یک گل, مشت و زوزه ای وحشی

نگاهی به زندگی و آثار چارلز بوکوفسکی

یادداشتهای زیرزمینی داستایوسکی،سفر به انتهای شب و مرگ قسطی لویی فردینان سلین از کتاب‌هایی است که بوکوفسکی عمیقا از آن تاثیر می‌گیرد. هر‌چند بوکوفسکی از نویسندگان و شاعرانی مثل چخوف، آندرسون، کافکا، لارنس، پاند، جفرز،‌هامسون، فانته و همینگوی که بر نسل نویسندگانی چون او تاثیر گذاشتند بی تاثیر نمانده است، اما سلین موثرترین آنها بوده است.

چارلز بوکوفسکی، شاعر و نویسنده آمریکایی درآگوست ‌سال ۱۹۲۰در شهرآندرناخ آلمان و در خانواده‌ای کاتولیک به دنیا می‌‌آید. او پسر هاینریش کارل بوکوفسکی سرباز آمریکایی و مادری آلمانی به نام کاترینا فت بود. آنها در‌سال ۱۹۲۲ به آمریکا بر می‌گردند ودر شهرهای لس آنجلس و کالیفرنیا ساکن می‌شوند. بوکوفسکی در کودکی‌اش به دلیل خشونت‌های پدرش پسری افسرده وعصبی بار می‌‌آید. بی دقتی به چارلز، کتک کاری وبد دهنی پدر، چارلز را نه‌تنها در برابر پدر بلکه در برابر جامعه هم سرکش و یاغی بار می‌آورد. جوش‌های پسرک طوری صورتش را از ریخت انداخته بود که او در میان دوستانش هیچ وقت احساس خوبی نداشت و همین آبله رو بودن، او را از سنین نوجوانی تنها و منزوی کرده بود. بوکوفسکی در کالج لس آنجلس با هدف نویسندگی به مدت دو‌سال درس ادبیات وروزنامه‌نگاری می‌خواند و طولی نمی‌کشد که بعد از خواندن یکی از قصه‌هایش به دست پدرش خانه ومحل تحصیلش را ترک می‌کند و به آتلانتا می‌رود.

او به خاطر غرور آلمانی بودنش هرگز احساس تمایل برای رفتن به جنگ مقابل آلمان وهیتلر نمی‌کند و حتی از پدر و دوستش هم می‌خواهد که به جنگ نروند و به دلیل طفره رفتن از سربازی مدت کوتاهی را در زندان سپری می‌کند.

او درهمین زمان که ولگردی دائم‌الخمر شده بود در یکی از کتاب‌خانه‌های عمومی‌شهر با نویسنده‌ای به نام جان فانته آشنا می‌شود؛ کسی که تاثیر زیادی بر بوکوفسکی می‌گذارد و در رمان عامه‌پسند»-هرچند کوتاه- ظاهر می‌شود.

اولین قصه‌های کوتاهش را در بیست و چهار‌سالگی و اولین مجموعه شعر خود را تحت عنوان «گل، مشت و زوزه ای وحشی»(Flower، Fist and Bestial Wail) در‌سال ۱۹۵۹ در دویست نسخه منتشر می‌کند. گویا این مجموعه تحت تاثیر اشعار رابینسون جفرز بوده است.

بوکوفسکی‌سال‌های زیادی از دوران نوجوانی‌اش را از شرق به غرب آمریکا برای پیدا کردن کار و گذران زندگی سرگردان است و بالاخره در‌سال ۱۹۵۰ به خدمت اداره پست در می‌‌آید و بارها به علت نوشیدن زیاد الکل در بیمارستان بستری می‌شود.

بوکوفسکی ابتدا به صورت زیر زمینی نوشته‌هایش را به دست چاپ می‌سپرد و با این حال خیلی زود به واسطه نثر و سبک نو آثارش مورد توجه خواننده‌ها قرار می‌گیرد. به‌رغم محبوبیت و تاثیر غیر قابل انکار او بر موجی از نویسندگان جوان آن روزِ آمریکا، انتشاراتی‌های نیویورک و همچنین منتقدین آثار او را نمی‌‌پذیرفتند.

او در شعرهایش هم درست مثل قصه‌هایش به شکل زندگی‌نامه خود‌ نوشت رفتار می‌کند واز بی پولی، روابط اجتماعی، زن ستیزی و دیوانگی‌هایش می‌گوید. او در‌سال ۱۹۵۸ با باربارا فرای ازدواج می‌کند ومجددا به کار ملال آور در پست مشغول می‌شود. او دو‌سال بعد از ازدواجش با باربارا از او جدا می‌شود و‌سال‌ها بعد با شخصی به نام فرانسیس اسمیت زندگی می‌کند و از او صاحب دختری به نام مارینا لوییز می‌شود. وی بعد‌ها در‌سال ۱۹۷۶ با دختری بیست و پنج‌ساله به نام لیندا که در یک رستوران کار می‌کرد آشنا می‌شود و چندی بعد با او ازدواج می‌کند. بوکوفسکی در اواخر ۱۹۶۰ در مجله‌های مختلف در زیر ستونی به نام «یادداشت‌های یک پیرمرد کثیف» به معرفی اندیشه‌ها، شعر‌ها وداستان‌هایش می‌‌پردازد. و در همین‌سال است که جان ادگار وب کسی که آثار هنری میلر، آلن گینزبرگ و ویلیام بارز را منتشر کرده بود، مجموعه شعری از او منتشر می‌کند. پیش از این اشعاری از بوکوفسکی در مجله بیگانه (outsider) ادگار وب منتشر شده بود.

وی اولین رمان خود را با نام اداره پست (Post Office) در ۱۹۷۱ منتشر می‌کند. این رمان شرح‌سال‌های خدمتش در پست است. بعضی این رمان را بزرگ‌ترین اثر وی می‌‌دانند. او چهار‌سال بعد رمان هزارپیشه (factotum) را منتشر کرد.

بوکوفسکی خیلی زود به عنوان موثرترین واصیل‌ترین شاعر عصر جنگ شناخته می‌شود. وی در اواسط دهه هفتاد به عنوان شاعر پرفروش‌ترین مجموعه شعرها و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین داستان کوتاه نویسان آمریکایی مطرح می‌شود وکم کم به عنوان نویسنده مردمی‌‌در آلمان، فرانسه وبخش‌هایی از اروپا نامی‌می‌شود. وی بعد از آشنایی با انتشاراتی به نام گنجشک سیاه (Black Sparrow) سرانجام می تواند از کار پست دست بکشد و با شغل نویسندگی گذران زندگی کند.

بوکوفسکی رمانی به نام زنان (Women) با ساختاری اوتوبیوگرافیک می‌نویسد که من واقعی خود را با نام هنری چینانسکی در قصه جلوه می‌‌دهد. اگویی که با پس وپیش کردن اسم واقعی‌اش و مخالفت با نام مسیحی که پدرش اصرار به آن داشت ساخته می‌شود.

یادداشتهای زیرزمینی داستایوسکی،سفر به انتهای شب و مرگ قسطی لویی فردینان سلین از کتاب‌هایی است که بوکوفسکی عمیقا از آن تاثیر می‌گیرد. هر‌چند بوکوفسکی از نویسندگان و شاعرانی مثل چخوف، آندرسون، کافکا، لارنس، پاند، جفرز،‌هامسون، فانته و همینگوی که بر نسل نویسندگانی چون او تاثیر گذاشتند بی تاثیر نمانده است، اما سلین موثرترین آنها بوده است.

بوکوفسکی در طول دوران نویسندگی وشاعری‌اش بسیار پر کار بوده است و آثارش به یونانی، فرانسوی، آلمانی، برزیلی، اسپانیایی و ایتالیایی ترجمه می‌شود. در‌سال ۱۹۸۴ وی از پرفروش‌ترین نویسنده‌های آمریکایی بوده است وبیش از سه میلیون نسخه از آثارش به فروش می‌رسد. اولین مجموعه شعرهای او با اینکه از لحاظ تجاری موفق نیستند اما خبر از ظهور شاعری بزرگ را می‌‌دهند. موسیقی طبیعی و گوش نواز شعر، استفاده از کلام و زبان روزمره و شعریت دادن به لحظات وحشتناک زندگی شخصی‌اش که چیزی جدا ازاحساسات مبتذل وسانتیمانتالیسم رایج بود، او را نسبت به دیگر شاعران آن دوره متمایز می‌کند. اگر چه بوکوفسکی هرگز به آلن گینزبرگ، جک کرواک و بیتی‌ها نپیوست، اما سبک غیر رسمی و ناهماهنگ او با رویه ادبی روز و تقدس زدایی و سادگی در شعرش او را در میان هواداران و مخاطبان بیتی‌ها محبوب کرده بود.

بوکوفسکی؛ کسی که ژان پل سارتر وژان ژنه او را بزرگ ترین شاعر آمریکا می‌‌دانستند سرانجام در نهم مارس۱۹۹۴ بعد از اتمام آخرین رمانش -عامه پسند- در سن پدرو کالیفرنیا می‌میرد.

رمان‌های‌هالیوود (۱۹۸۹) و عامه پسند (۱۹۹۴) توسط پیمان خاکسار و مجموعه داستان موسیقی آب گرم (۱۹۸۳) توسط بهمن کیارستمی‌‌در‌سال‌های اخیر ترجمه شده و این در حالی است که بخش قابل توجهی از اشعار بوکوفسکی نیز تحت عنوان‌های مختلف از جمله «سوختن در آب، غرق شدن در آتش»(پیمان خاکسار) و«یک شعر تا حدودی من در آوردی» (ثنا ولدخانی) به چاپ رسیده است. بر سنگ قبر او سطری از یکی از شعرهایش را نوشته‌اند: «تلاش نکنید.»

مجتبی هوشیار محبوب