از سرگیری روابط نیاز به پایه محکم دارد

گفت وگو با عالیجناب عمرو عبدالمجید الضیاد, حافظ منافع جمهوری عربی مصر در ایران

▪ جناب سفیر! مصر از نقطه‌نظر ایران، کشوری با موقعیت ویژه و مهم است. دلیل اصلی قطع رابطه جمهوری عربی مصر و جمهوری اسلامی ایران چه بوده است؟ ‌ ‌

ـ ایران و مصر علاوه بر این که هر دو از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان هستند، دارای دین و اعتقادات مشترک نیز می‌باشند. وجود مردمی با تمدن‌های باستانی و بزرگ، رابطه این دو کشور را با اهمیت‌تر ساخته و اسلام، آن را به مراتب تقویت نموده است. به دلیل نقطه نظرهای متفاوتی که بین دو کشور وجود داشت، این رابطه در سال ۱۹۷۹ قطع شد، ولی از اوایل دهه ۱۹۹۰ در تهران و قاهره، دفاتر حفاظت از منافع Interest Sections(‌) تأسیس گردیدند. اهمیت این روابط برای طرفین آنقدر اهمیت دارد که روِسای حافظ منافع ایران و مصر هر دو در سطح سفیر می‌باشند. ‌ ‌

▪ آیا افزایش همکاری‌های تجاری و تولیدی که شامل تولید مشترک خودرو در مصر با مشارکت ایران می‌باشد، در بهبود این روابط نقش خاصی داشته است؟

ـ همکاری بین شرکت خصوصی–دولتی ایرانی (ایران خودرو) و بخش خصوصی پژو در مصر، موجب ارتباط و همکاری وزارت صنایع و معادن ایران و بخش تولید پژو در مصر شده است. وارد کردن پژو از ایران و راه‌اندازی خط تولید پژو پارس در قاهره موجبات تقویت همکاری را بیش از پیش فراهم می‌آورد. در مراسم افتتاح این خط تولید مشترک، مقامات رسمی ایران و مصر حضور داشتند. هم‌اکنون، ظرفیت این خط تولید ۱۰۰۵ دستگاه در سال است که به زودی به ۵۰۰۰ دستگاه خواهد رسید.

▪ آیا در سایر زمینه‌ها از جمله فعالیت‌های بانکی و اعتباری - میان دو کشور موارد مشابهی وجود داشته است؟

ـ بله! بانک توسعه مصر ایران که در سال ۱۹۷۵ تأسیس شده بود، علیرغم قطع ارتباط دو کشور پس از انقلاب ایران، به فعالیت خود تا‌کنون ادامه داده است. این بانک تحت نظر مشترک مصر و سازمان سرمایه‌‌گذاری خارجی ایران فعالیت می‌‌کند. هم‌اکنون این بانک برای تأمین مالی واردات و صادرات بین دو کشور، فعالیت خوبی دارد. در صورت بهتر شدن روابط دو کشور، این بانک می‌تواند در تأمین مالی و سرمایه‌گذاری بیشتری مشارکت و فعالیت نمایند. طی ۹ سال گذشته، علیرغم توقف روابط رسمی، سهم ایران در این بانک از ۲۰ به ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

▪ آیا اکنون که صحبت از روابط کامل است، در روابط اقتصادی میان دو کشور تغییر و تحولات خاص در حال رخ دادن است؟ آیا روابط تجاری را می‌توان یک پیش شاخص برای روابط سیاسی به شمار آورد؟

ـ البته هرگاه روابط سیاسی بهتر شود، متعاقب آن روابط اقتصادی بهتر می‌شود و به نوبه خود، روابط اقتصادی مناسب و خوب هم منجر به روابط سیاسی خوب و دوستانه می‌گردد اینها رابطه مستقیم و متقابلی با یکدیگر دارند. در حال حاضر، مصر، عمده خشکبار خود را از ایران وارد می‌کند و اخیر‌اً جهت وارد کردن گندم از ایران در شرف مذاکره است.

طبیعتاً حتی اگر روابط کامل سیاسی به زودی برقرار نشود، این موضوع نباید بازدارنده روابط تجاری ـ اقتصادی سرمایه‌گذاری باشد.

اکنون، ما با ایران در حال گفت‌‌وگو در سایر زمینه‌‌ها هستیم. در سپتامبر گذشته، مقامات ایرانی از مصر و در دسامبر، مقامات مصری از ایران دیدار کرده‌اند و گفت‌‌وگوها همچنان در مورد شرایطی که طرفین برای از سرگیری روابط کامل مطرح نموده‌‌اند، ادامه دارد.

این دیدارها و گفت‌‌وگوها، ترکیبی و چند جانبه است و دو طرف در مورد موضوع واحدی بحث نمی‌‌کنند. ما قبلاً با ایران در مذاکرات مربوط به عراق، کشورهای غیر متحد (‌NAM) و کنفرانس کشورهای اسلامی (‌OIC) بر سر یک میز به صورتی دوستانه نشسته‌ایم. ولی طرفین احساس می‌کنند که از سرگیری روابط کامل باید بر یک اساس محکم پایه‌گذاری شود و پایه‌های این اساس در حال مذاکره است. ‌ ‌

▪ در رابطه با مسأله فلسطین، آیا رویکرد دو کشور به این مسأله باعث اتحاد یا اصطکاک است؟ رییس‌‌جمهور ایران پیشنهاد همه پرسی را برای حل مسأله فلسطین مطرح کرده‌اند. آیا مصر هم راه‌حل خاصی برای حل مشکل فلسطین ارایه داده است؟

ـ بدون تردید، مصر همواره از فلسطینیان حمایت کرده و چهار جنگ برای دفاع از حقوق مردم فلسطین انجام داده است. ما در سال‌های ۱۹۴۸، ۱۹۵۶، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳، صد هزار شهید در این راه داده‌ایم. در ضمن، مصر، قدس را پایتخت فلسطین قلمداد می‌کند. لذا مواضع و مسؤولیت‌های جمهوری عربی مصر و جمهوری اسلامی ایران در مقابل فلسطینیان مخالف یکدیگر نبوده و همسو می‌باشند. ‌ ‌

▪ استراتژی مصر در مورد حل مسأله عراق چیست و آیا با مواضع ایران متفاوت است؟

ـ عراق باید متحد و یکپارچه باقی بماند و تمامی کشورهای جهان باید از دخالت در امور عراق اجتناب کنند. عراقی‌ها باید با اتحاد کامل، مسأله خود را حل کنند. البته کشورهای همسایه موظفند در بازسازی عراق مشارکت نمایند.

▪ اگر ممکن است بفرمایید، فراتر از یک سفیر، نظر شخصی شما در رابطه با حل مسأله تروریزم بین‌الملل چیست؟

ـ نظر شخصی من فراتر از آن که به عنوان یک دیپلمات صحبت کنم آن است که اسلام با تروریزم عجین نیست. اسلام یک دین معتدل است و اکثریت قاطع مسلمین در سراسر جهان به این اصل معتقدند. در کنار این اصل، البته ما باید مسایل ریشه‌ای مسلمانان را در سراسر دنیا حل کنیم مسایلی شامل فقر، بی‌عدالتی و غیره.

▪ جناب سفیر، وضعیت اقتصادی مصر این روزها چگونه است؟

ـ رشد و رفاه اقتصادی در دوره ریاست‌ جمهوری آقای حُسنی مبارک به خوبی در حال پیشرفت است. مصر مانند ایران، برنامه‌های پنج ساله اقتصادی اجرا می‌کند و ما اکنون در حال گذراندن ششمین برنامه خود هستیم. مصر و ایران حتی در موارد اجتماعی شبیه یکدیگرند. به عنوان نمونه، ما یارانه‌های بسیاری را برای عدالت اجتماعی هزینه می‌کنیم. محصول ناخالص داخلی مصر هم‌اکنون یکی از بزرگترین نوع خود در میان کشورهای عربی و همسایه است. ‌ ‌

▪ توریزم بین ایران و مصر چگونه است؟

ـ میزان توریزم بین ایران و مصر فعلاً در سطح ناچیزی است؛ ولی با توسعه روابط، امیدواریم مصری‌‌ها و ایرانی‌‌ها از آثار باستانی یکدیگر مانند اهرام مصر و تخت جمشید بازدید کنند. فرهنگ و آثار اسلامی ما که موجب تقویت بالقوه روابط است نیز در دو کشور بسیارند. لذا منتظریم تا با استحکام پایه‌های روابط، ایرانیان و مصریان بتوانند میزبان و مهمان یکدیگر باشند. ‌ ‌

▪ از فرصتی که در اختیار خوانندگان این ماهنامه قرار دادید متشکریم.‌