امروز روز جهانی خانواده است در جستجوی «پدر»

کلید به آرامی در قفل می چرخد مرد نگاهی به ساعت دیواری مقابل در می اندازد و آهی از سرخستگی می کشد

کلید به آرامی در قفل می چرخد. مرد نگاهی به ساعت دیواری مقابل در می اندازد و آهی از سرخستگی می کشد.جعبه های اسباب بازی را روی مبل می گذارد. همسرش که جلوی تلویزیون به خواب رفته، از جا می پرد و می پرسد: غذا خوردی؟ بچه ها خیلی منتظرت بودند. مرد آرام به طرف اتاق خواب دخترها می رود تا عروسکهایی را که برایشان خریده، کنار تختخوابشان بگذارد.

افسانه. م، ۳۲ ساله که سه فرزند پسر و دختر دارد، درباره نقش و جایگاه پدران امروزی در خانواده می گوید: وقتی کوچک بودیم، هر وقت خیلی شلوغ می کردیم و یا اشتباهی از ما سر می زد، مادرم هشدار می داد وقتی پدر بیاید و بفهمد اذیت کردید، حسابتان پاک است.

ما هم می کوشیدیم وقتی بابا از راه می رسد، هر طور هست خود را پنهان کنیم یا آن قدر خودمان را برایش لوس کنیم که گزارش کردن کارهایمان توسط مادر را خنثی کند. اما نه بچه های امروزی، بچه های سابق هستند و نه پدرها، پدرهای آن دوره و زمانه اند.

به نظر من گرفتاریهای شغلی پدران امروزی در بیرون از منزل، فرصت و حوصله ارتباط مناسب عاطفی را با فرزندان به حداقل می رساند. بخصوص وقتی بچه ها به سن نوجوانی می رسند، نیاز به کمک فکری و کنترل مقتدرانه والدین دارند و انجام این کار به تنهایی از طرف مادر میسر نیست.

● جای خالی کار کارشناسی

اما فقط نبود پدر در جمع خانواده است که اقتدار او را کمرنگ می کند یا دلایل دیگری نیز در این امر مؤثرند؟تبریزی پور، روان شناس بالینی در این باره به گزارشگر ما می گوید: اینکه بگوییم اقتدار پدرها در جامعه در مقایسه با گذشته کمتر شده، پایه علمی و کارشناسی ندارد.

البته مشغله زیاد پدر در بیرون از منزل و یا غیبت طولانی مدت او به دلیل زندانی شدن، فوت و نظایر آن هم می تواند تأثیر خودش را بگذارد، ولی آنچه بیش از همه مهم است؛ حضور مؤثر او در کنار همسر و فرزندان به عنوان یک فرد قوی، با اراده، تصمیم ساز و تصمیم گیر است.این به آن مفهوم نیست که پدر باید مرتب راه برود و فرمان بدهد.

● وقتی نقش پدر رنگ می بازد

کارشناسان همواره بر نقش پذیری فرزندان از والدین تأکید داشته و دارند. باید دید چگونه این مسأله در بعضی از خانواده ها رنگ می بازد و نقش الگویی آنان را زیر سؤال می برد؟بهروز باغستانی، کارشناس ارشد علوم تربیتی و مشاور به گزارشگرمان می گوید: شاید شما هم بارها یک پسر بچه را دیده باشید که می کوشد عیناً مثل پدر راه برود یا حرف بزند و یا دختر کوچولویی پا در کفش مادر می کند و جملاتی را که از مادر شنیده با عروسکش واگویه می کند.اینها همه نشان دهنده اهمیت رفتار والدین در محیط خانواده و تأثیرش بر شکل گیری شخصیت و هویت کودکان و نوجوانان است.باغستانی تأکید می کند: کودک یا نوجوانی که به صحت رفتار یا گفتار پدر یا مادرش مطمئن باشد، هرگز برای راهنمایی خواستن از افرادی در بیرون از کانون خانواده به جستجو نمی پردازد.

پدری که ساعتهای متمادی در خارج از خانه انرژی و وقتش را برای به دست آوردن درآمد بیشتر می گذراند، یا مادر و پدری که بر سر خیلی از موارد زندگی با یکدیگر تفاهم و همدلی ندارند، به طور مسلم نمی توانند الگوی رفتاری و اخلاقی مناسبی برای فرزندانشان باشند. پس در ایفای وظایف و مسؤولیتهای خود هم موفق نیستند.

● رشوه دادن ممنوع!

به گفته این مشاور خانواده، در هر آنچه که گفته شد، دو عامل خیلی مؤثر است: یکی محبت و دیگری صداقت.

پدری که می خواهد خلا نبود خود را طی ساعتهای متمادی با دادن رشوه به فرزندان تنها به نیت جلب رضایت آنان جبران کند، در واقع دست به رفتاری انفعالی و غیرمنطقی زده تا نقش نظارتی و عاطفی کمرنگ شده اش نادیده گرفته شود. در حالی که دادن پول نمی تواند به هیچ وجه آثار مخرب نبود به موقع پدر را در کنار فرزند یا همسر جبران کند. او می گوید: در شرایط کنونی خیلی از خانمهای تحصیلکرده ما علاوه بر ایفای نقش مهم مادری، در عرصه های اجتماعی هم فعالند- در نتیجه همپای وظایف مربوط به خانه، آموزش و تربیت بچه ها و بسیاری از مسؤولیتهایی را که در گذشته حتماً باید توسط پدر خانواده انجام می شد، بر عهده می گیرند.

به اعتقاد این کارشناس، گرچه در یک جمع خانوادگی، مهم نیست که کارها از سوی چه کسی رسیدگی و انجام شود، ولی در خیلی از موارد همین مسأله سبب ایجاد نوعی بی مسؤولیتی از جانب شخصی می شود که در باور فرهنگی و سنتی جامعه، سرپرستی و ریاست خانواده بر عهده اوست.

● تغییر باورهای کهنه

فهیمی، یادآور می شود: گرچه بسیاری از پدرهای جوان امروزی، از فضای «مرد سالارانه» گذشته، فاصله گرفته اند و ساختار جامعه نیز پذیرای چنین رفتارهایی نیست، اما هنوز هم رگه هایی از چنین طرز تفکری را می توان در عملکرد خیلی از این پدرها دید و این همان مسأله ای است که دست اندرکاران امور فرهنگی و کارشناسان تربیتی، باید با ظرافت و با استفاده از ابزارهایی مانند هنر و فیلم و... در اصلاح روشهای نادرست باقیمانده از گذشته بکوشند.

عالیه حجت زاده