فقط و فقط یك ژن

یك تغییر در یك تك ژن باعث رشد بال در خفاش و امكان پرواز این پستاندار شده است. این كشف ممكن است پاسخ مناسبی برای این سئوال كه چگونه خفاش ها به ناگهان از ۵۰ میلیون سال قبل در فسیل …

یك تغییر در یك تك ژن باعث رشد بال در خفاش و امكان پرواز این پستاندار شده است. این كشف ممكن است پاسخ مناسبی برای این سئوال كه چگونه خفاش ها به ناگهان از ۵۰ میلیون سال قبل در فسیل های كشف شده ظاهر شدند، باشد. روند تكامل در خفاش ها برای دانشمندان یك معما بود زیرا كه فسیل های قدیمی تر خفاش ها تا حدود زیادی شبیه خفاش های امروزی است و در هر دو بال از بسط و گسترش پوست بین انگشتان بلند این جانور شكل گرفته و ساختار گوش نیز مشابه است. اما هیچ فسیلی از جانوری مابین خفاشان امروزی و اجداد پستاندار آن كه قدرت پرواز نداشتند، یافت نشده است. «كارن سیرز» از مركز علوم بهداشت دانشگاه كلرادو، به دلیل پیدا نشدن جاندار حد واسط خفاشان امروزی و اجداد آنها در فسیل ها پی برده است. وی برای درك نحوه تكامل و بررسی شكل گیری انگشتان تخصصی خفاش، نحوه تكامل جنینی انگشتان این جانور را با موش مقایسه كرده است. در هر دو جانور انگشتان از تقسیم و تبدیل سلول های غضروفی به استخوان در مناطقی موسوم به صفحات رشد (growth plate) شكل می گیرند. اما در خفاش ناحیه بااهمیتی در این صفحه رشد موسوم به منطقه hypertrophic، بزرگ تر از موش است كه به انگشتانش اجازه می دهد طویل تر شود. این تفاوت تنها با یك ژن به نام BMP۲، از خانواده ژن های موثر بر تكامل دست و پا در پستانداران، كنترل می شود. «سیرز» متوجه شد كه پروتئین تولید شده توسط ژن مذكور در ناحیه hypertrophic خفاش حضور دارد ولی در منطقه مشابه در موش این پروتئین وجود ندارد. وی با به كار بردن این پروتئین در محیط رشد انگشتان جنین موش، موفق شد طویل شدن انگشتان موش را مانند انگشتان خفاش مشاهده كند. «سیرز» معتقد است كه خفاش ها از زمانی كه این ژن فعال شد شروع به تكامل كردند. همچنین «نانسی سیمونز» از موزه تاریخ طبیعی نیویورك با اظهار اینكه تاكنون دلیل قانع كننده ای برای پیدایش ناگهانی خفاش یافت نشده بود، این كشف جدید را قابل ملاحظه دانست.

www.newscientist.com

ترجمه:كسری اصفهانی