معضلی به نام اسپانسر

اسپانسر, دومین حامی مالی تاریخ فوتبال بعد از بلیت فروشی بوده است, در سال ۱۹۲۰ وقتی کارشناسان اجتماعی و سیاسی انگلیس فهمیدند که می توان از فوتبال بهره برداری های اقتصادی کلانی هم داشت اسپانسرها را به حمایت از فوتبال تشویق کردند تا به این ترتیب سودی دوجانبه تامین شود

اسپانسر، دومین حامی مالی تاریخ فوتبال بعد از بلیت فروشی بوده است، در سال ۱۹۲۰ وقتی کارشناسان اجتماعی و سیاسی انگلیس فهمیدند که می‌توان از فوتبال بهره‌برداری‌های اقتصادی کلانی هم داشت اسپانسرها را به حمایت از فوتبال تشویق کردند تا به این ترتیب سودی دوجانبه تامین شود، شرکت‌ها به تبلیغ کالا یا فعالیت خود می‌پرداختند و باشگاه‌ها و تیم‌های ملی از این راه پول هنگفتی را به دست می‌آوردند، اقدامی که با گذشت زمان امروزه به‌عنوان یکی از راه‌های اصلی درآمدزایی برای فدراسیون‌های فوتبال و باشگاه‌ها محسوب می‌شود.

در فوتبال کشورمان که پرداخت حق پخش تلویزیونی نوپاست، حق کپی‌رایت رعایت نمی‌شود و عواید حاصل از بلیت فروشی به دلیل نبود استادیوم‌های اختصاصی به طور کامل به باشگاه‌ها نمی‌رسد شاید بتوان اسپانسر را مهم‌ترین عامل درآمدزایی دانست، اما روال جذب حامی مالی در باشگاه‌ها و تیم ملی در چند سال اخیر سیری نزولی داشته تا جایی که فدراسیون فوتبال باوجود جایگاهی که در ورزش کشور از نظر مخاطب دارد در جذب اسپانسر برای تیم ملی فوتبال مدت‌هاست که ناتوان است.

در حقیقت پیدا کردن یک اسپانسر مناسب به معضلی جدی برای این فدراسیون تبدیل شده تا جایی که علی کفاشیان می‌گوید: باوجود تلاش‌های فدراسیون و وعده‌هایی که یکی، دو شرکت بزرگ داخلی برای قبول اسپانسری تیم ملی دادند هنوز قراردادی در این زمینه منعقد نشده است.

●ٓ افت تیم ملی و کاهش تمایل اسپانسرها

یکی از نزدیکان به فدراسیون فوتبال که نمی‌خواهد نامی از او برده شود در مورد دلیل این اتفاق می‌گوید: دلیل این امر مشخص است وقتی تیم ملی فوتبال در راه صعود به جام جهانی ناکام ماند، نظر اسپانسرهای داخلی هم نسبت به تیم ملی تغییرکرد، به هر حال حامی مالی تیم بزرگی مثل تیم ملی هزینه زیادی باید بپردازد که در قبال آن انتظار تبلیغ بین‌المللی دارد، در آن مقطع این خواسته آنها برآورده نمی‌شد، سایپا و بانک صادرات به توافقاتی با فدراسیون رسیده بودند که به دلایلی به عقد قرارداد منتهی نشد.

اما مهم‌ترین دلیل شاید همین ناکامی تیم ملی باشد، دلزدگی مردم از فوتبال به خاطر همین ناکامی‌ها و کاهش حضور آنها در ورزشگاه‌ها برای حمایت از تیم ملی سبب شد تا اسپانسرها هم چندان رغبتی برای حمایت مالی از فدراسیون فوتبال وتیم ملی نشان ندهند، اما در حال حاضر با نزدیک شدن به مسابقات جام ملت‌ها برای تیم بزرگسالان و بازی‌های آسیایی گوانگجو برای تیم امید، فدراسیون فوتبال نباید بهانه‌ای از این بابت داشته باشد، گرچه هنوز اتفاق تازه‌ای در راه جذب اسپانسر رخ نداده است.

بعد از آن که فدراسیون فوتبال نتوانست با شرکت تولیدی پوشاک ورزشی پوما برای مرحله نخست مقدماتی جام جهانی به توافق برسد، عده‌ای مسائل سیاسی را دلیل اصلی این اتفاق عنوان کردند، فدراسیون فوتبال در آن مقطع لباس چند کمپانی دیگر را برای تیم ملی تهیه کرد اما چون بعد از آن موفق به جذب اسپانسر دائمی نشد این شائبه ادامه پیدا کرد اما بعید به نظر می‌رسد که این اتفاق مربوط به این موضوع باشد. ضمن این‌که برفرض اگر مسائل سیاسی مانعی برای عقد قرارداد با اسپانسرهای خارجی باشد باید اتفاقا فضای رقابتی بین اسپانسرهای داخلی را تقویت کند که نه تنها اینچنین نبوده بلکه تیم ملی از داشتن حداقل یک اسپانسر اصلی محروم بوده است.

● ضعف مدیریتی گروه بازرگانی و تبلیغاتی فدراسیون

کارشناسان دلیل دیگر ناتوانی فدراسیون در جذب اسپانسر را نحوه عملکرد مجموعه‌ای می‌دانند که فعالیت‌های اقتصادی، تبلیغاتی و بازرگانی این فدراسیون را دنبال می‌کنند، به هر حال فدراسیون فوتبال با این همه اعتبار و نفوذ باید بتواند میل و رغبت حداقل یک اسپانسر داخلی را برانگیزد و این که نمی‌تواند این کار را انجام دهد می‌تواند به ضعف مدیریتی حاکم بر این مجموعه برگردد، شاید لازم باشد کفاشیان با دیدی انتقادی و موشکافه فعالیت این گروه را بررسی کند تا اگر لازم است تغییری صورت بگیرد، نگاه خوشبینانه کفاشیان به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال در این زمینه هم وجود دارد و این کمکی به تیم ملی که باید به جای هزینه‌زا بودن، درآمدزا باشد، نخواهد کرد.

اما اسپانسرهای داخلی هم باید نگاه ویژه‌ای به تیم ملی فوتبال داشته باشند، حامی تیم ملی فوتبال یک کشور چنانچه براساس اصول حرفه‌ای اقتصاد در فوتبال وارد این عرصه شود حتی از اندک موفقیت‌های بین‌المللی یک تیم می‌تواند بهره‌های کلانی ببرد، بسیاری از کشورها در فوتبال خیلی ضعیف‌تر از ایران هستند و حتی در جام جهانی هم حضور نداشتند اما اسپانسرهای بزرگی را جذب کرده‌اند که از طریق حضور‌ آنها هم نیازهای مالی تیمشان را برآورده می‌کنند و هم سود سرشاری را عاید اسپانسر می‌کنند، پیراهن تیم ملی ایران ویترینی برای ارتباط مستقیم با مردم است و حیف است که اینچنین خالی بماند، باید ضعف‌ها و اشکالاتی که منجر به ناتوانی فدراسیون فوتبال در راه جذب اسپانسر شده برطرف شوند.

سارا احمدیان