چهارشنبه, ۲۳ خرداد, ۱۴۰۳ / 12 June, 2024
مسوولیت اخلاقی از نگاه ارسطو
در سنت فلسفه غرب رویکردهای گوناگونی به مسوولیت انسانی وجود داشته است. این رویکردها برای ما که واجد رویکردی نسبتاً مستقل در این زمینه هستیم بهانه یی مناسب برای بررسی تطبیقی به دست می دهد. فهمی از مفهوم مسوولیت اخلاقی و کاربردش در تعدادی از متون برجامانده یونانی نظیر آثار هومر ارائه می شود. در این آثار هم از عامل انسانی و هم از عامل فراانسانی به عنوان افرادی که شایسته تشویق و تنبیه پیرو کاری که انجام داده اند، یاد شده است. در جاهایی دیگر هم رفتار عامل محکوم شده است چون عاملی موجود بوده که کنترل بر نفس نداشته است. تامل بر این عوامل گونه یی تقدیرگرایی را مطرح می کند. طبق این دیدگاه آینده انسان یا بخش و جنبه یی از آن از پیش مقدر شده است و این کار به وسیله خدا یا ستارگان یا حقایق و زمان هایی خاص مشخص شده است. در چنین رویکردی تاملات و انتخاب ها و اعمالی خاص نامناسب به نظر می رسند چون آینده مشخص شده است. اگر نتایجی مشخص مقدر شده باشد آنگاه به نظر می رسد عامل اخلاقی نمی تواند مسوول کاری که انجام می دهد باشد. اگر تقدیرگرایی درست باشد آنگاه به نظر می رسد هیچ عاملی از جهت اخلاقی مسوول هیچ کاری نیست.
با این همه این گرایش در تقدیرگرایی گاهی تاثیرات تاریخی مهمی بر جای گذاشته است. همین امر فیلسوفان را بر آن داشته بسی بر این نکته تاکید کنند دلیلی برای تامل در این باب که آینده ما بدون انتخاب ها و کارهای ما تعین یافته وجود ندارد. ارسطو شاید اولین نفری باشد که نظریه یی در باب مسوولیت اخلاقی ارائه کرده است. ارسطو هنگام بحث از خیر و شرهای انسانی در کتاب سوم اخلاق نیکوماخوستی نکاتی را در باب مسوولیت اخلاقی برمی شمارد. او تصریح می کند ما باید متناسب با فضیلت مندی شخصیت انسان به او پاداش بدهیم یا او را مجازات کنیم. چند لحظه بعد او تصریح می کند تنها فردی می تواند به عنوان عامل اخلاقی در نظر گرفته شود و می توان به او مسوولیت اخلاقی اطلاق کرد که بتواند انتخاب صورت دهد.
برای ارسطو یک تصمیم نوع خاصی از خواست است که از تامل ناشی می شود و تصور عامل را از آنچه خیر است بیان می کند. باقی مانده بحث ارسطو به تبیین شرایطی می پردازد که در ذیل آنها مناسب است بیان کنیم عامل اخلاقی به جهت کاری که انجام داده یا ویژگی هایی که داشته شایسته تقبیح یا تشویق است. فرضیه کلی ارسطو این است که انسان تنها وقتی مستحق پاداش یا جزا است که عمل یا گرایش وی اختیاری و انتخابی باشد. طبق نظر ارسطو، یک عمل آزاد یا گرایش آزاد دو مشخصه دارد؛ اول آنکه یک شرط نظارتی بر آن کنترل می کند یعنی عمل یا ویژگی منشایی در عامل دارد و بر اثر زور و اجباری رخ نداده است. دوم آنکه ارسطو شرطی معرفتی نیز اعمال می کند یعنی اینکه عامل باید از آنچه انجام می دهد آگاه باشد. البته پاره یی ابهام ها در تبیین ارسطو وجود دارد که همین باعث تفاسیر گوناگونی از آرای وی شده است. هدف ارسطو این است که این شرایط را با توجه به تشویق و تقبیح عامل تعریف کند اما آشکار نیست چگونه باید مفهوم محوری مسوولیت اخلاقی را در اینجا فهم کنیم.
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
ویزای تضمینی ایتالیا کانادا
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 مسعود پزشکیان سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم ریاست جمهوری شورای نگهبان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ علیرضا زاکانی محمدباقر قالیباف قالیباف
تهران شهرداری تهران قوه قضاییه قتل هواشناسی پلیس سرقت وزارت بهداشت آموزش و پرورش محیط زیست سازمان هواشناسی پلیس راهور
قیمت دلار قیمت طلا حقوق بازنشستگان سایپا خودرو همستر کامبت دولت سیزدهم قیمت خودرو چین ایران خودرو بورس بازار خودرو
تلویزیون سینما سینمای ایران مهران مدیری ساترا صداوسیما رسانه ملی کتاب دفاع مقدس تئاتر فیلم شهید
دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان مریخ فناوری کارشناسی ارشد آتشفشان
رژیم صهیونیستی اسرائیل روسیه غزه جنگ غزه آمریکا فلسطین حماس حزب الله لبنان بریکس فرانسه علی باقری کنی
فوتبال ایران پرسپولیس تیم ملی فوتبال ایران تیم ملی ایران استقلال یورو 2024 تیم ملی بازی جواد نکونام باشگاه پرسپولیس فدراسیون فوتبال
هوش مصنوعی اپل ایلان ماسک خودروهای وارداتی وزیر ارتباطات بسته اینترنت روزنامه سامسونگ گوگل ناسا ایرانسل شیائومی
رژیم غذایی جوش شیرین سیگار چای کاهش وزن بارندگی ویتامین چاقی گرمازدگی بارداری