خرمهره سازی

یکی از بازماندگان حقیقی صنعت سفالسازی ۶۰۰۰ ساله ، پیشهٔ مهره سازی است که چیزی جز مهره های فیروزه ای رنگ تولید نمی کند . یکی از استادان این فن در قم دوازده کارگر دارد و مصرف سالانه …

یکی از بازماندگان حقیقی صنعت سفالسازی ۶۰۰۰ ساله ، پیشهٔ مهره سازی است که چیزی جز مهره های فیروزه ای رنگ تولید نمی کند . یکی از استادان این فن در قم دوازده کارگر دارد و مصرف سالانه قلیای او بیش از پنجاه تن است . خمیر سنگی گل آن مانند چیزی است که سنگینه سازها درست می کنند . بچه های کوچک روی زمین چمباتمه زده و یا چونه خاک سنگ ، در کف دست خود مهره هایی به قطر دو سانتیمتر درست کرده و در سینیهایی که در کنار آنهاست می گذارند ، و یک کارگر جوان با چرخ مته ، توی آنها را سوراخ می کند .

وقتی که خشک شدند آنها را در لعاب قلیایی که رنگیزهٔ آن اکسید مس است فرو می برند . بنا به گفته یکی از استادان هر بار بیست و چهار عدد مهره تازه ساخته شده و آنها را سوراخ کرده در بشقاب تختی که ته آن آمیخته ای از جوهر شیشه و اکسید پاشیده اند می گذارند . مهره ها را تکان می دهند و در کاسه می گردانند و این گرد لعاب روی آنها را به خوبی می پوشاند . پس از پختن ، همه این مهره ها به رنگ فیروزه ای درمی آیند . استادکاران قم نمی خواستند جزییات بیشتری در این مورد بدهند و بگویند مثلاً چگونه مهره را با گرد خشک لعاب می پزند . شاید از رقابت می ترسیدند زیرا ساختن این مهره ها انحصار قم است و از آنجا به همه ایران فرستاده می شود و به همین مناسبت هم اطلاعات من درباره طرز پختن آن ناقص است .