایتهای باستانی،اشیاء قدیمی، صنایع دستی، مدلها، تصاویر سه بعدی، پلانهاو.... از جمله این کاربردهای جدید هستند.

بنابراین فناوری اطلاعات، ابزاری قوی و فرصتی جدید برای کاهش تهدیدات و نقاط ضعف و افزایش نقاط قوت در فعالیت برنامه ریزی گردشگری و مدیریت آن است‌ استفاده از این فناوری نیاز به خدمات و زیرساخت‌های موجود را تا حدودی تغییر داده و در نهایت به تغییر در بازارها و الگوی گردشگری، جریانهای گردشگری در منطقه مقصد، حجم و میزان ساخت و سازها، زیرساختها و سرمایه گذاری ها منجر می شود.‌ حداقل کارایی این مقوله از گردشگری الکترونیک این است که بعنوان یک ابزار قوی و نو برای تبلیغات و بازاریابی‌ و زمینه‌سازی جذب گردشگران از بازارهای هدف، در کنار سایر وسایل خواهد بود.در حال حاضر بدلیل نبود تبلیغات قوی، اجحاف زیادی از سوی برخی افراد صاحب نظر در مقایسه و معرفی شاهکارهای ملی کشور ما و ملل دیگرمشاهده می‌شود.این ابزار امکانات بیشتری را برای معرفی دقیق‌تر، ملموس‌تر و جذابتر ارائه می دهند.‌

http://amirhza.blogfa.com