قند رژیمی بی خطر است؟

نباید از این موضوع غافل شد که این ترکیب‌ها شیمیایی هستند و باید از بدن دفع شوند...

در تبلیغات ادعا می‌شود که محصول‌های رژیمی، کم‌کالری و مناسب برای افرادی هستند که به دلایل مختلف (دیابت، چاقی و...) باید میزان قند مصرفی‌شان را کاهش دهند. اما در واقع دلیل کم‌کالری بودن این محصول‌ها، قند و شکر مصنوعی است که در آنها استفاده می‌شود. ترکیب این قندها در بدن همانند قند و شکر معمولی متابولیزه نشده و در نتیجه میزان کالری تولیدی‌شان کمتر است اما این شیرین‌کننده‌های مصنوعی - به غیر از آسپارتام که از برخی واحدهای پروتئینی تشکیل شده است - ترکیب‌های شیمیایی شیرین‌کننده‌ای هستند که برخی حتی تا ۲۰۰ یا ۳۰۰ مرتبه شیرین‌تر از ساکاروز هستند و به دلیل اینکه در بدن متابولیزه نمی‌شوند عملا اثر قند معمولی را ندارند.

خوراکی‌هایی مثل قند، نوشابه، مربا و عسلی که به‌عنوان رژیمی تبلیغ می‌شوند به دلیل داشتن این ترکیب‌های شیمیایی می‌توانند مضر باشند و مصرف بیش از حدشان می‌تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد. به هر حال نباید از این موضوع غافل شد که این ترکیب‌ها شیمیایی هستند و باید از بدن دفع شوند و در نتیجه کار زیادی را به کبد و کلیه تحمیل می‌کنند و اگر مداوم مصرف شوند، آثار منفی فراوانی روی بافت کبد و کلیه می‌گذارند.

از سوی دیگر، چون شیرینی آنها بیش از قند و شکر معمولی است، حس چشایی را دچار سردرگمی می‌کند. در واقع فردی که به مصرف خوراکی‌هایی با قند مصنوعی عادت می‌کند حساسیت سلول‌های چشایی‌اش تغییر می‌کند و موادغذایی که شیرینی معقول دارند را شیرین حس نمی‌کند بنابراین به افرادی که در مصرف قندهای ساده محدودیت دارند، توصیه می‌کنم قندهای معمولی را به میزان کم مصرف کنند و سراغ مصرف قندهای مصنوعی و محصول‌های رژیمی نروند زیرا عوارض مصرف این محصول‌ها بیش از عوارض ناشی از مصرف قندهای ساده است. این محصول‌ها را فقط باید در حد کم و در مدت زمانی کوتاه مصرف کرد مثلا به یک بیمار دیابتی اصلا توصیه نمی‌شود هر روز صبح مربای رژیمی بخورد و خیالش راحت باشد که هیچ قندی در بدنش بالا نمی‌رود. این محصول‌ها مخصوصا برای بیماران دیابتی که مشکل متابولیک دارند بسیار مساله‌ساز است. در ضمن معمولا با خوراکی‌های دیگری خورده می‌شوند که خودشان مشکلات عدیده‌ای ایجاد می‌کنند. یک بیمار دیابتی نوع ۲ که اضافه وزن دارد با مصرف ساندویچ همراه نوشابه رژیمی یا کره همراه مربای رژیمی، کالری اضافی دریافت می‌کند و مشکلش دو برابر می‌شود.

دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران