آینده تیم ملی فوتبال با کدام پشتوانه

شکست های تیم نوجوانان و جوانان نگرانی ها را افزایش داده است

۲ سال پیش که تیم نوجوانان ایران در رقابت‌های قهرمانی آسیا توانست تمام حریفان را پشت سر بگذارد و به جام جهانی نیجریه راه یابد موجی از خوشحالی در فدراسیون فوتبال و جامعه ورزش به راه افتاد. مدت‌ها بود که ناکامی در رده پایه ناامیدی را در بین طرفداران این رشته رواج داده بود و انگ بی‌برنامگی و بی‌توجهی به آینده به مسوولان فدراسیون زده می‌شد اما مقام قهرمانی که شاگردان علی دوستی به ارمغان آوردند شرایط را تغییر داد. از آن ماجرا مدت زیادی نمی‌گذرد و حالا با گذشت تنها ۲ سال همه چیز به روال سنتی گذشته بازگشته است و اتفاقا فوتبالدوستان سرافکنده‌تر از گذشته شده‌اند.

تیمی که با علی دوستی در تاشکند براحتی همه رقبایش را پشت سر گذاشته بود این بار در رده جوانان حرفی برای گفتن نداشت و خیلی زود عرصه را ترک کرد تا چشم‌بادامی‌های کره شمالی جام را مال خود کنند. این در حالی بود که اگر برنامه‌ریزی‌ها و آماده‌سازی تیم جوانان به درستی پیش می‌رفت این تیم می‌توانست در یک رده بالاتر گوی سبقت را از رقبایی برباید که ۲ سال پیش هم آنها را پشت سر گذاشته بود. اما در عمل همپا با آنها پیشرفت نکرد. این‌که چرا تیم جوانان نتوانست مسیر پیشرفت خود را به درستی طی کند موضوعی است که حتی در کمیته فنی فدراسیون فوتبال هم بر سر آن اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد.

اما درست چند هفته پس از ناکامی تیم جوانان نوبت به نوجوانان رسید تا در راه دفاع از عنوان قهرمانی آسیا پای به عرصه مسابقات بگذارند، اما این تیم هم به بدترین شکل ممکن خیلی زود از کوران مسابقات کنار رفت تا انتقادها نسبت به عملکرد تیم‌های پایه افزایش یابد. این تیم حتی نتوانست دور مقدماتی را هم با موفقیت پشت سر بگذارد و پس از پیروزی مقابل عمان، برابر کره شمالی شکست خورد و در آخرین بازی هم با سوریه به تساوی رضایت داد تا تیم مدافع عنوان قهرمانی وداعی زودهنگام با این مسابقات داشته باشد. حساسیت‌هایی که از ماه‌ها قبل در مورد تغییرات صورت گرفته در تیم نوجوانان وجود داشت نیز بهانه‌ای شد تا میزان انتقادها از این تیم به مراتب بیشتر از تیم تحت هدایت علی دوستی باشد. بدین ترتیب تیم‌های پایه ایران در آوردگاه ۲۰۱۰ آسیایی با ناکامی به کار خود پایان دادند تا آینده تیم ملی را هم به مخاطره بیندازند.

● آینده تیم ملی

شکست‌های تیم‌های پایه‌ای فوتبال کشور در حالی رقم خورده‌اند که این تیم‌ها قرار است آینده تیم‌های ملی فوتبال ایران را تامین کنند و وقتی کیفیت و نتایج این تیم‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد بر نگرانی‌ها افزوده می‌شود. در واقع تیم‌های نوجوانان و جوانان قرار است پشتوانه‌های تیم ملی باشند اما با توجه به نتایج اخیر نگرانی‌های بسیاری در زمینه آینده تیم ملی وجود دارد. به طور حتم رقبای تیم ایران که در این دو رده موفق‌تر ظاهر شده‌اند در تلاش هستند که سطح خود را بیش از پیش ارتقاء بدهند و اگر همت مضاعفی صورت نگیرد و شاهد تحولات عظیم در رشد این تیم‌ها نباشیم نگرانی‌ها بیشتر خواهد شد.

در این شرایط شاید حفظ فاصله با رقبای سنتی اهمیت بیشتری دارد زیرا جو خوبی حکمفرما نیست. جلال چراغپور، کارشناس فوتبال در این باره بیشترین مشکلات تیم ملی را به نحوه گردش علمی که در فوتبال کشور وجود دارد ربط می‌دهد و تصریح می‌کند در صورتی که وضع به همین منوال باشد تغییری در روند پیشرفت تیم‌های پایه حاصل نخواهد شد. بیژن ذوالفقارنسب هم در این زمینه حرف‌های جالبی برای گفتن دارد: دوره قبل تیم نوجوانان ما قهرمان شد ولی در این دوره حتی از گروه خود هم صعود نکرد. این موضوع نشان می‌دهد که نتایج ما واقعی نیستند. واقعیت‌های فوتبال ما کم‌کم در حال نمایان‌شدن هستند.

باید برای نتایج واقعی و به صورت گسترده کار کنیم تا به صورت منطقی و اصولی نتیجه بگیریم. همان طور که نتایج دوره قبل محصول حوادث بود نتایج این دوره هم اتفاقی بوده است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا مربیان تیم‌های نوجوانان و جوانان هم در ثبت این نتایج مقصر هستند، می‌گوید: شاید این مربیان صلاحیت کار را داشته باشند اما شیوه‌ای که امروز در فوتبال ما وجود دارد اصلا علمی نیست. نقش مربیان شاید حداکثر ۱۰ درصد باشد اما صورت مساله را نباید عوض کرد. مساله این است که برای نوجوانان و جوانان برنامه خوبی نداریم. جالب این‌که علی کفاشیان، رئیس فدراسیون فوتبال هم اعتراف می‌کند که یک جای کار ایراد داشته است.

وی توضیح داده است: ما برای تیم‌های پایه کم نگذاشتیم. امکانات بسیار خوبی برای این دو تیم فراهم بود. وقتی با وجود این سرمایه‌گذاری نمی‌توانیم در مسابقات نتیجه بگیریم معلوم می‌شود که یک جای کارمان ایراد دارد. یا در بخش استعدادیابی مشکل داریم یا دانش فنی مربیان کم است. باید با جدیت به این مساله بپردازیم. باید ابتدا پیدا کنیم که دلیل نتیجه نگرفتن‌مان چیست و سعی کنیم مشکلاتمان را برطرف کنیم. این‌که مسوولان فدراسیون فوتبال هم پذیرفته‌اند روش کنونی برای رسیدن به سطح اول آسیا چندان مناسب نیست خود یک گام مثبت است اما بحث اصلی روی این موضوع است که تیم‌های کنونی پایه ـ که قرار است به تیم‌های امید و بزرگسال راه یابند ـ از شرایط خوبی برخوردار نیستند. بیشترین نگرانی کارشناسان به نوع انتخاب بازیکنان و پرورش آنها باز می‌گردد و استعداد‌های خوبی که گزینش نشدند و هرز رفته‌اند.

علی رضایی