دود کردن زیر چتر قانون

روی در ورودی نوشته شده «افرادی که با هم نسبت فامیلی ندارند وارد نشوند» از در که وارد می شویم کلی آقا و خانم می بینیم که روی تخت ها نشسته اند احتمالا نسبت فامیلی همگی آن ها قبلا توسط کارکنان کافه بررسی شده است

روی در ورودی نوشته شده «افرادی که با هم نسبت فامیلی ندارند وارد نشوند» از در که وارد می‌شویم کلی آقا و خانم می‌بینیم که روی تخت‌ها نشسته‌اند. احتمالا نسبت فامیلی همگی آن‌ها قبلا توسط کارکنان کافه بررسی شده است(!) البته در این مکان الزام رعایت حجاب اسلامی هم روی دیوار نوشته شده اما خب این هم به ما ربطی ندارد که رعایت می‌شود یا نه! این جا جایی نیست جز یکی از کافه سنتی‌های بزرگ در دل شهر، جایی که به گفته صاحبش همه چیزش قانونی است.

● قصه از کجا شروع شد

یک جمع ۶ نفره را دور هم جمع کردیم تا از قلیان و قلیان‌کشی بپرسیم. البته بحث به جاهای دیگر هم کشیده می‌شود که به سبب رعایت همان شئونات ما فقط تا سیگارش را برای‌تان می‌نویسیم! محسن، علی، علیرضا، مهسا، سوگند، نگار و ما دو نفر خبرنگاران جیم افرادی هستیم که روی یک تخت در حضور یک عدد قلیان حرف‌هایی را که خواهید خواند می‌گوییم و می‌شنویم... البته ناگفته نماند افرادی که در این جمع هستند یا دانشجوی کارشناسی هستند یا خیلی وقت است که مدرک کارشناسی‌شان را گرفته‌اند.

● همیشه پای یک دوست در میان است

برحسب عادت از این‌جا شروع می‌کنیم که ببینیم دوستانی که در نشست شرکت کرده‌اند هرکدام کشیدن قلیان را از کجا و چطور شروع کرده‌اند. مهسا در پاسخ به این سوال می‌گوید: خب همه چیز از یک جمع دوستانه شروع شد و چون دوستانم قلیان می‌کشیدند من هم سمت آن رفتم. حرف مهسا را دیگران هم تایید می‌کنند. اما محسن می‌گوید که: قلیان کشیدن در خانواده ما یک چیز عادی و پذیرفته شده بود و چندان مشکلی وجود نداشت. می‌گویم اگر همین دوستان‌تان بگویند بیایید برویم چیزهای دیگری هم استفاده کنیم، می‌روید؟ سوگند جواب می‌دهد: نه بابا! پس اراده چه می‌شود!

● دور هم جمع کردن رفقا، وظیفه اصلی قلیان

قلیان را این‌طوری نگاه نکنید؛ ایشان فقط یک وسیله آلاینده نیست! بلکه کاربردهای بی‌شماری دارد که شاید کمتر وسیله‌ای در دنیا اختراع شده باشد که این همه به درد آدم بخورد. محسن عقیده داشت: به نظر من وظیفه اصلی قلیان این است که رفقا را دور هم جمع کند؛ اگر نه که اصلا چیز به درد بخوری نیست! من خودم همیشه با رفقا می‌آیم کافه، تنهایی اصلا حال نمی‌دهد! با دوستان می‌آییم و دور هم چند ساعتی بدون دردسر می‌نشینیم و گپ می‌زنیم؛ اتفاقا با قلیان هم توی همین کافه‌ها آشنا شدیم! من که می‌گویم با این هزینه‌های گران ورزش‌ها و مکان‌های دیگر، کافه دنج‌ترین جای دنیاست. اما علی این نظر را نداشت: خوب اگر قرار به دور هم جمع شدن باشد، این همه جا برای رفتن؛ پارک، رستوران، کوه و... شاید این فقط بهانه بعضی‌هاست که به بهانه گپ زدن، قلیانی هم دود کنند. دلیل قرار گذاشتن در کافه هر چه که باشد، در اصل قضیه تفاوتی ندارد؛ این‌که به هر حال قلیان پای ثابت کافه‌هاست.

● خلاف سنگین خانم‌ها

شاید در گذشته عرف نبود که خانم‌ها هم قلیان بکشند. اما این روزها این عرف انگار خیلی کم شده یا حتی از بین هم رفته است. خانم‌های قلیانی این روزها زیاد شده‌اند و قلیان در بین خانم‌ها هم جا باز کرده است. از سوگند می‌پرسم که چرا قلیان می‌کشی؟ می‌گوید: خوبه دیگه! می‌پرسم چرا خوبه؟ کمی فکر می‌کند و می‌گوید: تفریح است دیگر و بلند می‌زند زیر خنده... می‌گویم چرا سراغ تفریح دیگری نمی‌روید؟ می‌گوید چون جایی را برای گشتن نداریم. نگار در این باره نظرش این است که: اصل دور هم بودن است. ما می‌آییم کافه چون جایی بهتر از این‌جا برای نشستن و دور هم بودن نیست وگرنه خیلی هم قلیانی نیستم و اصل با هم بودن است. از سوگند می‌پرسم فقط قلیان می‌کشی؟ می‌گوید: بله خلاف بزرگ ما همین قلیان کشیدن است.

● بیشتر تلقین است تا واقعیت

خیلی‌ها به راحتی نمی‌توانند از قلیان بگذرند و آن را کنار بگذارند. می‌خواهیم بدانیم قلیان چه دارد که نمی‌توان به راحتی از آن گذشت! محسن در حالی که دود غلیظ قلیان را بیرون می‌دهد، ما را این‌طور به قول خودش روشن می‌کند که: دود قلیان فشار خون آدم را کم می‌کند، این‌طوری یک حس سبکی به آدم دست می‌دهد که من آن را خیلی دوست دارم. مخصوصا وقتی ناراحتم یا اعصابم از چیزی به هم ریخته است، قلیان کشیدن آرامم می‌کند. البته قلیان به خیلی‌ها هم نمی‌سازد و باعث سردرد یا حتی حالت تهوع می‌شود. اما برای من قلیان کشیدن، همیشه همراه حس سبکی بوده است. علی درباره احساسی که از قلیان کشیدن دارد، می‌گوید: راستش من زیاد اهل قلیان نیستم، خیلی کم پیش می‌آید که قلیان بکشم؛ حدود ۳ سال است که سیگار می‌کشم. سیگار کشیدن نسبت به قلیان کشیدن خیلی آسان‌تر است؛ یک پاکت می‌ذاری توی جیبت و هر موقع خواستی یکی را دود می‌کنی اما قلیان خیلی دردسر دارد. خیلی از دوستانم من را سرزنش می‌کنند که بابا سیگار خیلی ضرر دارد اما من به آن‌ها می‌خندم! چون خودشان همیشه توی کافه‌ها پلاس هستند و همه می‌دانند که ضرر قلیان چندین برابر سیگار است. اوایل حس می‌کردم که کشیدن سیگار خیلی به من آرامش می‌دهد و همیشه گوشه‌ای از اوقات تنهایی و ناراحتی‌ام را با سیگار پر می‌کردم. اما الان بعد از چند سال، صرفا جنبه دود بازی‌اش برایم قشنگ است و فکر می‌کنم این‌ تصور که سیگار به آدم آرامش می‌دهد بیشتر در حد تلقین است تا واقعیت. علی به یک نکته دیگر هم اشاره کرد؛ این‌که در بعضی از کافه‌هایی که قلیان ارائه می‌شود، سیگار کشیدن کار زشتی به حساب می‌آید و به نوعی بی‌احترامی به کافه است؛ روشن کردن سیگار با زغال قلیان هم که چیزی در حد ناسزاست!

● هیچ فرقی ندارند

دوست داریم نظر بچه‌ها را درباره سیگار کشیدن خانم‌ها هم بدانیم. محسن می‌گوید: به نظر من که هیچ فرقی ندارند؛ چه یک خانم سیگار بکشد، چه یک آقا! برای من که مدتی در تاکسی تلفنی کار می‌کردم و به کافه زیاد رفت و آمد دارم، دیدن یک خانم درحال سیگار کشیدن، صحنه‌ای تکراری و معمولی است. درست است که در قدیم شاید دیدن خانمی در حال سیگار کشیدن خیلی نادر بود، اما الان به نظر من دیگر این طور نیست. علی هم حرف محسن را تایید می‌کند و ادامه می‌دهد: البته یک فرقی بین سیگار کشیدن یک خانم و آقا وجود دارد و آن هم این است که خانم‌ها بیشتر به ژست سیگار کشیدن اهمیت می‌دهند تا به خود سیگار کشیدن!

● الا یا ایها المسئول

خب تا این‌جای کار را اگر خوانده باشید با این نظر ما که قلیان یک جور تفریح است موافق هستید. اما آیا نمی‌شود تفریح دیگری جایگزین آن تفریح کرد! ما که در جمع‌مان مسئولی نداشتیم که از او بپرسیم چه می‌شود کرد اما امیدواریم مسئولانی که این مطلب را می‌خوانند فکری به حال تفریح جوانان بردارند!

نویسنده: مهدی اعتمادی- لیلا لاریچه