جهانگردی و چالش های زیست محیطی

در حالی که درآمـــد حاصل از حضــــور گردشگــــران شایـــد مقطعی به اقتصاد مردم بومی منطقه کمک کند اما چنانچه صدمه ای به محیط زیست وارد شود, با گذشت چند نسل هم, جبران شدنی نیست

در حالی که درآمـــد حاصل از حضــــور گردشگــــران شایـــد مقطعی به اقتصاد مردم بومی منطقه کمک کند اما چنانچه ‌صدمه‌ای به محیط زیست وارد شود، با گذشت چند نسل هم، جبران شدنی نیست. ‌از زمان‌های قدیم، مردم ایران نیز همچون مردم سراسر دنیا علاقه‌مند به ‌مسافرت بودند که این سفرها می توانست کاری، زیارتی و یا تفریحی باشد.از سوی دیگر روزگاری مردم ‌ایران شاهد تردد کاروان‌هایی بودند که از جاده های تاریخی ایران همچون جاده ابریشم عبور می کردند. ‌بازرگانان و گردشگران از کشورهای اروپایی به سمت چین و هندوستان سفر کرده و در مسیر سفر خود از ‌کشور ایران گزارش‌ها و سفرنامه‌هایی می‌نوشتند.

لذا هر وقت صحبت از توریسم و گردشگری مطرح می ‌شود ناخودآگاه ذهن برخی به یاد تعدادی آدم پولدار می افتد که قصد دارند برای چند روز به منطقه ای سفر ‌کنند و با تفریحاتی از قبیل شکار حیوانات و یا آتش زدن درختان و ویران کردن طبیعت و به جا گذاشتن زباله ‌های خود در طبیعت و ده ها تجاوز دیگر به طبیعت زیبا بدون آنکه کسی مزاحم اوقات شریف آنان شود پول ‌خود را خرج کنند و یا به یاد مهاجران سفید پوستی می‌افتد که وقتی به آفریقا یا مناطق سرخپوست نشین ‌آمریکا سفر می کردند جز قتل وغارت مردمان بومی جهت خوشگذرانی و خرابی طبیعت، کار دیگری انجام نمی دادند.

‌ ‌یکی از مسائلی که باعث شده است موضوع توریسم و گردشگری در چند سال اخیر مورد توجه جدی ‌دولتمردان قرار بگیرد درآمدهای اقتصادی و مالی این رشته است. به عنوان مثال تعداد ‌گردشگرانی که در هر سال از کشور ترکیه بازدید می کنند بالای ۳۰ میلیون نفر هستند که اگر هر ‌گردشگر در ایام مسافرت خود هزار دلار هزینه کند چه سرمایه عظیمی را برای این کشور به همراه ‌خواهد داشت.

این تعداد گردشگر می توانند باعث تحولات اقتصادی زیادی در کشور میزبان باشند که از جمله ‌می توان به رونق هتل سازی و هتل داری، توسعه صنایع دستی، توسعه آژانس‌های سیر و سیاحت و ده‌ها توسعه دیگر که از قبل گردشگران کسب در آمد می کنند اشاره کرد.‌‌ ‌با توجه به اینکه ایران به علت پهناوری و وجود قومیت های مختلف و همچنین داشتن انواع و اقسام منابع ‌طبیعی از قبیل کوه، دشت، صحرا، بیابان، کویر، دریا و دریاچه، رودخانه و باتلاق و همچنین وجود ‌تعداد زیادی از آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی، یکی از بزرگترین کشورهایی است که می تواند تعداد ‌زیادی گردشگر و توریست را پذیرا باشد ولی حضور گردشگر، چالش‌های زیادی را برای محیط زیست به ‌همراه داشته است که بعضی از این چالش‌ها توسط دولت انجام می‌شود و بعضی نیز توسط خود گردشگر ‌به وجود می آید. ‌‌

‌دولت‌ها به علت مشکلات اقتصادی مایلند که جهت رفع این مشکلات از هر منبعی کسب درآمد کنند که از ‌جمله یکی از راه های کسب درآمد، گردشگری و توریسم است. ولی از طرفی این گردشگر وقتی ‌حاضر به خرج کردن پول خود می‌شود که بتواند بیشترین لذت را در ایام مسافرت داشته باشد لذا دولت‌ها ‌دوست دارند که هر امکاناتی برای آنان فراهم کنند مثل ساخت هتل، پناهگاه، مجتمع های پذیرایی، راه ‌اندازی تله کابین در مناطق کوهستانی و یا جاده سازی و تخریب در مناطق بکر طبیعت و همچنین فراهم ‌نمودن شکار در مناطق حفاظت شده که همه اینها می تواند باعث تخریب محیط زیست شود.

متاسفانه در برخی ‌مناطق گردشگری ایران، سواحل دریا به وسیله اشخاص خاص تصرف شده است و وجود زباله های فراوان ‌در سواحل و تخریب جنگل‌ها جهت ساخت ویلا و هتل ها و همچنین تصرف حاشیه های رودخانه ها و ساخت و ساز در مناطق کوهستانی و غیره باعث شده اند که بزرگترین چالش‌های زیست محیطی ‌به سبب توسعه گردشگری ناموزون پدید آید. ‌‌گردشگران و توریست ها نیز خود می توانند از عوامل تخریب محیط زیست باشند. اگر توریست ‌آداب و فرهنگ محیط زیست را مراعات نکند و بخواهد فقط به علت داشتن پول در مناطق بکر و طبیعی از ‌جمله در مناطق کوهستانی و یا در مناطق جنگلی جهت رفاه و راحتی خود به تخریب محیط زیست بپردازد ( مثلا ریختن زباله های خود در طبیعت یا روشن نمودن آتش در جنگل‌ها و یا آسیب رساندن به ‌حیات وحش و غیره ) می تواند خود از عوامل تخریب محیط زیست باشد. ‌

از این رو دولت و مردم باید جهت فرهنگ‌سازی و استفاده صحیح از محیط زیست توسط گردشگران تلاش کنند. یعنی اول باید بانیان صنعت گردشگری، خود با این فرهنگ و آداب آشنا شوند و به این فرهنگ و ‌آداب اعتقاد جدی و قلبی داشته باشند. همچنین هر کجا که قرار است توسط سازمان گردشگری برای ‌گردشگران و توریست ها امکاناتی فراهم کنند ابتدا آن منطقه را توسط کارشناسان محیط زیست ارزیابی‌زیست محیطی کنند و درصورتی که در منطقه توسط گردشگران به محیط زیست صدمه وارد شد جهت ‌جلوگیری از این خسارت تلاش کنند، چراکه شاید مقداری یورو و دلار بتواند برای چند روزی برای مردم ‌بومی منطقه راحتی به ارمغان بیاورد اما صدمه‌ای که به محیط زیست وارد می شود تاوان آن را در سال‌های ‌متمادی هم نمی‌توان جبران کرد. ‌

منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی