۲۵ کیلو کاهش وزن در یک بیمار قلبی

درباره روند کاهش وزن خانم منصوره عطایی با حضور دکتر حسن عارفی متخصص قلب و عروق, دکتر محمدرضا زاهد پورانارکی فوق تخصص ریه و دکتر هاتف شجاعی متخصص تغذیه

میهمان این هفته ما خانم ۶۵ ساله‌ای هستند که به دلیل بیماری قلبی تلاش کردند وزنشان را پایین بیاورند. ایشان با قد ۱۵۹ سانتی‌متر وقتی اوایل سال ۸۸ به دکتر شجاعی مراجعه کردند ۱۰۵ کیلوگرم بودند البته با درصد چربی ۸/۴۶...

۲ سال بعد وزن ایشان به ۸۰ کیلوگرم رسید و درصد چربی?شان معادل ۲/۳۲ درصد شد، یعنی ۲۵ کیلوگرم کاهش وزن در طول ۲ سال. دکتر شجاعی معتقدند کاهش وزن در بیماران قلبی کار آسانی نیست و باید با احتیاط و کنترل?های آزمایشگاهی به انجام برسد. در ادامه با روند کاهش وزن ایشان بیشتر آشنا خواهید شد.

منصوره عطایی که توانسته طی ۲ سال ۲۵ کیلو وزن کم کند، می‌گوید:

فکـر می‌کـردم هرگـز نمی‌توانـم رژیم بگیـرم!

▪ خانم عطایی! به چه دلیل به پزشک مراجعه کردید؟

- نمی‌توانستم نفس بکشم. صدایم درنمی‌آمد، وقتی می‌نشستم صورتم ورم می‌کرد، راه می‌رفتم پاهایم ورم می‌کرد و وزنم هم زیاد بود. این بود که به دکتر مراجعه کردم.

▪ تشخیص ایشان چه بود؟

- اسکن و آزمایش تجویز کردند و به من گفتند مشکل قلبی دارم. به مرکز قلب ارجاع داده شدم. در آنجا بعد از اسکن قلب به من گفتند قلبم بزرگ شده و فشار ریه‌ام بالا رفته و باید وزن‌ام را کم کنم.

▪ پس به دلیل ناراحتی ریه و قلب تصمیم گرفتید وزن?تان را پایین بیاورید؟

- بله. وقتی به متخصص تغذیه مراجعه کردم ۱۰۵ کیلوگرم بودم. هر ماه یک بار مراجعه می‌کردم. ابتدا خوب وزنم پایین می‌آمد، ماه اول ۶ کیلوگرم، بعد ۴ کیلوگرم، ۳ کیلوگرم، ۲ کیلوگرم،... تا جایی که در عرض ۲ سال وزنم ۲۵ کیلوگرم کم شد.

▪ آیا پرفشاری خون هم دارید؟

- بله. فشارخون هم دارم و الان مرتبا ۳ تا ۴ قرص فشار می‌خورم. البته قبل از اینکه وزن کم کنم فشارم روی ۲۰ تا ۲۲ بود. تا چیزی می‌خوردم فشارم بالا می‌رفت و حالم بد می‌شد و زمین می‌خوردم. اما الان فشارم روی ۱۱تا ۱۲ ثابت شده و از ۱۴ بالاتر نمی‌رود.

▪ چربی خون چطور؟

- چربی خون هم دارم. قبل از رژیم، کلسترولم روی ۲۲۰ بود اما الان به ۱۴۰ رسیده است.

▪ قندتان بالا نیست؟

- خیر. قند خون ندارم.

▪ برای مشکل فشار ریه‌تان به متخصص ریه هم مراجعه کردید؟

- بله. به یک متخصص ریه مراجعه کردم و ایشان راه‌حل کاهش فشار ریه مرا تنها در کاهش وزن دانستند.

▪ پس تمامی مشکلات در نهایت با کاهش وزن بهبود می‌یافت؟

- بله. این شد که به دکتر شجاعی ارجاع داده شدم. دکتر شجاعی بعد از مطالعه آزمایش خون من گفتند باید روغن مصرفی را کم کنم و تنها مجاز به استفاده ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون در روز شدم. میوه می‌توانستم بخورم و خوردن خیار و گوجه فرنگی هم محدودیت نداشت. در کل،

۲ تا ۳ بار در روز می‌توانم میوه بخورم. شیر کم‌چرب یا پنیر کم‌چرب هم در برنامه‌ام دارم ولی هر روز نمی‌توانم بخورم. الان حس می‌کنم بعد از کم کردن وزن حالم بسیار خوب شده است.

▪ قبلا هرگز اقدام به گرفتن رژیم نکرده بودید؟

- خیر. هرگز رژیم نگرفتم و معتقد به گرفتن رژیم هم نبودم. قبلا هر چه سایر افراد خانواده می‌خوردند من هم می‌خوردم اما الان اشتهایم کمتر شده و مقدار کمتری غذا می‌خورم. دخترم رژیم می‌گرفت و

به من هم می‌گفت بگیر اما من می‌گفتم نمی‌توانم. الان که دکتر رژیم داده می‌بینم که اصلا سخت نیست و به آن عادت کرده‌ام.

▪ پرخوری دلیل چاقی شما بوده است؟

- من ۶۵ سال سن دارم. دلیل چاقی من هم ۵ زایمان و اضافه وزن بعد از آنها بود. بعد آخرین زایمان که به ۲۲ سال پیش بر می‌گردد به ۹۰ کیلوگرم رسیدم.

▪ ورزش نمی‌کردید؟

- جوان‌تر که بودم به خاطر کار خانه و رسیدگی به بچه‌ها وقت ورزش نداشتم. اما الان پزشک برای من روزی نیم ساعت پیاده‌روی تجویز کرده‌اند. پسرم تردمیل برایم خرید اما چون آرتروز زانو دارم نمی‌توانم روی تردمیل راه بروم. اگر از آن استفاده کنم از درد، شب خوابم نمی‌برد. به همین علت صبح‌ها در پارک پیاده?روی می‌کنم.

▪ در حال حاضر مشکلات?تان رفع شده‌ است؟

- داروی فشار را هنوز می‌خورم اما در کل وضعیتم بهتر شده است. با اینکه آرتروز دارم و نمی‌توانم از پله?ها بالا بروم ولی حالا که وزنم پایین آمده راه صاف را بدون اینکه قلب و نفسم بگیرد، طی می‌کنم. حالا هر چه در خانه به من می‌گویند دیگر بس است، لاغر شده‌ای، صورتت پیر شده، غذا بخور، من به این حرف?ها گوش نمی‌دهم.

● نظر فوق‌تخصص ریه

پرفشاری شریان ریوی از عوارض چاقی است

دکتر محمدرضا زاهد پورانارکی

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران

افزایش فشار ریه خانم عطایی صددرصد به دلیل چاقی و اضافه وزن?شان است. کسانی که وزن‌شان بالا می‌رود وقفه تنفسی پیدا می‌کنند و به مرور زمان دچار فشارخون شریان ریوی و فشارخون شریان سیستمی می‌شوند. به عبارت ساده‌تر، پرفشاری شریان ریوی یکی از عوارض چاقی است.

از این رو، کاهش وزن و گرفتن رژیم غذایی تا حد زیادی به بهبود این ناراحتی کمک می‌کند اما گاهی لازم است اگر فرد ایست تنفسی در جریان خواب دارد علاوه بر گرفتن رژیم و کاهش وزن، برخی اقدامات مانند استفاده از دستگاه‌ها و کمپرسور هوا حین خواب را هم داشته باشد. در غیر این صورت، فرد ممکن است دچار ایست تنفسی در خواب شود و اکسیژن کافی به بدن نرسد و این موضوع خدایی ناکرده سبب فوت فرد می‌شود.

البته فشار جریان ریوی غیر از چاقی علت‌های بسیار زیادی دارد که یکی از آنها چاقی مفرط است. توصیه بنده به ایشان این است که زیرنظر یک متخصص تغذیه وزن خود را پایین بیاورد. همان‌طور که خانم عطایی نیز اذعان داشته‌اند، ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم کاهش وزن در این بیماران سبب بهبود حال آنها به میزان قابل توجهی خواهد شد.

● نظر متخصص قلب

تصلب شرایین ۳۰۰ دلیل دارد!

دکتر حسن عارفی

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

عضله قلب در حالت عادی، انقباض و انبساط دارد و خونی که وارد قلب می‌شود را می‌مکد و به صورت فشار وارد آئورت می‌کند و به سر و گردن، عروق کرونر، نای، پا و سایر اندام‌ها می‌رساند. عضله قلب، عضله بسیار فعالی است و آمارها و محاسبه‌ها نشان داده‌اند در ۲۴ ساعت حدود ۱۲۰ هزار بار می‌تپد و هیچ عضوی تا این حد فعال نیست. عضله قلب باید سالم باشد و سلامتی آن منوط به رگ‌هایی است که به قلب وارد می‌شود. اگر رگ‌ها تنگ شده باشند و فرد مبتلا به تصلب شرایین باشد یا بیماری کرونر داشته باشد که بسیار هم شایع است، باعث می‌شود خون‌رسانی به عضله قلب خوب صورت نگیرد و به تدریج این ناحیه بافت سالم خود را از دست بدهد و بیمار شود.

می‌توان گفت که قلب در این شرایط قدرت انقباضی خود را از دست می‌دهد. در واقع عضله قلب، بزرگ نمی‌شود بلکه شل می‌شود و انقباض خود را از دست می‌دهد. در این حالت قلب منبسط می‌شود و خونی که وارد آن می‌شود در آن می‌ماند و قلب نمی‌تواند با انبساط و انقباض خون را به‌اندام‌ها برساند. در نتیجه فرد دچار نارسایی قلب، تنگی نفس، بزرگی کبد و ادم اندام‌ها می‌شود، توان خود را از دست می‌دهد و میزان فعالیت روزمره‌اش کاهش می‌یابد. با اکوکاردیوگرافی و در نهایت با آنژیوگرافی می‌توان بزرگی قلب را تشخیص داد.

اگر عروق کرونر در بیمار تنگ شده باشد به احتمال زیاد می‌توان آن را با آنژیوپلاستی، بالون یا جراحی درمان کرد. مشکل اصلی خانم عطایی چاقی ایشان بوده که دفع شده است. کسانی که چاقند به احتمال ۶۰ درصد بیماری قند می‌گیرند. افرادی که بیماری قند دارند به احتمال ۵۰ درصد تنگی عروق کرونر دارند و به احتمال ۲۵ درصد بیماری عروق کرونر در آنها بسیار شدید است. خانم عطایی، چاق بوده‌اند پس به احتمال ۶۰ درصد بیماری قند نهفته دارند. ایشان مبتلا به پرفشاری خون هم هستند که خود یکی از فاکتورهای بسیار مهم در بروز بیماری‌های قلبی- عروقی یا تصلب شرایین و تنگی عروق کرونر است.

چربی خون ایشان هم بالاست و خود این موضوع عامل مهم و دخیل دیگر بروز ناراحتی‌های قلبی و تنگی عروق است. در کل، تنگی عروق و تصلب شرایین ۳۰۰ دلیل دارد که در سرلوحه آنها می‌توان به فشارخون، اختلال در چربی‌های خون، کشیدن سیگار، دیابت و چاقی اشاره کرد. لازم است تناسب چربی‌های خوب و بد خون این فرد مشخص شود. معمولا در افراد چاق میزان چربی خوب خون به نسبت چربی بد پایین‌تر است. چربی‌هایی مانند کلسترول و تری‌گلیسیرید،LDL، HDL باید اندازه‌گیری شود. قند ناشتا نیز لازم است در ایشان چک شود و باید یک کاردیوگرافی خوب صورت بگیرد تا معلوم شود قدرت انقباض قلب چقدر است. بعد می‌توان آنژیوگرافی کرد و در نهایت تصمیم گرفت با این بیمار چگونه برخورد شود. خیلی خوب است که خانم عطایی برای کاهش وزن به متخصص تغذیه مراجعه کرده‌اند زیرا بهترین اقدام در این شرایط، به‌اندازه خوردن و داشتن فعالیت بدنی کافی است.

● نظر متخصص تغذیه

نظر دکتر ‌هاتف شجاعی متخصص تغذیه درباره رژیم لاغری سوژه «میزگرد تغذیه» این هفته

رژیـم تـرکـیـبـی جـواب مـی‌دهـد

▪ به نظر شما مشکل اصلی خانم عطایی چیست؟

- بیماری عمده ایشان پرفشاری خون و بیماری قلبی بود. توصیه پزشکان علاوه بر دارو درمانی کم?کردن وزن بود. بزرگ‌ترین علت مراجعه ایشان هم همان پرفشاری خون بود. در پرونده پزشکی خانم عطایی شاهد بزرگی قلب بودیم. پس باید حین دادن رژیم غذایی به ایشان به این ۲ مشکل اصلی یعنی فشارخون بالا و وزن بالا در کنار بیماری قلبی توجه می‌کردیم. خانم عطایی مشکل به هم‌خوردگی چربی‌های خون نیز داشتند که باید در رژیم غذایی مدنظر قرار می‌گرفت.

▪ چرا در یک بیمار قلبی کنترل فشار خون اینقدر مهم است؟

- فشارخون هم یک بیماری هم یک عامل خطر برای مشکلات قلبی است. زیرا فشارخون بالا کار قلب را زیاد می‌کند و در طولانی‌مدت سبب ضخامت ماهیچه قلب می‌شود. خود ماهیچه بزرگ شده قلب نیاز به خون بیشتری دارد و در صورت عدم تامین، ممکن است نارسا شود. از طرف دیگر وزن بالا ایجاب می‌کند که قلب پمپاژ بیشتری داشته باشد. همیشه اضافه وزن کار قلب را زیاد می‌کند و خود این مشکل بر مساله قلبی می‌افزاید.

▪ چه عاداتی سبب پرفشاری خون می‌شود؟

- ۲ مساله عمده در رژیم غذایی و یک مساله در سبک زندگی می‌توانند باعث پرفشاری خون شوند. به‌طور عمده مصرف بالای نمک که در ایران بالاتر از ۱۰ گرم در روز است، سبب پرفشاری خون می‌شود. بنا به توصیه‌های مراجع علمی مصرف مجاز نمک ۶ گرم در روز است. متاسفانه از کودکی ما با موادغذایی نمک‌دار مانند چیپس و پفک آَشنا می‌شویم و این روند ذائقه افراد را شور می‌کند و به مصرف نمک عادت می‌کنیم. از سوی دیگر افزایش وزن فشاری روی شبکه مویرگی بدن ایجاد می‌کند که برای خون‌رسانی و عبور خون از این رگ‌های تحت‌ فشار سیستم بدن مجبور است فشارخون را در حد بالایی تنظیم کند تا خون از درون عروق رد شود. مساله بعدی کاهش تحرک است. وقتی تحرک کمی داریم جریان خون کمتری در بدنمان هست و وقتی جریان خون پایین آید، حجم خون دچار حالت ایستایی شده، در پاها تجمع پیدا می‌کند و به تدریج این موضوع سبب فشارخون بالا می‌شود. بنابراین توصیه ما به افرادی که پرفشاری?خون دارند پیاده‌روی روزانه است.

▪ با کاهش وزن فشار خون هم پایین می‌آید؟

- بله. با کاهش وزن چون فشار از روی شبکه مویرگی و رگی بدن برداشته می‌شود، فشارخون هم به تدریج اصلاح می‌شود. ما این مساله را به وفور در مراجعان پرفشاری خون که وزن بالایی هم دارند دیده‌ایم. حتی با کاهش وزن دوز داروی مصرفی در بیماران فشارخونی کم یا حتی قطع می‌شود.

به عبارتی کاهش وزن خود درمانی برای فشارخون بالاست.

▪ به نظر شما، چاقی، پرفشاری خون و بیماری قلبی با هم مرتبط هستند؟

- صددرصد علت و معلول هم نیستند اما بسیاری از عوامل ایجادکننده آنها مشترک‌اند. عواملی که سبب اضافه وزن می‌شوند مانند افزایش چربی غذا و کالری سبب بالارفتن تری‌گلیسیرید و کلسترول خون و بیماری‌های قلبی می‌شود. از سوی دیگر عواملی که سبب بالارفتن فشارخون می‌شوند مانند مصرف زیاد نمک، کم‌تحرکی و افزایش وزن خود سبب ایجاد بیماری‌ قلبی هم خواهند شد.

▪ با کاهش وزن و کاهش فشار خون، ناراحتی قلبی خانم عطایی برطرف شده است؟

- با اصلاح عواملی که ذکر شد هم بیماری قلبی، هم فشارخون و هم چاقی اصلاح می‌شود. اگر بیمار قبل?تر دچار عارضه?ای مانند سکته نشده باشد با لاغر شدن احتمال بهبود زیاد است. به طوری که در عکس‌های قفسه‌سینه از قلب یا اکو هم متوجه این مساله می‌شویم. هر ماهیچه‌ای با افزایش بار دچار بزرگی می‌شود. وقتی فشار از روی ماهیچه برداشته می‌شود ماهیچه به تدریج کوچک می‌شود. در مورد خانم عطایی نیز باید بگوییم که در اکوهای بعدی شاهد افزایش پمپاژ قلب بودیم.

▪ در رژیم مبتلایان به ناراحتی‌های قلبی مانند خانم عطایی که اضافه وزن هم دارند چه موضوعی اهمیت بیشتری دارد؟

- می‌دانید که‌اندازه‌ها یا به اصطلاح معیارهای لیپیدهای خون در بیماران قلبی و افراد جامعه متفاوت است. در بیماران قلبی روی این موضوع سخت‌گیری بیشتری می‌شود. در بیماران قلبی باید توجه داشته باشیم تنها کاهش مقدار کلی چربی‌های خون کافی نیست بلکه باید نسبت کلسترول LDL به HDL را اصلاح کنیم یعنی به نسبت کاهش چربی‌های بد خون یعنی کلسترول LDL و تری‌گلیسیرید باید بتوانیم مقدار چربی خوب یا HDL را افزایش دهیم به طوری که در نهایت نسبت LDL به HDL کمتر از ۳ شود. در بدو مراجعه در خانم عطایی کلسترولLDL، ۱۵۷ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود در حالی که برای بیماران قلبی باید زیر ۱۰۰ میلی‌گرم باشد. چربی خوب یا کلسترول HDL ایشان ۴۰ میلی‌گرم بود که در بیماران قلبی بالای ۴۵ در نظر گرفته می‌شود. تری‌گلیسیرید ایشان هم ۲۴۰ میلی‌گرم بود که برای بیماران قلبی باید کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی لیتر باشد.

▪ راه‌حل چیست؟

- متاسفانه بیشتر این بیماران وقتی دچار یک حادثه قلبی عروقی مانند سکته قلبی یا گرفتگی شدید عروق در آنژیو می‌شوند و منتظر عمل جراحی هستند به دلیل ترس ایجاد شده به غلط به حذف کل چربی یا روغن‌های رژیم غذایی روی می‌آورند و این موضوع متاسفانه چربی‌های خوب یا HDL را هم کاهش می‌دهد. می‌دانید که نقش HDL یا چربی خوب خون، پاکسازی خون و به مقداری عروق خونی از چربی‌های بد خون است و کاهش HDL خبر بدی برای ماست.

برای افزایش HDL یا چربی خوب، باید نوع روغن‌های مصرفی را تغییر دهیم. علاوه بر حذف روغن‌‌های جامد و اشباع، روغن‌های غیراشباع ترجیحا با یک باند دوگانه مانند روغن‌ زیتون، روغن کنجد یا کلزا را پیشنهاد می‌کنیم تا به موازات کاهش چربی‌های بد، مقدار چربی‌های خوب یا HDL افزایش ‌یابد. در مورد خانم‌ عطایی نیز در آزمایش‌های بعدی که انجام شد شاهد این اصلاح چربی‌ها بودیم به طوری که چربی خوب از ۴۰ به ۴۹ و کلسترول LDL یا چربی بد از ۱۵۷ به ۸۶ و تری‌گلیسیرید از ۲۴۰ به ۱۵۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر رسید.

▪ یعنی اگر روغن مایع دریافت کنیم کلسترول بد خون بالا نمی‌رود؟

- منشأ کلسترول LDL بیشتر روغن‌های اشباع، جامد و منابع حیوانی است که باید از آنها پرهیز کرد اما این به آن معنی نیست که شخص به روغن‌های مایع روی بیاورد. هر روغن مایع هم کاملا مفید نیست و حتی در مقادیر زیاد و محاسبه‌نشده می‌تواند تری‌گلیسیرید را افزایش دهد. باز هم توصیه می‌کنیم روغن مایع از نوع خوب که نام بردیم باشد و مقدار آن از سوی متخصصان محاسبه شود و به مقدار معینی تجویز شود.

▪ کاهش میزان چربی‌ها تاثیری در افت سطح ویتامین‌های محلول در چربی ندارد؟

- البته. در صورت بالابودن کلسترول LDL یا تری‌گلیسیرید در آزمایش?های خون یا در شخصی که می‌خواهیم به دلایلی تری‌گلیسیرید کمتری به او بدهیم حتما باید به آنتی‌اکسیدان‌های محلول در چربی مانند ویتامینE توجه کنیم و منابع آن را در رژیم غذایی بیابیم و در صورت عدم تامین آن از منابع غذایی و کاهش میزان روغن مصرفی باید حداقل برای یک دوره محدود

ویتامینE را به صورت مکمل اضافه کنیم تا از اکسیداسیون یا تخریب کلسترول LDL یا تری‌گلیسیرید و آسیب آن به بافت‌ها جلوگیری کنیم.

▪ در خانم‌ها هم مانند آقایان چاقی شکمی خطر ابتلا به ناراحتی‌های قلبی را بالا می‌برد؟

- گفته می‌شود چاقی شکمی عامل بیماری‌های قلبی است. در واقع وقتی توده چربی افزایش می‌یابد این چربی تنها آن چیزی نیست که زیر جلد می‌بینیم. مقداری از این چربی‌ها می‌توانند داخل بدن در احشا، کبد و حول روده و قلب هم رسوب کنند. این نوع افزایش چربی در داخل احشا، خطر بیشتری نسبت به رسوب چربی زیر جلد دارد. افزایش سایز دور شکم یا چاقی‌های سیبی شکل زنگ خطری هستند که این توزیع را گوشزد می‌کنند. در خانم‌ها به دلیل مسائل هورمونی و در دوران باروری فعال این نوع چاقی کمتر است اما بعد از یائسگی که هورمون‌های زنانه قطع می‌شود اگر چاقی ادامه یابد شاهد این مساله هستیم. توصیه می‌کنیم اگر خانمی‌می‌خواهد وزن کم کند به‌اندازه دور کمر و نسبت دور کمر، باسن توجه داشته باشد. باید سایز دور کمر بیشتر کم شود و این نشانه کم‌شدن چربی‌های دور شکم و احشایی و دور قلب و کبد است.

▪ خانم عطایی چند مشکل با هم دارند در نتیجه شما به?طور همزمان چند رژیم برایشان در نظر گرفته?اید؟

- بله. در رژیم‌های افرادی که چند بیماری دارند به عنوان نمونه در خانم عطایی که پرفشاری خون، ناراحتی قلبی و اضافه وزن دارند، تنوع ضرورت دارد. رژیم‌های مختلف ایشان شامل رژیم کم‌کالری برای کاهش وزن، رژیم برای کاهش تری‌گلیسیرید، رژیم برای کاهش کلسترول و فشارخون بود. این بیماران کم‌کم که پا به سن می‌گذارند دچار مشکلات دیگری مانند کم‌تحرکی و به دنبال آن یبوست می‌شوند. به همین دلیل برای خانم‌ عطایی رژیم پرفیبر برای رفع یبوست و کاهش تری‌گلیسیرید و کلسترول تجویز کردیم.

▪ لطفا در مورد این رژیم‌ها بیشتر توضیح دهید.

- این رژیم‌ها استانداردهای تدوین‌شده‌ای در منابع علمی دارند. به عنوان نمونه برای کاهش کلسترول، میزان کلسترول ماده غذایی باید از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز کمتر و مقدار چربی‌های اشباع باید از ۷ درصد کل انرژی کمتر باشند. در مورد رژیم غذایی پرفیبر، ۳۰ گرم فیبر در روز تجویز می‌شود. در مورد رژیم کنترل فشار خون علاوه بر اینکه مقدار سدیم را به ۲ هزار میلی‌گرم در روز محدود می‌کنیم تخم‌مرغ را کمتر از ۴ عدد در هفته و برای کاهش کلسترول آن را به کمتر از ۲ عدد در هفته می‌رسانیم. گوشت حیوانی هم محدود می‌شود و به۲ تا ۳ بار در هفته می‌رسد. برای رژیم کاهش تری‌گلیسیرید هم جذب انرژی از چربی‌ها را محدود کرده و به کمتر از ۲۵ درصد انرژی از روغن‌های حتی مجاز می‌رسانیم. برای پایش و کنترل، فرد باید ۶ هفته بعد مراجعه کند و این وضعیت ۳ بار تکرار شده و سپس ۶ ماه بعد مراجعه‌ای داشته باشند. در این رژیم‌ها مقدار امگا ۳، سویا و پروتئین‌های حیوانی نیز افزایش می‌یابد.

▪ خانم عطایی دلیل چاقی‌شان را اضافه وزن بعد از بارداری‌ها و عدم تحرک می‌دانند. توصیه شما به خانم‌های باردار چیست تا دچار چاقی بعد از چند زایمان نشوند؟

- درست است که بعد از هر بارداری مقداری اضافه وزن وجود دارد اما اگر تحت کنترل باشند این اضافه وزن طبیعی است و به دنبال شیردهی کامل چربی‌های ذخیره‌شده از بین می‌رود. اگر بارداری‌ها را خوب کنترل کنیم تا اضافه وزن بیش از اندازه وجود نداشته باشد،‌ اضافه وزن طبیعی را می‌توان به دنبال شیردهی کم کرد. بهتر است بین هر بارداری فاصله‌ای باشد تا این چربی اضافه ذخیره‌شده کم‌ شود و بدن‌ بازسازی خود را انجام دهد و منابع تامین شوند. اگر فواصل رعایت نشوند احتمال اینکه فرد دچار چاقی موضعی بعد از بارداری‌های مکرر شود زیاد است. حداقل فاصله‌ای که از نظر جسمانی توصیه می‌شود ۲ سال است اما مسائل تربیتی، روانی و اجتماعی را هم باید در نظر گرفت و فاصله ۴ سال توصیه می‌شود.

▪ به‌عنوان آخرین سوال، افراد سالمند باید چه نکاتی را در تغذیه خود رعایت کنند؟

- این افراد نیاز به پروتئین و کالری کمتری دارند. با توجه به اینکه استراحت آنها بیشتر است چربی‌های کمتری هم باید بگیرند چون مستعد بسیاری از بیماری‌ها هستند و رژیم غذایی آنها باید آنتی‌اکسیدان‌‌های بیشتری از منابع غذایی داشته باشد چون بدن کم‌کم فرسوده می‌شود و مستعد ابتلا به سرطان‌هاست. از طرف دیگر، افراد مسن دچار پوکی‌ استخوان می‌شوند و نیاز به منابع بالای املاحی همچون کلسیم و منیزیم دارند. در ضمن، نیاز به خون‌سازی بیشتر در این افراد کم است. به همین علت منابع آهن در این افراد کمتر از سنین پایین‌تر مشاهده می‌شود.

▪ شما برای خانم عطایی با توجه به سنشان چه نکاتی را اجرا کردید؟

- در مورد خانم‌ عطایی که هم سن‌شان بالا بود و هم اضافه وزن داشتند، مکمل مولتی ویتامین را از جلسه چهارم به بعد به برنامه ایشان اضافه کردیم. در ضمن، مکمل تزریقی ۱۲ Bیا اسیدفولیک را به ایشان تزریق کردیم. چون دچار تنبلی روده بودند مکمل‌ فیبری مانند پروبیوتیک و موسیلیوم را برای کارکرد بهتر روده‌ها توصیه کردیم. برای مقابله با اکسیداسیون هم آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامینE را برای دوره محدود برای ایشان تجویز کردیم. به دلیل تداخلات دارویی غذایی ناشی از مصرف قرص‌های فشارخون هم که سبب تخلیه املاح از بدن ایشان شده بود و می‌توانست روند پوکی‌ استخوان را تشدید کند، مکمل کلسیم، پتاسیم و ویتامین D را تجویز کردیم.

سمیه مقصودعلی