درمان بجای انكار

لكنت زبان یك پدیده پیچیده روانی – حركتی و عمدتاً خاص دوران كودكی است و معمولاً از سنین ۲ تا ۴ سالگی یعنی سن آغاز سخن گفتن شروع می شود و نیز سن ۶ و ۷ سالگی یعنی زمان آغاز مدرسه در رابطه با شروع یا تشدید لكنت زبان كودكان بسیار حائز اهمیت است

لكنت زبان یك پدیده پیچیده روانی – حركتی و عمدتاً خاص دوران كودكی است و معمولاً از سنین ۲ تا ۴ سالگی یعنی سن آغاز سخن گفتن شروع می شود و نیز سن ۶ و ۷ سالگی یعنی زمان آغاز مدرسه در رابطه با شروع یا تشدید لكنت زبان كودكان بسیار حائز اهمیت است . به لحاظ ویژگی های عاطفی و سازگاری های اجتماعی خاص این مرحله و مواجه شدن با اولین تجربه رسمی آموزشگاهی ، آغاز مدرسه موقعیت مستعدی است برای بروز لكنت زبان بخصوص برای بعضی از كودكانی كه از نظر عاطفی – اجتماعی آمادگی لازم را برای ورود به مدرسه و مواجه شدن با نهاد اجتماعی رسمی ندارند . معلمان معمولاً با این قبیل دانش آموزان موجه می شوند و باید در این شرایط همواره از اعمال هرگونه تنبیه و فشار عاطفی و ذهنی به كودك اجتناب كنند .

علاوه بر دوران كودكی در دوران بلوغ و نوجوانی نیز به لحاظ ویژگی های زیستی روانی و اجتماعی خاص این دوران زمینه مناسبی برای بروز و بعضاً بازگشت یا تشدید لكنت زبان پدیدار می شود .

در توصیف افراد لكنتی می توان چنین خلاصه نمود كه آنها به طور غیرطبیعی حروف و كلماتی را تكرار می نمایند و به عبارت دیگر فاقد سلاست و روانی كلام هستند . گاهی اختلال گفتاری آنها مربوط به وقفه های عضلانی است . این لكنت و توقف در ادای كلمه یا تكرار حروف با تشنج و فشار و تقلا برای ادامه كلمات و سخن گفتن همراه است . به همین دلیل شخصی كه لكنت دارد گاهی بخشی از كلمه ای را با شدت تكرار نموده و یا از بخشی از كلمات به طور ناقص رد شده و سعی می كند به صحبت خود ادامه دهد . میزان این فشار و تقلا به صورت ها و نسبت های متفاوت در میان كودكان و نوجوانان دیده شده و مطالعه و ارزیابی دقیق آنها كمك موثری می تواند در زمینه ارائه روش های درمانی به درمانگران كند .

علل بروز لكنت زبان

دلایل بروز این پدیده به طور قطعی و روشن مشخص نیست ولی آنچه مشخص است ، لكنت نمی تواند علت واحدی داشته باشد بلكه همواره معلول علل بدنی ، عاطفی ، اجتماعی و یا تركیب این عوامل است . بسیاری از این افراد دچار ناراحتی های عصبی و ناسازگاری های اجتماعی بوده و یا در بسیاری موارد نیز لكنت زبان از دوران كودكی بر اثر برخی ناهنجاری های خفیف فیزیولوژیك پدید می آید . مسئله عامل روانی همواره اهمیت زیادی داشته و برخی تحقیقات نشان داده كه كودكان مبتلا غالباً به گونه ای در معرض فشارهای عاطفی – روانی قرار داشته و یا عموماً والدین مضطرب و عصبی داشته اند . چگونگی تاثیر ترس بر نحوه سخن گفتن افراد غیرلكنتی نیز قابل توجه است و پرواضح است كه چه تاثیر عمیقی می تواند در افراد لكنتی داشته باشد . فرد لكنتی همه ابزار و مكانیسم لازم را برای صحبت طبیعی دارد اما احساس ترس از مشكل سخن گفتن داشته كه این خود مربوط به تجارب قبلی او می شود . همین ترس موجب شده كه به خود فشار بیاورد و تقلا كند تا در صحبتش دچار وقفه و گیر نشود و از آنجایی كه صحبت زاحت و روان با فشار و تقلا فراهم نمی شود ، در نتیجه او نمی تواند با سلاست صحبت كند .

فقدان هماهنگی در عضلات دستگاه گویایی ممكن است موجب ناروانی كلامی گردد و این ناهماهنگی و ناروانی كلامی برای هر كودكی طبیعی است و خود می تواند منشا مشكلات گویایی شود ، زیرا والدین گاهی نسبت به این ناروانی كلامی كه البته طبیعی هم هست عكس العمل نشان داده و كودك زا ملزم می دانند كه با آن مقابله كند ، با تلاش بیشتر كودك مشكل او نیز بیشتر می گردد و به تدریج كودك درمی یابد كه دیگر توان كنترل صحبت خود را ندارد . (لذا والدین كودك نباید عكس العمل های تندی نسبت به نارسائیهای تكلمی اولیه كودك داشته باشند) حتی خود مشاهده كرده ام كه یك كودك به علت ترس شدید كه تجربه كرده دچار لكنت شده و این كودك به صورت طولانی در او ماندگار شده است .

در مورد درمان لكنت زبان نیز روش های مختلفی ارائه گردیده است اما در این میان اگر روشی مبتنی بر فرد – محوری بیابیم بسیار موثرتر خواهد بود . خود فرد لكنتی باید برای رفع اختلالات خود اقدام كرده و تلاش كند زیرا نه تنها در این زمینه بلكه در مورد سایر مشكلات و اختلالات همواره شاهدیم كه تا زمانی كه خود فرد نخواسته و تصمیم برای بهبودی خویش نگیرد هیچ نیرویی قادر به تغییر او نخواهد بود . قبل از ارائه روش هایی برای درمان و بهبودی لازم است در خود فرد لكنتی تغییر عقیده و نگرش راجع به مشكلش ایجاد كنیم .

سخنی چند با افراد لكنتی

قبل از هر چیز بدانیم كه لكنت زبان یك پدبده عجیب و غریب و یك عیب و عار نیست بلكه همه ما دوست داریم روان صحبت كنیم . همچنین شما می توانید به راحتی صحبت كنید بدون این كه برای حرف زدن تقلا كنید . اولین چیزی كه شما باید انجام دهید این است كه بپذیرید نیاز به یك تغییر دارید و در این میان عمر خود را با این باور كه روزی فرا می رسد كه به طور معجزه آسا موانع صحبت شما رفع می شود ، سپری نكنید . زیرا لكنت چیزی است كه فرد انجام می دهد و او می تواند در آنچه كه انجام می دهد تغییرات و اصلاحاتی انجام نماید . در راه بهبودی باید با تلاش تان تحمل ناراحتی موقتی را داشته باشید . شاید حتی برای مدتی درواقع در عذاب باشید آن هم برای یك بهبود طولانی كه آرزویش را داشته اید . ارجمندترین پیشرفت در درمان شما این است كه اعتقاد قلبی به این پیدا كنید كه خودتان می توانید اختلال تكلمی خود را كنترل كنید . ناامیدی ، بدبینی و حالت انفعالی داشتن ، مهلكترین دشمنان شما در درمان خودتان است .

---