نگاهی به ۱۰ سال زمامداری تونی بلر ۲۰۰۷ ۱۹۹۷

دبیران تونی بلر از وی چهره پسری گستاخ و سرکش را به یاد می آورند پسری با استعداد هنرپیشگی فراوان که همواره دوست داشت در مرکز توجه همگان باشد

تونی بلر از دوران کودکی از جمعیت فاصله می گرفت. در دوران تحصیل معلمان خود را به جنون نزدیک می کرد و همواره با سوالات خود توانایی و قدرت آنها را زیر سوال می برد. در دانشگاه به رویای خود برای تبدیل شدن به ستار ه ای در دنیای موسیقی جامه عمل پوشانده و خواننده گروه موسیقی دانشگاه شد. در آن زمان کمتر کسی آینده بلر را در دنیای سیاست پیش بینی می کرد. هر چند کاریزما و استعداد بلر در مراوده با افراد از همان سال های کودکی مشهود بود. داستان به قدرت رسیدن وی نیز به هیچ وجه داستان تکراری جوانی ژنده پوش نیست که یک شبه ثروتمند می شود.

وی از همان ابتدا نسبت به هم سن و سال های خود برتری داشت.داستان تونی بلر قصه مردی از طبقه متوسط است. وکیل مدافعی تحصیلکرده و پسر مردی که قرار بود نماینده محافظه کاران در پارلمان انگلیس باشد، اما بخت با وی یاری نکرد. مردی که به موفق ترین رهبر تاریخ حزب کارگر تبدیل شده و نه تنها سرنوشت این حزب که آینده بریتانیا را تغییر داد. داستان مردی که زمانی در خیالات خود غرق بود، اما توانست در دنیای واقعیت تبدیل به سیاستمداری قدرتمند و جنجالی در سطح بین المللی شود.

● تمایلات محافظه کارانه

آنتونی چارلز لینتون بلر در سال ۱۹۵۳ در ادینبورو دیده به جهان گشود. وی دومین پسر هازل و لئو بلر بود. تونی پنج سال نخست عمر خود را در استرالیا گذراند. کشوری که لئو در دانشگاه آن حقوق درس می داد. اواخر دهه ۱۹۵۰ بود که خانواده لئو بلر به بریتانیا بازگشتند. تونی سال های آتی کودکی خود را در دورهام گذراند.

لئو در آن زمان ریاست شورای محافظه کاران دورهام را بر عهده داشت. اما پس از سکته قلبی برای همیشه با آرزوی خود برای تبدیل شدن به نماینده محافظه کاران در پارلمان خداحافظی کرد. بدین ترتیب آرزوهای لئو برای تبدیل شدن به چهر ه ای ماندگار در میان محافظه کاران انگلیسی به پسر دوم وی به ارث رسید. در آن زمان تونی در انتخابات ساختگی مدرسه نیز به عنوان کاندیدای محافظه کاران شرکت می کرد.

● دیوانه کننده

دبیران تونی بلر از وی چهره پسری گستاخ و سرکش را به یاد می آورند. پسری با استعداد هنرپیشگی فراوان که همواره دوست داشت در مرکز توجه همگان باشد. دوستان تونی از او به عنوان چهر ه ای بسیار خونسرد یاد می کنند. صاحب خانه تونی بلر در گفت وگو با جان رنتول، زندگینامه نویس بلر، می گوید؛ «تونی سرشار از زندگی بود. گاهی اوقات شور و شعف وی به دیوانگان می ماند. او عاشق بحث و مناظره بود. تونی از حداکثر ظرفیت های قانونی استفاده می کرد. به همین دلیل است که نمی توانم سوگند بخورم که آیا وی قوانین را زیر پا گذاشته است یا خیر. نمی توانم مطمئن باشم هرگز مست کرده است یا خیر.

او بسیار شیطان و سرزنده بود.»هفده ساله بود که به دلیل زیر پا گذاشتن مداوم قوانین و عاصی کردن دبیرانش تهدید به اخراج از مدرسه شد. سرانجام پدر دوست دخترش به نجات او آمد و از مسوولان مدرسه خواست که با صرف نظر از اخراجش، تونی را برای گذراندن چند هفته آخر تابستان راهی منزل وی کنند.

● موسیقی راک

تونی در دوران تحصیل در فتس با چارلی فالکونر آشنا شد. مردی که بعدها لرد خزانه دار وی شد دانشجو آکادمی ادینبورو بود. بلر با به دست آوردن سه نمره عالی توانست وارد آکسفورد شده و به تحصیل در رشته حقوق بپردازد.

بلر نیز مانند بسیاری از هم سن و سال های نوجوان خود در اواخر دهه ۱۹۶۰ شیفته موسیقی راک بود. او میک جگر را به عنوان الگوی خود در عالم موسیقی برگزیده بود. اما در رویا هایش شغلی در پشت صحنه مانند مدیر برنامه ریزی نیز ارضایش می کرد. پیش از آن که برای تحصیل در رشته حقوق راهی آکسفورد شود به لندن سفر کرده و یک سال را به تحصیل آزاد در رشته مدیریت موسیقی راک گذراند. اما پس از ورود به آکسفورد به خوانندگی در گروه موسیقی دانشگاه اکتفا کرد. دوستان او به خوبی روز های محبوبیت بلر روی سن های دانشگاه را به یاد می آورند.

● کارآموز وکالت

یکی از دوستان تونی در گروه موسیقی دانشگاه آکسفورد در این خصوص می گوید؛ «تونی در آن زمان دوست داشت مدت ها به تمرین موسیقی ادامه دهد.» البته تونی علاوه بر توجه به علائق و احساسات شخصی، قدرت تفکر و آینده نگری عجیبی نیز داشت. او در همان روز های فعالیت در گروه موسیقی، به سیاستمداران چپ گرای بریتانیا نیز فکر می کرد.

گاهی اوقات تونی که خود را یک مسیحی مومن می دانست در کلاس های مذهبی نیز شرکت می کرد. بلر زمانی که روز های تحصیل در آکسفورد را می گذراند مادر خود را که به سرطان مبتلا شده بود از دست داد. مرگ مادر نگاه او به دنیای اطراف را کاملاً تغییر داد. در طول نخستین سال دانشگاه با کشیشی استرالیایی آشنا شد.

پیتر تامسون همان روحانی مسیحی بود که تونی ساعت ها با او در خصوص مسائل اجتماعی و مذهبی سخن می گفت. تونی بعدها اعتراف کرد که همین بحث های شبانه با پیتر بود که وی را به سوسیالیسم مذهبی و تلاش برای تغییرات اجتماعی علاقه مند کرد.رفتار های تونی در دوران جوانی بسیار غیرقابل پیش بینی بود. اوایل دهه ۱۹۷۰ بود که سیگار کشیدن و گرایش به انواع مواد مخدر در میان جوانان انگلیسی به شدت رواج یافته بود.

اما تونی در این فاصله زمانی هرگز به مواد مخدر نزدیک نشد. افراد انگشت شماری هستند که بتوانند مستی شدید و خارج از معمول تونی را به یاد بیاورند.تنها خلاف اخلاقی تونی شاید سیگار کشیدن بود. عادتی که بعدها همسر تونی وی را وادار به ترک آن کرد. وی درست پانزده دقیقه پیش از ازدواج با همسرش آخرین سیگار عمرش را کشید. تونی آکسفورد را با تصاحب رتبه دوم ترک کرد. سال ۱۹۷۶ بود که وی به عنوان کارآموز وکالت مشغول به کار شد.

● زندگی خانوادگی

تونی بلر خاطرات روزهای آشنایی با همسرش را به خوبی به یاد می آورد. او در این خصوص می گوید؛ «یک روز پس از ملاقات با او برای صرف ناهار به رستورانی رفتیم. ساعت ها پس از صرف ناهار بود که متوجه شدیم هنوز در همان رستوران در حال صحبت هستیم. بیش از آن که به عنوان همسر آینده ام به او فکر کنم، او را دوستی صمیمی یافتم.»سال ۱۹۸۰ بود که تونی بلر با ازدواج با همان دوست صمیمی زندگی خانوادگی خود را آغاز کرد.

اندکی پس از ازدواج تونی و همسرش خودشان را به درون دنیای سیاست در قالب حزب کارگر پرتاب کردند. البته تونی بلافاصله پس از ترک آکسفورد به حزب کارگر پیوست، اما تا پس از ازدواج به طور جدی سیاست های این حزب را دنبال نمی کرد.

همسایه تونی، چارلز کلارک بود که وی را با فعالیت های حزب کارگر بیش از پیش آشنا کرد. مردی که بعدها در کابینه بلر وزیر مسکن نام گرفت.سال ۱۹۸۱ بود که تونی به کمک پدرزن خود که هم هنرپیشه بود و هم از فعالان چپ در بریتانیا موفق به دیدار با تام پندری نماینده حزب کارگر در پارلمان شد. تونی در آن زمان تنها یک سوال برای پرسیدن از تام داشت؛ «چگونه می توانم به عنوان نماینده حزب به پارلمان راه یابم؟»

تام پندری در آن زمان تونی را به مجلس عوام برده و به وی پیشنهاد داد که در انتخابات آتی در بیکونسفیلد شرکت کند. تونی بلر هرگز نتواست به این راحتی کرسی حزب را در پارلمان از آن خود کند. وی توجه رهبر وقت حزب کارگر را به خود جلب کرد. مردی که آینده ای درخشان برای تونی در عالم سیاست پیش بینی کرده بود. در جریان انتخابات عمومی سال ۱۹۸۳ بود که تونی تصور می کرد آخرین شانس خود را نیز برای راهیابی به پارلمان از دست داده است.

اما بخت با وی یار بود. درست در آخرین دقایق پایان زمان ثبت نام بود که کرسی حزب کارگر در شهر سگدفیلد خالی شد. به دلیل نزدیکی این شهر به محل سکونت تونی وی بیش از سایر رقبا شانس پیروزی در این انتخابات را داشت. در این سال مانیفست حزب کارگر یکی از چپ ترین مانیفست هایی بود که مقابل رای دهندگان بریتانیایی قرار گرفت. بر اساس این مانیفست ملی شدن صنعت و خلع سلاح هسته ای از اولویت ها بود.در آن زمان تونی در خلوت خود به مدیر فعالیت های انتخاباتی اش اعتراف کرد که برخی مفاد اصلی این مانیفست را قبول ندارد. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا یکی از مفاد این مانیفست بود.

موردی که تونی به شدت با آن مخالف بود. تونی سرانجام با وجود ناکامی کلی حزب کارگر در انتخابات، طعم پیروزی سیاسی را چشید. دهه ۱۹۸۰ دوران بسته شدن گروهی کارخانه ها و بیکاری مفرط در شمال شرقی بریتانیا بود. تونی بلر هنگام ورود به پارلمان تنها سی سال سن داشت. وی جوان ترین نماینده حرب کارگر در پارلمان لقب گرفت.

وکیل مدافع جوان لندنی، لقبی که برخی روزنامه های محلی به تونی داده بودند، سرسختانه برای حفظ شغل خود در صنایع سنگین و سنتی بریتانیا تلاش می کرد. البته وی هرگز عقیده خود را در خصوص لزوم مدرنیزاسیون حزب کارگر کتمان نمی کرد. مدتی از حضور تونی در حزب کارگر نگذشته بود که وی متوجه شد انتقادات برنده وی از این حزب سخنانی نیست که اعضای حزب تمایلی به شنیدن آنها داشته باشند. در یکی از نشست های داخلی حزب بود که یکی از نمایندگان کارگر در پارلمان پس از سخنرانی بلر مبنی بر ضرورت اصلاحات در ساختار داخلی حزب به راحتی وی را کارآموز سوسیالیسم خطاب کرد.

تونی بعدها خاطره آن روز را این گونه بیان کرد؛ «حادثه آن روز درس بسیار خوبی به من در دنیای سیاست داد، چرا که من به سادگی هر آنچه را که در ذهنم جاری بود بر زبان می آوردم. من آن روز به راحتی هم حزبی های خود را مخاطب قرار داده و اعلام کردم که درست است ما در دوران جدید زندگی می کنیم اما هنوز درست مانند افرادی که در عصر تلویزیون های سیاه و سفید زندگی می کنند صحبت می کنیم.»

همسر تونی نیز در انتخابات عمومی ۱۹۸۳ شرکت کرد، اما پس از شکست در این انتخابات خود را با پرونده های حقوقی سرگرم کرد. وی اندک اندک تبدیل به یکی از وکلای مشهور بریتانیا در حوزه حقوق بشر شد. آخرین سال حضور تونی در پارلمان بود که نخستین فرزند آنها به دنیا آمد. در همان روزها بود که تونی متحد اصلی خود را برای مدرنیزاسیون قوانین حزب کارگر شناخت.

● شعاری جدید

دوستان تونی بلر رابطه وی با گوردون براون را رابطه ای مملو از احترام می دانستند. آن زمان گوردون براون و تونی بلر دفتر کار مشترکی در پارلمان داشتند. برخلاف تونی بلر، گوردون براون از سال های جوانی به حزب کارگر پیوسته بود. وی در آن زمان با تمامی فراز و فرود های این حزب آشنایی داشت.

اما گوردون نیز با همراهی پیتر مندلسون مشاور ارشد رهبر حزب همواره به دنبال اعمال برخی اصلاحات اساسی در ساختار حزب و به زبان دیگر تولد حزب کارگری جدید بود. حلقه سه نفره بلر، مندلسون و براون قصد داشت حزب کارگر جدیدی را برای انتخاب پیش روی مردم بریتانیا قراردهد. خلع سلاح یک جانبه، تعیین شعار های جدید و پیوستن به بازار آزاد از جمله مطالبات هر سه نفر حزب کارگر جدید بود.

البته برقراری رابطه صمیمی میان حزب و رای دهندگان نیز یکی از اولویت های حزب بود. گروه هایی که اگر مدت ها قبل حتی با شنیدن صدای پای چنین تغییراتی در حزب کارگر آن را به سرعت منزوی می کردند ، این بار با تلاش های بلر و براون خود وسیله ای برای برقراری اصلاحات در این حزب شدند.

مشاوران که پیش از این محتاطانه به سراغ سیاست های حزب کارگر می رفتند، این بار به راحتی سران این حزب را در اتحاد سیاست های مردمی تر تشویق می کردند. بلر و براون هر دو به سرعت از زندگی در سایه حزب بیرون آمده و در مرکز توجهات قرار گرفتند. البته پس از مرگ رهبر حزب در سال ۱۹۹۴ بود که طرفداران این دو نفر که پیش از این در حقیقت از یک ایده نو در حزب حمایت می کردند و نه از دو شخص متفاوت دچار شکاف شدند. بسیاری بر این باور بودند که این گوردون براون است که باید به عنوان عامل اصلاحات در حزب کارگر شناخته شود چرا که سابقه حضور فعالیت وی در این حزب بیش از تونی بلر است.

مترجم: سارا معصومی

---