روزی ۲۰ دقیقه آفتاب بگیرید

پوکی استخوان یکی از مشکلات عمده سنین بالای ۶۵ سال است که به مرگ و میر منجر می‌شود. این بیماری، متاسفانه در سنین پایین‌تر هم رخ می‌دهد و علت آن ریشه در نوع تغذیه و فعالیت در سنین …

پوکی استخوان یکی از مشکلات عمده سنین بالای ۶۵ سال است که به مرگ و میر منجر می‌شود. این بیماری، متاسفانه در سنین پایین‌تر هم رخ می‌دهد و علت آن ریشه در نوع تغذیه و فعالیت در سنین زیر بیست سالگی دارد.

بنابراین قبل از شروع صحبت در مورد علائم و درمان این بیماری باید گفت که تمامی نوجوانان به خصوص دختران در سنین ده تا بیست سالگی باید تشویق به مصرف میزان مناسب لبنیات، تخم‌مرغ و پروتئین‌ها برای دریافت کلسیم کافی شوند و همچنین هر روز حداقل به مدت ۲۰ دقیقه در معرض آفتاب مستقیم باشند تا ویتامین D لازم در بدن‌شان تولید شود و به فعالیت و ورزش تشویق شوند تا این مواد به طور مناسبی در استخوان جایگزین شود.

در مورد سنین بالاتر نیز همین موارد توصیه می‌شود تا از پیشرفت سریع پوکی استخوان جلوگیری شود، زیرا پوکی استخوان پس از سی سالگی شروع می‌شود و بعد از یائسگی (در زنان) بشدت سرعت می‌گیرد. این مشکل در زنان لاغرتر، زنانی که سابقه کم‌کاری تیروئید طولانی یا روماتیسم مفصلی دارند و زنانی که داروهایی مثل کورتون، هپارین، داروی ضد صرع و.. مصرف می‌کنند و همین طور کسانی که در کل زندگی کلسیم و ویتامین D کمتری مصرف کرده‌اند و کمتر فعالیت ​ ورزشی داشته‌اند یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان را دارند، بیشتر رخ می‌دهد. زنانی که سابقه خانوادگی شکستگی‌های خاصی مثل شکستن ستون مهره یا گردن استخوان ران یا استخوان ساعد در اثر ضربه‌های کوچک را دارند، بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.

در این افراد و زنان بالای ۶۵ سال باید بررسی تراکم استخوان انجام و به دنبال آن هر دو سال براساس نظر پزشک تکرار شود. در این افراد براساس پاسخ بررسی رادیولوژیک، درمان‌های خاص شروع می‌شود؛ اما در تمامی خانم‌های بالای ۴۰ سال چه سابقه مشکلات گفته شده را داشته باشند و چه نداشته باشند، توصیه می‌شود. همچنین بر مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم، از داروهای حاوی کلسیم و ویتامین D به صورت مکمل استفاده کنند. میزان کلسیم مورد نیاز روزانه در کسانی که هنوز یائسه نشده‌اند ۵۰۰ میلی‌گرم همراه با ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد ویتامین دی و در کسانی که یائسه شده‌اند، ۱۰۰۰ میلی‌گرم با همان مقدار ویتامین D است، البته کسانی که بعد از یائسگی از داروهای حاوی استروژن استفاده می‌کنند، میزان کلسیم مکمل مورد نیاز همان ۵۰۰ میلی‌گرم روزانه خواهد بود. البته مصرف روزانه عادی کلسیم جایگزین این مواد نخواهد شد و این مکمل‌ها حتما باید استفاده شود. در کنار این رژیم غذایی، ورزش روزانه به مدت نیم ساعت پیاده‌روی یا ورزش‌های دیگری که به کمر و پاها فشار نیاورد، توصیه می‌شود تا از پوکی استخوان جلوگیری شود.

متاسفانه پوکی استخوان تا زمانی که شکستگی رخ نداده، علامتی ندارد و در آن زمان با درد پشت پا، محل شکستگی و کاهش طول قد همراه می‌شود. بنابراین بررسی و درمان مناسب باید به صورت پیشگیری و قبل از شروع علائم آغاز شود.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان