یکشنبه, ۵ اسفند, ۱۴۰۳ / 23 February, 2025
وزن كُشی

چاقی بیماری مزمنی است كه بر اثر تجمع چربی در بدن به وجود می آید. وجود مقداری چربی برای ذخیره انرژی، عایقسازی حرارتی، ضربهگیری و دیگر كارها دربدن ضروری است. مقدار طبیعی چربی بدن بین ۲۵ تا ۳۰ درصد در زنان و ۱۸ تا ۲۳ درصد در مردان متغیر است. زنان با بیش از ۳۰ درصد و مردان با بیش از ۲۵ درصد چربی، چاق محسوب میشوند.
● شاخص توده بدنیBMI
شاخص توده بدنی شاخصی است كه با استفاده از قد و وزن افراد براساس یك محاسبه ریاضی میتواند چگونگی وزن فرد را و اینكه آیا در محدوده سلامت هست یا خیر مشخص كند. شاخص توده بدنی مساوی وزن شخص به كیلوگرم تقسیم بر مجذور قد وی برحسب متر است. (۲=Kg/mشاخص توده بدنی)
▪ وضعیت وزنی بر اساس شاخص توده بدنی
ـ لاغریتوده بدنی۱۹ به پایین
ـ وزن مناسبتوده بدنی۱۹ تا ۲۵
ـ اضافه وزنتوده بدنی۲۵ تا ۲۹
ـ چاقیتوده بدنی۳۰ به بالا
● مخاطرات چاقی
چاقی نه تنها از لحاظ زیبایی مورد توجه است بلكه وضعیت دشواری ایجاد میكند و بهطور مستقیم سلامت شخص را مورد تهدید قرار می دهد. درایالات متحده، سالانه تقریبا ۳۰۰۰۰۰ مرگ با چاقی مرتبط شناخته شده و بیش از ۸۰ درصداین مرگها در بیمارانی كه شاخص توده بدنی آنها بیشتر از ۳۰ باشد، دیده میشود.
بیش از نیمی از افراد بیشتر از ۵۰ سال ایرانی اضافه وزن دارند و یا چاق هستند.
چاقی خطر پیشرفت تعدادی از بیماریهای مزمن را افزایش میدهد كه به آنها اشاره میكنیم:
ـ مقاومت به انسولین: انسولین برای انتقال گلوكز(قند) خون به درون سلولهای ماهیچهای و چربی(كه بعدا برای تولید انرژی مصرف میشود) لازم است. انسولین با انتقال گلوكز به درون سلولها، قند خون را در محدوده طبیعی حفظ میكند. مقاومت به انسولین شرایطی است كه به موجب آن تاثیر انسولین در انتقال گلوكز(قند) خون كم میشود. سلولهای چربی بیش از سلولهای ماهیچهای به انسولین مقاوماند بنابراین یكی از مهمترین علل مقاومت به انسولین، چاقی است. در ابتدا پانكراس در پاسخ به مقاومت به انسولین، انسولین بیشتری میسازد. تازمانی كه پانكراس بتواند انسولین كافی برای غلبه بهاین مقاومت بسازد، قند خون در محدوده طبیعی خود باقی میماند.این وضعیت كه با قند خون نرمال ولی مقدار انسولین بالای خون شناخته میشود میتواند برای سالها ادامه داشته باشد. زمانی كه پانكراس دیگر نتواند با تولید بیشتر انسولین سطح این هورمون را در خون بالا نگه دارد، سطح گلوكز خون شروع به بالا رفتن میكند و دیابت نوع ۲ را ایجاد میكند. بنابراین مقاومت به انسولین مرحله پیش دیابت است. دانشمندان امروزه اعتقاد دارند كه سخت شدن دیواره شریانهای مربوط به بیماری دیابت، از همان مرحله مقاومت به انسولین شروع به پیشرفت میكند.
ـ دیابت نوع ۲: خطر دیابت نوع ۲ با درجه و طول دوره چاقی افزایش مییابد. دیابت نوع ۲ در ارتباط با چاقیهای قسمتهای میانه بدن است؛ درافرادی كه چاقی میانی دارند چربیهای اضافه دور كمرشان جمع میشود بنابراینانداماین افراد شبیه سیب است.
ـ فشارخون بالا (هیپرتانسیون:) هیپرتانسیون در میان بالغان چاق شایع است. مطالعهای در نروژ نشان داد كه افزایش وزن، به طور چشمگیری فشار خون زنان را بیش از مردان بالا میبرد.
ـ كلسترول بالا (هایپركلسترولمیا)
ـ سكته (صدمات مغزی عروقی یا )CVA
ـ حملات قلبی: مطالعات انجام شده نشان میدهند كه خطر بیماری شریانهای كرونر، در زنانی كه شاخص توده بدنی بیشتر از ۲۹ دارند، ۳ تا ۴ برابر بیشتر است. مطالعهای دراین زمینه نشان داد كه به ازای تقریبا هر یك كیلوگرم افزایش وزن، خطر مرگ ناشی از بیماریهای شریانهای كرونر بهاندازه یك درصد افزایش پیدا میكند. در بیمارانی كه قبلا حملات قلبی را تجربه كردهاند، چاقی احتمال حمله دوم را بالا میبرد.
ـ نارسایی احتقانی قلب
ـ سرطان: با اینكه به صورت قطعی ثابت نشده ولی تعدادی از مطالعات، چاقی را با سرطان روده بزرگ در مردان و زنان، سرطان ركتوم و پروستات در مردان و سرطان كیسه صفرا و رحم در زنان مرتبط دانستهاند. همچنین ممكن است چاقی با سرطان پستان بهخصوص در زنان یائسه ارتباط داشته باشد. بافت چربی در تولید استروژن اهمیت دارد و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استروژن بالا،خطر سرطان پستان را افزایش میدهد.
ـ سنگهای صفراوی
ـ نقرس و ارتریتهای نقرسی
ـ استئوارتریت (ارتریت تحلیل برنده) زانو، لگن و ناحیه پایین كمر
ـ ایست تنفسی هنگام خواب
● چه عوامل دیگری به چاقی ربط دارند؟؟
نژاد: عوامل قومیو نژادی ممكن است بر سن شروع و سرعت افزایش وزن تاثیر بگذارند. زنان افریقایی امریكایی و زنان اسپانیایی نسبت به زنان قفقازی و آسیایی چاقی را در سنین كمتری تجربه میكنند. در مردان اسپانیایی در مقایسه با مردان افریقایی- امریكایی و مردان قفقازی چاقی پیشرفت سریعتری دارد.
ـ وزن دوران كودكی: وزن یك فرد در دوران كودكی، نوجوانی و اوایل بزرگسالی ممكن است بر چاقی دوران بزرگسالی تاثیر بگذارد. به عنوان مثال:
ـ داشتناندكی اضافه وزن در اوایل دهه ۲۰ با وقوع چاقی قابل توجهی در سن ۳۵ سالگی مرتبط است.
ـ داشتن اضافه وزن در اواخر دوران كودكی باعث بروز چاقی در بزرگسالی است، بهخصوص اگر مادر یا پدر این فرد چاق باشند.
ـ داشتن اضافه وزن در طی دوران نوجوانی یك عامل مهم در پیشبینی چاقی در دوران بزرگسالی است.
ـ هورمونها: زنان در طی دورانهای خاصی مثل بارداری، یائسگی و در مواردی كه از قرصهای ضد بارداری خوراكی استفاده میكنند تمایل به افزایش وزن دارند.
●ریشهیابی چاقی
برقراری تعادل میان دریافت و مصرف انرژی، وزن فرد را تعیین میكنند. اگر فرد بیشتر از آنچه كه از طریق فعالیت كالری میسوزاند غذا بخورد، وزنش افزایش مییابد (بدن انرژی اضافه را به شكل چربی ذخیره میكند.) اگر فرد كمتر از آنچه از طریق غذا میخورد در طی روز كالری بسوزاند وزن كم خواهد كرد بنابراین شایعترین علت چاقی پرخوری و فعالیت بدنی كم است. در حال حاضر میدانیم كه فاكتورهای بسیاری درایجاد چاقی دخیلاند كه در تعدادی از آنها نیز عوامل ژنتیكی نقش دارند:
ـ ژنتیك: احتمال چاقی فردی كه یكی از والدین یا هر دوی آنها چاق باشند، بیشتر است. همچنین ژنتیك روی هورمونهایی كه در تنظیم چربی نقش دارند تاثیرگذاراست. به عنوان مثال، یكی از علل ژنتیكی چاقی، كمبود لپتین است. لپتین هورمونی است كه در سلولهای چربی و همچنین در جفت تولید میشود. وقتی ذخایر چربی بدن بسیار بالا باشد لپتین با ارسال پیامهایی به مغز با كاهش مقدار مصرف مواد غذایی وزن را كنترل میكند. اگر به دلایلی، بدن نتواند به مقدار كافی لپتین تولید كنداین كنترل از دست میرود و چاقی اتفاق میافتد. نقش جایگزینی لپتین به عنوان یك راه درمان برای چاقی بهتازگی مورد تحقیق واقع شده است.
ـ پرخوری: پرخوری، بهخصوص اگر رژیم غذایی پرچرب باشد به افزایش وزن منجر میشود. غذاهایی كه چربی یا شكر بیشتری دارند (مثل فست فودها، غذاهای سرخ شده و شیرینی جات)تراكم انرژی بالاتری دارند (یعنی در حجم كم كالری بسیار زیادی دارند.) مطالعات اپیدمیولوژیك نشان دادهاند كه رژیمهای پرچرب در افزایش وزن افراد نقش دارند.
ـ رژیمهای غنی از كربوهیدراتهای ساده: نقش كربوهیدراتها در وزنگیری روشن نیست. كربوهیدراتها سطح قند خون را بالا میبرند كه باعث آزاد سازی انسولین از پانكراس میشود و انسولین باعث افزایش رشد بافت چربی شده و میتواند موجب افزایش وزن شود. تعدادی از دانشمندان اعتقاد دارند كه كربوهیدراتهای ساده (قندها، فروكتوز، دسرها، نوشیدنیهای حاوی قند) به دلیل اینكه بسیار سریعتر از كربوهیدراتهای پیچیده (ماكارونی، برنج قهوهای، غلات، سبزیها، میوهها خام و غیره) جذب جریان خون میشوند در افزایش وزن افراد دخالت دارند. تعدادی از دانشمندان نیز معتقدند كه آزادسازی بیشتر انسولین در افزایش وزن افراد نقش دارد.
ـ تعداد دفعات خوردن غذا: ارتباط میان تعداد دفعات خوردن غذا و وزن مورد بحث است. اخبار متعددی وجود دارد كه افرادی كه اضافه وزن دارند نسبت به افراد با وزن نرمال تعداد دفعات كمتری غذا میخورند. دانشمندان مشاهده كردهاند كه افرادی كه وعدههای غذایی كوچكتری را در ۴ یا ۵ وعده در طول روز میخورند نسبت به افرادی كه وعدههای بزرگتری را به دفعات كمتر (۲ یا ۳ وعده) میخورند مقدار كلسترول كمتر و سطح قند خون كمتر یا ثابتتری دارند. یك توضیح احتمالی آن است كه وعدههای غذایی كوچك و بیشتر، سطح انسولین را در خون ثابت نگه میدارد در صورتی كه وعدههای بزرگ باعث افزایش شدید انسولین میشوند.
ـ سوخت و ساز كند: زنان نسبت به مردان ماهیچه كمتری دارند. ماهیچه نسبت به دیگر بافتها (شامل بافت چربی) كالری بیشتری میسوزاند. در نتیجه زنان نسبت به مردان متابولیسم پایینتری دارند در نتیجه بدن زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری به وزنگیری داشته و همچنین كاهش وزن برای زنان به مراتب سختتر است. با بالا رفتن سن، بافت ماهیچهای بدن كاهش یافته و در نتیجه متابولیسم بدن آهستهتر میشود بنابراین وقتی پیرتر میشویم بهخصوص اگر دریافت كالری روزانه خود را كاهش ندهیم، وزنمان افزایش مییابد.
ـ نداشتن تحرك جسمی: افراد كم تحرك نسبت به افراد فعال كالری كمتری میسوزانند. نتایج یك بررسی در آمریكا نشان داده است كه نداشتن فعالیت جسمانی به شدت با افزایش وزن در هر دو جنس همبستگی دارد.مطالعات انجام شده روی دوقلوها (دوقلوهای همسان) نشان داده است كه فعالیت بدنی فرد فعالتر را از چاقی پیشرونده محافظت میكند.
ـ داروها: داروهایی كه با افزایش وزن ارتباط دارند شامل داروهای ضد افسردگی خاص (داروهایی كه در درمان افسردگی استفاده میشوند)، داروهای ضدتشنج (داروهایی مثل كاربامازپین و والپروات كه در كنترل صرع استفاده میشوند)، داروهای ضددیابت (داروهایی مثل انسولین، سولفونیل اورهها و تیازولیدین دیونزها كه برای كاهش قند خون استفاده میشوند)، هورمونهای خاصی مثل هورمونهای ضدبارداری خوراكی و بیشتر كورتیكواستروئیدها مثل پردنیزون هستند. افزایش وزن ممكن است با مصرف تعدادی از داروهای فشار خون و آنتی هیستامینها هم به وجود بیاید.
ـ فاكتورهای روانی: در تعدادی از مردم، احساسات بر عادات غذایی تاثیرگذار است. تعداد زیادی از افراد در پاسخ به احساسات خود مثل خستگی، ناراحتی، استرس و خشم به حد افراط غذا میخورند. با اینكه اختلالات روانی افرادی كه اضافه وزن دارند بیشتر از افراد با وزن نرمال نیست ولی تقریبا ۳۰ درصد افرادی كه به دنبال راه حلی برای درمان مشكلات جدی چاقی خود میگردند مشكلات بسیاری با بیشخواری خود دارند.بیماریهایی مثل كمكاری تیروئید، مقاومت به انسولین، سندرم تخمدان پلی كیستیك و سندرم كوشینگ درایجاد چاقی دخیلاند.
● چه باید كرد؟
چاقی بهسرعت ما را به یاد رژیمهای سختی میاندازد كه برای رسیدن به وزنایدهآل اجرا میشود.با اجرای این رژیمها ممكن است مقداری كاهش وزن حاصل شود اما بهطور معمول وزن كاهش یافته بهسرعت به جای خود بازمیگردد. در حدود ۹۵ درصد افراد، در عرض ۵ سال وزن كاهش یافته خود را دوباره به دست میآورند.لازم است كه در مورد علل چاقی بیشتر بدانیم و سپس راه درمان خود را تغییر دهیم. وقتی چاقی به عنوان یك بیماری مزمن پذیرفته شود مانند دیگر بیماریهای مزمن مثل دیابت و فشار خون درمان خواهد شد. چاقی نمیتواند در یك دوره كوتاه مدت درمان شود . برای درمان آن باید شیوه ای مداوم و طولانی مدت را انتخاب كرد كه طی آن شیوه زندگی فرد چاق تصحیح می شود.به جای متمركز شدن بر هدف دستیابی به وزنایدهآل، درمان چاقی باید با هدف یك كاهش وزن نسبتا كم (كه میتواند بسیار هم سودمند باشد) انجام شود. به عنوان مثال یك كاهش وزن اندك ۵ تا ۱۰ درصدی وزن و حفظ آن مزایای بسیاری برای سلامتی فرد دارد كه شامل:كاهش فشار خون، كاهش مقدار كلسترول خون و كاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ یادیابت بزرگسالان، كاهش احتمال بروز سكته، كاهش مخاطرات بیماریهای قلبی وكاهش كلی مرگ و میر است.برای رسیدن به مزایای سلامتی درمان چاقی لازم نیست كه به وزنایدهآل خود برسید، در عوض برای رسیدن به هدف درمان باید به وزن سالمتر خود رسیده و آن را حفظ كنید. تاكید درمان چاقی داشتن یك زندگی سالم براساس خوردن آگاهانهتر و افزایش فعالیت بدنی است.
● نقش رژیم غذایی در درمان چاقی
اولین هدف رژیم غذایی، جلوگیری از افزایش وزن بیشتر است. هدف بعدی، نشانه گیری برای رسیدن به كاهش وزن واقعی است. با اینكه وزن ایدهآل، شاخص توده بدنی میان ۲۰ تا ۲۵ است ولی رسیدن بهاین هدف برای بیشتر مردم كاری مشكل است بناب راین وقتی هدف خود را كاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی وزن خود قرار میدهید نسبت به زمانی كه هدف، كاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی یا بالاتر است احتمال موفقیت به مراتب بیشتر است. همچنین مهم است كه به یاد داشته باشیم كه كاهش وزن حتی به مقدار كم، در افراد چاق میتواند منافع بسیاری برای سلامتی آنها داشته باشد.
یك راه موثر برای كاهش وزن دریافت كالری كمتر است. حدودا نیم كیلوگرم معادل ۳۵۰۰ كالری است. به عبارت دیگر، شما باید نسبت به آنچه كه دریافت میكنید۳۵۰۰ كالری بیشتر بسوزانید تا بتوانید نیم كیلو از وزن خود كم كنید. بیشتر بالغان برای تامین نیاز انرژیشان، بسته بهاندازه و فعالیت بدنی خود، روزانه به ۱۲۰۰ تا ۲۸۰۰ كالری نیاز دارند.بنابر این بهتر است دریافت انرژی را كاهش دهیم.
● كدام نوع چاقی بدتر است: سیب یا گلابی
نه تنها مقدار چربی بدن، بلكه جای تجمع ان هم اهمیت دارد.الگوی توزیع چربی بدن در زنان و مردان متفاوت است.
زنان نوعا چربی را در كفلها، باسن و رانهای خود ذخیره میكنند كه در نتیجه به آنهااندام گلابی شكلی میدهد. از طرف دیگر، بهطور معمول مردان چربی را در اطراف شكمشان ذخیره میكنند و اندامشان سیبی شكل میشود (البته این یك قانون ثابت و بدون تغییر نیست، تعدادی از مردان گلابی شكل و تعدادی از زنان بهخصوص بعد از یائسگی اندامی سیبی شكلی دارند.)
در افراد سیبی شكل كه بیشتر چربیشان در ناحیه شكم انباشته شده است احتمال بروز مشكلات سلامتی مرتبط با چاقی بیشتر است. آنها به دلیل توزیع چربیشان مخاطرات سلامتی بالاتری دارند. با وجود اینكه چاقی از هر نوعش یك نوع خطر برای سلامتی محسوب میشود؛ در پاسخ به سوال بالا باید بگوییم داشتن اندام گلابی شكل بهتر از اندام سیبی شكل است.
امروزه پزشكان راه سادهای را برای تعیین اینكه فردی سیب است یا گلابی ابداع كردهاند.این روش اندازهگیری نسبت دور كمر به دور باسن نامگذاری شده است. برای تعیین نسبت كمر به باسن، كمر را در باریكترین نقطه و باسن را در عریضترین نقطه اندازهگیری میكنند و سپس اندازه دور كمر را بهاندازه دور باسن تقسیم میكنند. به عنوان مثال، زنی با دوركمر ۸۹ سانتیمترو دور باسن ۱۱۷ سانتیمتر، نسبت كمربه باسنش برابر با ۷۶/۰ خواهد شد.
زنان با نسبت دور كمر به دور باسن بیشتر از ۸/۰ و مردان با نسبت بیشتر از یك سیبی شكل محسوب میشوند.
راه دیگر تخمین مقدار چربی شكمی،اندازهگیری محیط دور كمر است. مردانی كه محیط دور كمر ۱۰۲ سانتیمتر یا بیشتر و زنان با محیط دور كمر ۹/۸۸ سانتیمتر یا بیشتر، با خطرات سلامتی مرتبط با چاقی بیشتری رو به رو خواهند بود.
● نقش فعالیت بدنی در درمان چاقی
فعالیت بدنی و ورزش كمك میكنند كه كالری در بدن بسوزد. مقدار كالری سوخته شده در طی ورزش به نوع، مدت و شدت فعالیت بستگی دارد. همچنین وزن فرد هم در این مورد تعیین كننده است. یك مرد ۹۸ كیلوگرمیدر طی یك مایل دویدن نسبت به یك فرد ۷۰كیلوگرمیكالری بیشتری خواهد سوزاند چون كار بیشتری برای حملاین ۲۸ كیلوگرم اضافی به بدن تحمیل میشود. اما وقتی ورزش به عنوان یكی از پایههای درمان چاقی با یك برنامه كاهش وزنتركیب میشود بسیار موثرتر عمل میكند. ورزش به تنهایی و بدون رژیم غذایی اثر كمتری بر كاهش وزن دارد چون حتی برای كاهش نیم كیلو وزن باید مقدار زیادی فعالیت بدنی انجام دهید. به هر حال ورزش منظم برای حفظ وزن سلامت به مدت طولانی، بخش مهمیاز شیوه زندگی سالم است. منفعت دیگر ورزش منظم به عنوان بخشی از برنامه كاهش وزن آن است كه در مقایسه با اجرای رژیم غذایی به تنهایی تاثیر بیشتری بر كاهش چربیهای بدن از طریق افزایش ماهیچهها دارد. دیگرمزایای ورزش عبارتاند از
ـ بهبود كنترل قند خون و افزایش حساسیت به انسولین (كاهش مقاومت به انسولین)
ـ كاهش مقدارتری گلیسیرید و افزایش سطح كلسترول ( HDLLكلسترول خوب
ـ كاهش فشارخون
ـ كاهش چربی شكمی
ـ كاهش خطر بیماریهای قلبی (یك مطالعه در مردان نشان داد خطر مرگ مردانی كه فعالیت بدنی متوسطی دارند نسبت به مردانی كه فعالیت كمتری دارند ۲۳ درصد پایینتر است.))
به یاد داشته باشید كه چه كاهش وزن ایجاد شود و چه نشود در نتیجه ورزش به این مزایا دست پیدا خواهید كرد.
● نقش داروها در درمان چاقی
درمان دارویی چاقی فقط درمورد بیمارانی انجام می شود كه دچار خطرات مرتبط با چاقی هستند. این روش درمانی در بیمارانی باید استفاده شود كه شاخص توده بدنی بیشتر از ۳۰ دارند یا شاخص توده بدنی بیشتر از ۲۷ دارند ولی شرایط پزشكی ویژهای (مثل فشار خون بالا، دیابت و كلسترول بالا) آنها را در خطر پیشرفت بیماریهای قلبی قرار میدهد.
همچون رژیم و ورزش، هدف درمان دارویی هم باید واقع گرایانه تنظیم شود. با یك درمان دارویی موفق، فرد میتواند حداقل یك كاهش وزن ۲ كیلو و ۲۵۰ گرمی از وزن اولیه را در طی ماه اول درمان و یك كاهش وزن كلی ۵ تا ۱۰ درصدی از وزن اولیه را انتظار داشته باشد. همچنین باید به خاطر داشته باشید كهاین داروها تا زمان مصرف كارایی دارند و وقتی مصرفشان متوقف شود ممكن است وزن اضافه ایجاد كنند.
● نقش جراحی در درمان چاقی
انستیتو ملی سلامت آمریكا جراحی را در افرادی توصیه می كندكه:
ـ شاخص توده بدنی بیشتر از ۴۰ دارند.
ـ شاخص توده بدنی بیشتر از ۳۵ داشته و همچنین به مشكلات پزشكی دچار باشند كه با كاهش وزن بهبود پیدا میكنند مثل آپنه هنگام خواب.
مخاطرات جراحی چاقی شامل مشكلاتی مانند عفونت،ایجاد لختههای خون در نقاط پایینی بدن و ریهها و همچنین خطرات بیهوشی است. خطرات مرتبط با جراحی چاقی كه در طولانی مدت بروز میكند شامل كاهش جذب آهن و آنمیفقر آهن است. همچنین كمبود ویتامین ۱۲B كه در اثر این جراحیها ایجاد میشود میتواند به صدمات عصبی منجر شود(نوروپاتیها.) كاهش وزن سریع نیز ممكن است با ایجاد سنگهای صفراوی در ارتباط باشد.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست