فراتر از رویا

نگاهی به دستاوردهای فناوری نوین در سال ۲۰۲۰

بشر همیشه دوست داشته است آینده را پیش‌بینی کند. البته پیش‌بینی آینده در زمان‌های گذشته چندان درست از آب درنمی‌آمد اما امروزه که مسیر پیشرفت علم و دانش مشخص است، بیشتر می‌توان به صحت و درستی پیش‌بینی‌ها اطمینان داشت. نشریه «پاپیولارساینس» در گزارشی به بررسی دستاوردهای احتمالی فناوری در سال ۲۰۲۰ پرداخته است. در این گزارش «مایک لی بولد» یکی از کارشناسان برجسته موسسه آینده به ارزیابی این فناوری‌ها و همچنین احتمال دستیابی انسان به این فناوری‌ها پرداخته است. وی در مورد زمان انتخاب شده برای تکمیل این فناوری‌ها می‌گوید: سال ۲۰۲۰، زمان تقریبی است، یعنی ممکن است پدیده‌ای سال ۲۰۱۹ عرضه شود یا آنکه ارایه آن تا سال ۲۰۲۱ طول بکشد. در ادامه ۸ مورد از مهم‌ترین دستاوردهای احتمالی در حوزه‌ فناوری را که این نشریه بررسی کرده است، با هم می‌خوانیم.

‌

● همه صفحه‌های نمایش از جنس OLED هستند

با یک گردش کوتاه در اینترنت درمی‌یابیم که مراحل آزمایشگاهی این فناوری انجام شده و چیزی به عرضه آن در فروشگاه‌ها باقی نمانده است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند، پس از تولید OLED (دیودهای گسیل‌کننده نور)، در همه ابزارهای الکترونیک از چنین صفحه نمایشی استفاده شود. هرچند شاید در سال ۲۰۲۰ برخی از صنایع همچنان از صفحه‌های نمایش امروزی

(که در آن سال «عتیقه» محسوب می‌شوند) استفاده کنند، اما عمده آنها از صفحه‌های بسیار باریک OLED استفاده می‌کنند که بسیاری از آنها لمسی هستند. لی‌بولد می‌گوید: «به نظر من این کار شدنی است، در حقیقت ما از سال‌ها پیش عرضه این فناوری را پیش‌بینی می‌کردیم. با عرضه این فناوری، دیوارها، آینه‌ها و پنجره‌‌های لمسی با قدرت محاسبه‌ای تولید می‌شود.»

▪ نظر پاپیولارساینس: به احتمال بسیار این فناوری عرضه می‌شود.

● امکان ترجمه زبان‌های گوناگون به وسیله موبایل

چند دهه است که دارپا (سازمان تحقیقات دفاعی آمریکا) درباره یک مترجم کامل پژوهش می‌کند و به موفقیت‌هایی دست یافته است. زبان پدیده بسیار پیچیده‌ای است، به ویژه زمانی که به ساختارهای ظریف‌تر زبان یا زبان مردم عادی کوچه و بازار، زبان‌های مردم مناطق مختلف یا دیگر ظرافت‌های زبانی دقت می‌کنیم. اما هر چقدر که توان محاسبات ابری بیشتر شود، توان ما برای ترجمه زبان نیز بیشتر می‌شود. «لی بولد» در این باره می‌گوید: «این ترجمه درون دستگاه صورت نمی‌گیرد بلکه در سیستم محاسبات ابری انجام می‌شود. برای آنکه کامپیوتر تشخیص دهد که فرد چه می‌گوید، گفته‌های فرد را با میلیون‌ها گفته دیگر مقایسه می‌کند. این کار در سیستم محاسبه ابری انجام می‌شود. بنابراین منطقی است که ادعا کنیم هر دستگاهی که به شبکه وصل شود، می‌تواند زبانی را ترجمه کند.» با این همه وی تاکید می‌کند هر چند تا سال ۲۰۲۰ می‌توان زبان‌های اصلی را ترجمه کرد، اما ترجمه زبان‌های اقلیت بیش از این زمان می‌برد.

▪ نظر پاپیولارساینس: به احتمال زیاد شدنی است، اما دقت آن، بسته به زبان‌های مختلف با هم فرق می‌کند.

● گسترش عینک‌های واقعیت افزوده

چندین سال است که برخی شرکت‌ها به مردم وعده می‌دهند ابزارهای واقعیت افزوده با توانایی‌های بسیار عرضه می‌شود، اما چیزی که ارایه می‌شود چندان هم فوق‌العاده نیست. هر چند واقعیت افزوده‌ای که در گوشی‌های تلفن هوشمند عرضه می‌شود، بسیار مفید است، اما مقدار اطلاعاتی که این ابزارها عرضه می‌کنند، چندان زیاد نیست و باید به صفحه نمایش تلفن نگاه کرد تا این اطلاعات را خواند. چیزی که مشتریان می‌خواهند، آن است که به اطلاعاتی درباره آنچه که نگاه می‌کنند، دست یابند. مشتریان می‌خواهند این اطلاعات کامل، قابل اعتماد، سریع و استفاده از آن آسان باشد. به نظر می‌رسد تا سال ۲۰۲۰ همه اینها با هم عرضه می‌شود. تکامل ابزارهای واقعیت افزوده در دو بخش انجام می‌شود؛ اول بهبود ساختار خود عینک‌ها و دیگری بهبود اپلیکیشن‌های آن است. البته ابزارهای واقعیت افزوده کنونی، چندان کارا نیستند و در برخی موارد، استفاده از عینک‌های عرضه شده ممکن است باعث سرگیجه یا حتی تهوع شود. اما تا سال ۲۰۲۰ این عینک‌ها بهتر می‌شوند و فرد حتی هنگام حرکت (مثل زمان دوچرخه‌‌‌سواری) هم می‌تواند از آنها استفاده کند. گام بعدی این فناوری، عرضه لنزهای تماسی با امکانات واقعیت افزوده است.

▪ نظر پاپیولارساینس: ما تاکنون هم بیش از نیمی از مسیر را پیموده‌ایم.

● اتصال پکن به لندن با ریل قطار سریع

طرح بزرگ چین برای ساخت یک رشته خط آهن و اتصال شرق و غرب جهان، یکی از بهترین نمونه‌های طرح‌هایی است که انجام آنها از نظر فنی امکان‌پذیر است، با این همه دست‌کم تا زمان اعلام شده به پایان نمی‌رسد. «لی بولد» می‌گوید: «من فکر می‌کنم این طرح از لحاظ فنی کاملا شدنی است، اما فکر نمی‌کنم به لحاظ مسایل سیاسی و اقتصادی امکان‌پذیر باشد.» قرار است این خط آهن از ۱۷ کشور بگذرد و به همین دلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی بسیاری پیش روی این طرح وجود دارد. البته چین در نظر دارد هزینه‌های اجرای این طرح را از کشورهای مسیر دریافت کند. چین زیرساخت‌های این طرح را اجرا می‌کند و در عوض منابع طبیعی همانند معادن، جنگل‌ها و نفت کشورهای بهره‌مند از این طرح را مطالبه می‌کند. حتی اگر این شرط هم برآورده شود، ۹ سال زمان کمی برای اتمام این طرح بسیار بزرگ است، در عین حال چین هم نمی‌تواند موارد ژئوپولیتیک مرتبط این طرح همانند ناآرامی‌ها و دیگر عوامل تاثیرگذار بر چنین طرح‌هایی را مدیریت کند.

▪ نظر پاپیولارساینس: امکان‌پذیر اما غیرمحتمل.

● کنترل ابزارها با استفاده از تراشه کاشته شده در مغز

دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند از همه رازهای مغز آدمی سر درآورند و مغز بزرگ‌ترین راز سر به مهر زیست‌شناسی است. هرچند که تلفیق قدرت ذهن و مغز آدمی با محرک‌های الکترونیک سال‌هاست که در داستان‌های علمی - تخیلی مطرح بوده و چیزی است که تا حدودی به واقعیت پیوسته، اما آنچنان که اینتل پیشگویی کرده است، بشر نمی‌تواند تا سال ۲۰۲۰ دستگاه‌ها را با استفاده از تراشه کاشته شده در مغز، کنترل کند. هرچند که هم‌اکنون می‌توانیم تراشه‌ای را در مغز بکاریم و حتی می‌توان به وسیله این تراشه مغز را تا حدودی تحریک کرد، اما هنوز آنقدر با طرز کار مغز آشنا نشده‌ایم که بتوانیم بر همه کنش‌های مغزی آنچنان شبیه‌سازی کنیم که بتوان تنها با فکر کردن کانال‌های تلویزیونی را عوض کرد. «لی بولد» می‌گوید: «ارتباط‌های عصبی هم الکتریکی و هم شیمیایی است. هنوز هم به طور دقیق نمی‌دانیم طرز کار این ارتباط‌های عصبی چگونه است، به‌ویژه با معنای ارتباط‌های عصبی آشنا نیستیم، بنابراین شاید کسی بتواند تراشه الکترونیک را در سرش نصب کند، اما من فکر می‌کنم این کار صوری است و تا کاربردهای بسیار درمانی واقعی بسیار فاصله دارد.

▪ نظر پاپیولارساینس: شاید تا سال ۲۰۲۰ در مغز برخی افراد تراشه‌هایی نصب شده باشد، اما این تراشه‌ها کار چندانی نمی‌توانند انجام دهند.

● خودروهای خودراننده ساخته می‌شود

خودروهای خودراننده یکی از موضوع‌های داستان‌های علمی تخیلی بود. در این خودروها راننده به صندلی تکیه می‌دهد و استراحت می‌کند، ولی خودرو راهش را در جاده پیدا می‌کند. امروزه این رویا به یکی از اهداف فناوری جدید تبدیل شده است. سازمان‌هایی مانند گوگل، دارپا و خودروسان در فکر ساخت چنین خودروهایی هستند. این خودروها در دو دسته قرار می‌گیرند. برخی توان پردازش بالایی دارند و خودشان برای خودشان تصمیم می‌گیرند. دسته دیگر هم از نوع «قطار خودروها» است. در این روش هر خودرو در یک زنجیره طولانی از خودروها قرار می‌گیرد و یک اتومبیل پیشاهنگ آنها را هدایت می‌کند. این اتومبیل‌ها می‌توانند اطلاعات خود را با یکدیگر مبادله کنند. «لی بولد» درباره این طرح می‌گوید: «به نظر من این کار شدنی نیست زیرا ساختار اتومبیل‌های موجود در دنیا بسیار با هم متفاوت است. هرچند ما هم‌اکنون به فناوری ارتباط بین خودروها دست یافتیم، اما نمی‌توان انتظار داشت این فناوری‌ها تا سال ۲۰۲۰ کامل شود و در خودروها به کار رود.» وی می‌گوید: زیرساخت‌های ارتباط بی‌سیم هم‌اکنون بسیار ضعیف است، بنابراین ساخت خودرو خودراننده، کاری نشدنی است.

▪ نظر پاپیولارساینس: حتما شدنی است اما نه تا سال ۲۰۲۰.

● کامپیوترهایی با قدرت پردازشی برابر مغز انسان

یکی از کارشناسان آینده‌نگری شرکت سیسکو، دو سال پیش گفته بود کامپیوترهای هزار دلاری نیز قدرت پردازش مغز انسان را پیدا می‌کنند. «لی بولد» نیز می‌گوید: این شرکت فاصله چندانی با این رویا ندارد. وی می‌گوید: «من فکر می‌کنم این کار شدنی است.» البته وی تاکید می‌کند: «منظور ما از این گفته دستیابی به هوشمندی مغز انسان نیست بلکه منظور ما فقط دستیابی به تعداد محاسبه‌ها و عملیات است. اگر به این قانون توجه کنیم (که می‌گوید قدرت پردازش تراشه‌ها هر ۱۸ ماه دو برابر می‌شود) و همچنین با توجه به سرعت افزایش تعداد پردازشگرهای تراشه‌ها، می‌توان گفت در نهایت چنین کاری شدنی است.»

▪ نظر پاپیولارساینس: به احتمال بسیار شدنی است.

● خودروها به پرواز در می‌آیند

لی بولد می‌گوید: «چنین پدیده‌هایی ترافیک هوایی بسیار شدیدی به بار می‌آورد که قابل کنترل نیست.» وی یک بار دیگر استدلالش درباره خودروهای خودراننده را تکرار می‌کند و می‌گوید: «هنگامی که هنوز نتوانستیم زیرساخت‌های لازم برای ارتباط میان خودروها را فراهم کنیم، چگونه می‌توان زیرساخت ارتباط هواپیماها را ایجاد کرد؟»

▪ نظر پاپیولارساینس: شاید نهادهای نظامی بتوانند تا سال ۲۰۲۰ هواپیمای پرنده بسازند (دارپا در نظر دارد تا ۲۰۱۵ چنین وسیله‌ای بسازد) اما فناوری لازم آنقدر مهیا نشده است که عموم مردم از چنین وسیله‌ای استفاده کنند.

کلی دیلو

ترجمه: مهسان زرکوب