ماهان, شهر کاروانسراها, شهرباغ ها

ماهان, مروارید تاریخی کویر

باغ‌های ایرانی، قله‌های بلند سفیدپوش، معماری قدیمی و محصولات منحصر به‌فرد، جاذبه‌هایی است که مسافران زیادی را به شهر ماهان می‌کشاند. برای رسیدن به ماهان باید از شهر کرمان و در جهت جنوب شرقی ۳۵ کیلومتر پیش بروید که همان مسیر کرمان به بم است. این شهر زیبا در دامنه ارتفاعات کوه جوپار قرار گرفته و چشمه‌های آب نسبتا فراوانی که در این منطقه وجود دارد باعث آبادانی آن شده است. در این شهر جنوبی از طبیعت زیبا تا بناهای تاریخی را می‌توانید کنار هم بیابید و از تماشای آن‌ها لذت ببرید.

● جایی برای چله‌نشینی صوفیانه

مقبره شاه نعمت‌الله ولی که از صوفیان و فیلسوفان دوران صفویه بوده در ماهان است. یکی از معروف‌ترین فضاهای موجود در این مجموعه فضای چله‌خانه است که صوفیان برای چله‌نشینی از آن استفاده می‌کردند. چله‌نشینی در اصطلاح صوفیان نوعی مراقبت است که برای سیر و سلوک استفاده می‌شده. این مجموعه شامل ۲ سردر ورودی، حجره‌های کوچک‌و‌بزرگ، بقعه، ۴منار کاشی‌کاری شده، ۲رواق و ۴صحن است. هسته اصلی بنا را آرامگاه با گنبدی زیبا تشکیل می‌دهد.

● معماری درخشان ایرانی

باغ‌های سنتی ایران برای نوع طراحی‌شان شهرت جهانی دارند و در شهر ماهان می‌توانید نمونه‌ جالبی از آن را ببینید. باغ شاهزاده ماهان یک نمونه مشهور از این باغ‌هاست که در دامنه کوه جوپار و در بستری کویری طراحی شده. برای رسیدن به این باغ زیبا باید ۶‌کیلومتر از ماهان دور شوید. این باغ سنتی ۱۲۶‌سال پیش ساخته شده و از نظر تاریخی مربوط به اواخر دوره قاجار است. باغ شاهزاده ماهان را حمید میرزا فرمانفرما که حاکم وقت کرمان و بلوچستان بوده به‌عنوان یک تفرجگاه شخصی ساخته. در این باغ ترکیب بی‌نظیری از باغبانی و معماری وجود دارد و بر سر نهری که کوه‌های جوپار سرچشمه می‌گیرد قرار دارد. این باغ علاوه بر سردری بسیار زیبا، عمارت شاه‌نشین و حمام هم دارد. در حال حاضر بخش شاه‌نشین تبدیل به رستوران شده. درختان میوه متنوع و حوض‌ها و فواره‌هایی که آبنمایی زیبا جلوی باغ می‌سازند از جاذبه‌های این باغ تاریخی است. تابستان گذشته این باغ جزو ۱۰ باغ منحصر به فرد جهان به ثبت رسید.

● برف‌هایی که همیشه هستند

یکی از رازهای زیبایی کم‌نظیر باغ شاهزاده ماهان، جاری‌شدن آب قنات تیگر است که از کوه‌های بالا دست این باغ سرچشمه می‌گیرد و از میان باغ عبور می‌کند. برف‌های کوه جوپار، حتی در تابستان هم آب نمی‌شود. کوه جوپار بیش از ۴۱۳۵ متر ارتفاع دارد و یخچال‌هایی دارد که چشم‌انداز سفیدی از آن می‌سازد. هر سال کوهنوردان زیادی برای صعود به این کوه و قله‌های زیبایش به کرمان می‌آیند. با وجود این برف دائمی و یخچال‌های آن گیاهان دارویی فراوانی مثل آلاله، آویشن، مرزن جوش و از همه مهم‌تر زیره سیاه از کوه جوپار به‌دست می‌آید.

● زاویه‌های آرام‌بخش

در بقعه شاه نعمت‌الله ولی، سایه روشن‌های لطیف و ملایمی وجود دارد که حاصل نورگیرها و ترکیب آن‌ها با خطوط، نقش‌ها، زوایا و تقسیمات هندسی و منظم رواق‌های گرداگرد مزار است. این ساخت‌و‌سازها به دوره تیموری و صفوی مربوط می‌شود و در مجموع خطوط آرام و دلپذیری در این مکان به‌وجود آورده‌اند که متناسب با حال‌و‌هوای معنوی این بقعه است. بقعه حرمی ۴ضلع دارد و ارتفاع گنبد آن از کف حرم تا انتهای کاسه آن به ۲۰ متر می‌رسد. ۲‌تالار جانبی هم از طرف شرق و غرب گنبد را احاطه کرده‌اند.

● حمام تاریخی که هنوز دایر است

یکی از جاذبه‌های گردشگری در شهر ماهان حمامی به‌نام حمام «خان ماهان» است که زمان ساخت آن احتمالا دوره قاجار بوده. قسمت‌های مختلف این حمام عبارتند از: رختکن، گرم‌خانه و خزینه. نکته جالب توجه درباره این حمام سنتی، این است که هنوز هم از آن استفاده می‌شود. حمام خان ماهان صبح‌ها مخصوص خانم‌ها و عصرها ویژه آقایان است. حتی خزینه این حمام نیز هنوز مانند گذشته استفاده می‌شود.

● فواره‌ای که صدای شتر می‌دهد

یکی دیگر از بناهای تاریخی شهر ماهان شترگلو یا کاروانسرای شتر گلو است که می‌توانید آن را همزمان با مقبره شاه‌نعمت‌الله‌ولی بازدید کنید، چون دقیقا روبه‌روی مقبره و کنار ساختمان هلال احمر قرار گرفته است. داخل این بنا یک فواره بزرگ قرار دارد که وقتی آب داخل آن جریان داشته باشد، صدای کاروان شتر به گوش می‌رسد. این بنا چند اتاق و یک گنبد و ۲ بادگیر دارد و گچبری نمای داخلی آن بسیار زیباست.

● زیره از کرمان ببرید

اگر می‌خواهید از این سفر دست خالی برنگردید، بهترین سوغات استان کرمان دانه‌های معطر «زیره سیاه» است که هم در آشپزی مصرف دارد و هم کاربرد پزشکی آن معروف است. البته زیره سبز هم وجود دارد ولی نوع سیاه آن به زیره ایرانی معروف است. میوه‌های زیره، کشیده و نوک‌تیز هستند و قسمت مورد استفاده گیاه نیز همان میوه‌های آن است. بیشترین و بهترین زیره سیاه در ایران و در دامنه کوه جوپار رشد می‌کند.