توافق بین فلاسفه

بسیاری از شك‌گرایان حركت رو به جلوی فلسفه را انكار می‌كنند. آنها معتقدند تا زمانی كه فلاسفه مشكلات درونی خود را حل و فصل نكنند فلسفه پیشرفتی نخواهد داشت.سوالی كه اینجا مطرح …

بسیاری از شك‌گرایان حركت رو به جلوی فلسفه را انكار می‌كنند. آنها معتقدند تا زمانی كه فلاسفه مشكلات درونی خود را حل و فصل نكنند فلسفه پیشرفتی نخواهد داشت.سوالی كه اینجا مطرح می‌شود این است: آیا فلاسفه هیچگاه به توافق نخواهند رسید؟ دشواری رسیدن به نظری مشترك امر راحت و سهل‌الوصولی نیست اما آیا غیرممكن و نشدنی است؟ آیا نسبیت‌گرایی با گسترش سریعی كه دارد خللی در مباحث فكری ایجاد می‌كند؟

اما اگر دقیق‌تر به یك مكتب فكری خاص در فلسفه دقت كنیم پیدا كردن توافق‌هایی كه بر سر مسائل مختلف ایجاد شده كار دشواری نیست. در تاریخ فلسفه این توافق‌ها كم نیستند. حال اگر از اوضاع كنونی فلسفه بپرسیم پاسخ چیست؟

ابتدا به توافق‌های عمومی كه بین تمامی فلاسفه از هر مكتب فكری بپردازیم. فلاسفه همه در این مساله كه برای رسیدن به حركت و تفكری جدید پرسیدن سوال مناسب‌تر حائز اهمیت زیادی است. در واقع تا سوال خوبی پرسیده نشود جواب مناسبی داده نمی‌شود. به عنوان مثال در گذشته دور سقراط این سوال اساسی را مطرح كرد كه «ماهیت زیبایی چیست؟» امروز ما می‌دانیم این سوال چنان دامنه وسیع و گسترده‌ای را شامل می‌شود كه پاسخ دادن به آن غیرممكن است. پس پرسیدن این سوال نیز منتهی به جریان فكری خاصی نخواهد شد.توافق دیگر اینكه فلاسفه می‌دانند بعضی از تئوری‌ها اساسا و ماهیتا اشتباه و نادرست هستند، لذا برای گریز از این اشتباهات دقت و توجه خاصی لازم است. سومین توافقی كه بین فلاسفه وجود دارد این است كه بعضی از شیوه‌های بحث كاراتر و مناسب‌تر از بقیه هستند. البته قبل از شروع تجزیه و تحلیل كردن و ورود به یك بحث لازم است به شرایط و تئوری‌های اولیه دقت خاصی شود. قطعا داشتن رویكردی مناسب به مبحث، شرط نخست به موفقیت رسیدن آن است.

با نگاه اجمالی كه به دنیای فلسفه و تاریخ آن بیندازیم اینچنین توافق‌هایی را زیاد می‌بینیم. پس با این توضیحات فرض اولیه‌ای كه آوردیم اشتباه است. یعنی فلاسفه در جاهایی توافق‌هایی دارند كه اتفاقا در پیشبرد فلسفه بسیار موثرند.

مترجم: مهدیه مفیدی