آیا همه دیابتی‌ها کم بینا می‌شوند؟

رتینوپاتی دیابتی مهم‌ترین عارضه چشمی دیابت است.

امروزه دیابت شایع‌ترین عامل کوری در افراد ۲۰ سال به بالاست که معمولا در بیمارانی که دیابت کنترل نشده دارند، رخ می‌دهد. مهم‌ترین موضوعی که در همین ابتدا باید به آن تاکید کنم این است که خوشبختانه آسیب‌های شدید چشم یا به اصطلاح رتینوپاتی شدید فقط در درصد کمی از دیابتی‌ها رخ می‌دهد و می‌توان با کنترل دیابت کاملا آن را مهار کرد.

چند بیماری چشمی در بیماران دیابتی شایع است از جمله کاتاراکت یا آب مروارید که به معنای کدر شدن عدسی چشم است، اما رتینوپاتی دیابتی مهم‌ترین عارضه چشمی دیابت است. رتینوپاتی که به معنای آسیب به شبکیه چشم‌هاست به دلیل تغییرات رگ‌های خونی موجود در شبکیه و تکثیر این رگ‌ها ایجاد می‌شود. تغییرات شبکیه چشم دارای دو مرحله است. مرحله اول که به دلیل خونریزی‌های کوچک و ریزش مواد داخل رگ‌ها به خارج است در اکثریت دیابتی‌ها در ۱۰ سال اول بعد از شروع دیابت ایجاد می‌شود و بتدریج به سمت مرحله دوم پیش می‌رود. خوشبختانه با تمهیداتی که در ادامه گفته خواهد شد می‌توان این پیشروی را کند کرد.

مرحله پیشرفته رتینوپاتی به معنای ایجاد رگ‌های جدید و نافرم در شبکیه چشم است که می‌تواند به خونریزی‌های وسیع و کنده شدن شبکیه و آسیب شدید چشم منجر شود، اما راه جلوگیری از این عارضه خطرناک چیست؟

در مطالعه بسیار بزرگی که چند سال پیش روی هزاران بیمار دیابتی صورت گرفته است، بیمارانی که از ابتدای دیابت به طور دقیق قند خون را کنترل کرده بودند نزدیک به ۸۰در‌صد نسبت به آنان که به طور معمولی قند خونشان تحت کنترل بود، عارضه رتینوپاتی کمتری داشتند و در کسانی که بعد از ایجاد مرحله اول رتینوپاتی، اقدام به کنترل دقیق قند خون کرده‌اند نیز ۵۰ درصد از پیشروی به مرحله دوم پیشگیری شده است.

لازم به توضیح است که کنترل دقیق خون به معنای این است که فرد با داروی خوراکی یا انسولین قند خود را به طور مداوم و همیشگی در محدوده نرمال نگه داشته باشد و هر روز قند خون را چک کند. بسیاری از بیماران دیابتی همزمان دچار فشار خون و چربی بالای خون نیز هستند درمان این دو بیماری نیز به پیشگیری از رتینوپاتی کمک می‌کند.

در کنار تمهیدات فوق فرد دیابتی باید به طورمرتب از سوی چشم پزشک معاینه شود تا در صورت بروز اولین تظاهرات رتینوپاتی شدید با روش‌های جدید شامل لیزر از پیشرفت این بیماری پیشگیری و بینایی حفظ شود.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد