وقتی مشکل از غده های شماست

عدم توازن هورمونی چیست

با دیدن یک برنامه تبلیغاتی عاطفی به راحتی گریه می‌کنید باید گفت که دچار عدم توازن هورمونی شده‌اید. تغییر سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون عامل ناپایداری عاطفی، دردناکی سینه و بروز آکنه است. اما سندرم پیش از قاعدگی تنها عارضه جانبی عدم توازن هورمونی نیست. این واسطه‌های شیمیایی نیرومند می‌توانند روی خواب، میل جنسی و حتی نحوه تفکر شما تاثیر بگذارند. اجازه ندهید هورمون‌ها سلامتی جسمی و روحی شما را به خطر اندازند؛ فقط با کمی برنامه‌ریزی می‌توانید از افت‌وخیز هورمونی اجتناب کرده و همان خودتان باقی بمانید.

● از عوارض عدم توازن هورمونی

• سردرد ضربان‌دار

آفتاب و نور زیاد را عامل شقیقه‌های ضربان‌دار و دردناک خود می‌دانید؟ اما اگر سردرد‌های شما همزمان با آغاز سیکل ماهانه شما باشد، می‌توان گفت عامل سردردتان شناسایی شده و مشکل خاصی در میان نیست مگر هورمون استروژن. در حقیقت ۶۰ درصد دردهای میگرنی خانم‌ها به تغییرات و عدم توازن هورمونی مربوط می‌شود. کاهش میزان استروژن قبل از شروع پریود، موجب کاهش مواد شیمیایی ضد درد مانند اندورفین‌ها و سروتونین و در نتیجه آغاز میگرن می‌شود. اگر می‌خواهید مطمئن شوید که آیا سردردتان ناشی از عدم توازن هورمونی است، علایم خود و زمان بروز آن را برای مدت سه ماه در تقویم بنویسید. به شدت درد خود نمره دهید و هرگونه علامت همراه آن (مانند مشکلات بینایی یا حالت تهوع) را قید کنید؛ فراموش نکنید که هرگونه عامل محرک احتمالی نظیر انواع غذاها یا فعالیت‌های مختلف را هم یادداشت کنید. اگر پس از گذشت سه ماه، متوجه بروز سردردهای شدید طی سه روز مانده به آغاز سیکل جدید ماهانه خود شدید، متوجه می‌شوید که از میگرن قاعدگی رنج می‌برید.

● درمان

مسکن‌هایی مانند آسپیرین و ایبوپروفن و البته داروهای تجویزی میگرن تاثیری بسزا و البته کوتاه‌مدت در کاهش درد دارند اما با مصرف مداوم قرص‌های جلوگیری علایم برای همیشه کنترل می‌شوند. ترتیب مصرف اکثر قرص‌های جلوگیری به گونه‌ای است که سطح استروژن برای سه هفته ثابت نگه داشته می‌شود و در خلال یک هفته فاقد استروژن یا دارونما، پریود و سردردها آغاز می‌شود. با پزشک خود مشورت کنید که آیا می‌توانید بلافاصله در پایان هفته سوم و پایان یک دوره قرص، مصرف بسته قرص بعدی را شروع کنید یا خیر. ناگفته نماند که اجتناب از موقعیت‌های محرک میگرن نیز در کاهش بروز آن بسیار موثر است، خواب کم و ناکافی، استرس زیاد و پنیر مانده و بیات. فراموش نکنید بهبود شیوه زندگی شاید نتواند از میگرن قاعدگی پیشگیری کند اما بی‌شک شدت علایم را تخفیف می‌دهد.

● کاهش عملکرد مغزی

آیا تا به حال پیش آمده که برای نوشتن چندخط نامه مدتی طولانی به مغزتان فشار آورید تا افکارتان روی کاغذ بیاید، یا در یک جلسه کاری به زحمت ایده خود را بیان کنید؟ احتمالا به زمان پریود نزدیک شده‌اید! کاهش سطح استروژن در زمان قاعدگی موجب کاهش تیزهوشی مغز می‌شود. بر اساس مطالعات انجام شده، مهارت‌های زبانی در زمان تخمک‌گذاری به علت سطح بالای استروژن بدن افزایش می‌یابد.

● تقویت عملکرد مغزی

برای بهبود عملکرد مغز خود در این زمان بهتر است از مغز خود بیشتر کار بکشید و مثلا برای کار خود موعد تعیین یا سخت ورزش کنید. برخی پژوهشگران دانشگاه مونستر آلمان با بررسی مواردی از این دست دریافتند که میزان یادگیری کلمات جدید در ورزشکارانی که به طور منظم می‌دوند، ۲۰ درصد سریع‌تر از آنهایی است که یا اصلا ورزش نمی‌کنند یا به ورزش سبک می‌پردازند. آنها بر این باورند که فعالیت بدنی بیشتر باعث افزایش مواد شیمیایی خاصی در مغز می‌شود که دقت و یادگیری را تقویت می‌کند. البته خواب و استراحت کافی در آخر روز فراموش نشود چرا که تنش عصبی و خستگی نیز مغز را خسته و گیج می‌کند.

● نفخ

آیا پیش آمده که به یکباره احساس کنید لباس‌ها برایتان تنگ شده است و به یاد غذای سنگینی که دیشب میل کرده بودید بیفتید و آن را علت نفخ ناگهانی شکم خود بدانید؟ جالب است بدانید تغییر وزن بدن تا حدود دو کیلو و ۲۰۰ گرم در طول ماه به علت تغییر سطح مایعات بدن و حتی چاق شدن قبل از شروع پریود کاملا طبیعی است. پژوهشگران گرچه هنوز کاملا متقاعد نشده‌اند اما بر این باورند که پروژسترون عامل تغییر است؛ تغییر سطح هورمون پروژسترون موجب آهستگی عمل هضم شده به این ترتیب فرد احساس یبوست و نفخ می‌کند.

● کاهش نفخ

تغییر رژیم غذایی در کاهش نفخ موثر است. از غذاهای چرب دوری کنید چرا که هضم آنها در زمان بیشتری به طول می‌انجامد. مصرف غذاهای نفاخ مانند لوبیا و سبزیجات خانواده کلم مانند گل کلم و بروکلی و صدالبته نوشابه‌های گازدار را کم کنید. روزانه دوچرخه‌سواری کنید یا روی تردمیل راه بروید. بر اساس مطالعات صورت گرفته، ورزش روزانه با کاهش سطح جریان پروژسترون موجب کاهش علایم سندرم پیش از قاعدگی مانند نفخ می‌شود.

● بی‌خوابی

تنش‌های عصبی یکی از مهم‌ترین عوامل بی‌خوابی به شمار می‌روند اما از تاثیر شگفت‌آور هورمون نیز در این میان غافل نشوید. پژوهشگران دانشگاه آریزونا متوجه شدند خانم‌های جوان در نیمه دوم دوره ماهانه خود (از زمان تخمک‌گذاری تا شروع پریود بعدی) نسبت به نیمه اول، با مشکلات بیشتری در رابطه با خوابیدن و خواب ماندن دست به گریبان هستند. افت‌وخیز سطح هورمون استروژن دمای بدن را افزایش داده و طول چرخه‌های خواب را دستخوش تغییر کرده که هر دو موجب آشفتگی و اختلال می‌شود. تغییرات هورمونی قبل از یائسگی که ممکن است در اواخر دهه ۳۰ شروع شود نیز کیفیت خواب را مختل می‌کند با بالا رفتن سن میزان تولید استروژن کاهش می‌یابد.

● درمان

صرف‌نظر از چگونگی میزان هورمون‌های بدن، تغییر آداب خوابیدن در بسیاری موارد ضامن بهبود کیفیت خواب است. چند ساعت پیش از خواب، چراغ‌های منزل را کم نور یا تعدادی از آنها را خاموش کنید. لپ‌تاپ خود را خاموش کنید و اگر ساعت کنار تخت‌تان نور دارد، روی آن را به طرف دیگر بچرخانید؛ به یاد داشته باشید منبع نور سطح هورمون خواب، ملاتونین را کاهش داده و موجب بیدار ماندن بیشتر در تخت می‌شود و یادتان باشد که از تلویزیون به عنوان لالایی برای خوابیدن استفاده نکنید؛ حتی اگر صدای آن بسیار کم باشد، درخشش تصاویر و صدای آنها باعث بیداری چند ثانیه‌ای گاه به گاه می‌شود در نتیجه روز بعد احساس خستگی مفرط شما را رها نمی‌کند.

ترجمه: نازنین صحت