سفر ماجراجویانه نیلز

مجموعه نیلز به عنوان یکی از بهترین و پرطرفدارترین انیمیشن های دهه ۸۰ شناخته شده است

«ماجراهای نیلز» که از شبکه پویا در حال پخش است، مجموعه‌ای انیمیشن و ماجراجویانه محصول مشترک ژاپن و اتریش است که قصه اپیزودهای مختلف خود را با زبانی فانتزی تعریف می‌کند.

این مجموعه از تولیدات استودیوی پیروت است که اولین‌بار ژانویه‌ ۱۹۸۰ پخش شد. فیلمنامه اقتباسی این انیمیشن خانوادگی و پربیننده، براساس قصه کتاب پرطرفدار «ماجراجویی‌های شگفت‌انگیز نیلز» اثر سلما لاگرلوف، نویسنده سرشناس سوئدی نوشته شد. این مجموعه در یک فصل ۵۲ اپیزودی تهیه شد و به نمایش درآمد. نکته جالب این که پخش ماجراهای نیلز ابتدا در شبکه تلویزیونی ژاپن شروع و پس از آن از تلویزیون اتریش پخش شد. در عین حال، عموم تماشاگران تلویزیونی، این مجموعه را بیشتر به عنوان یک کار ژاپنی می‌شناسند تا محصول مشترک این کشور آسیایی و اتریش. پخش ماجراهای نیلز از تلویزیون ژاپن از ژانویه ۱۹۸۰ تا مارس ۱۹۸۱ ادامه داشت و به عنوان یکی از اولین تولیدات استودیوی پیروت بسیار مورد توجه تماشاگران تلویزیونی (و بویژه کودکان) قرار گرفت.

منتقدان تلویزیونی عقیده دارند ماجراهای نیلز بشدت به قصه کتاب لاگرلوف وفادار بوده و حال و هوای کلی آن را حفظ کرده است. این در حالی است که سازندگان مجموعه، تغییراتی در قصه و چند شخصیت‌ آن دادند. در حقیقت، شخصیت اسمیری روباه در قصه مجموعه نقش بیشتر و بزرگ‌تری پیدا کرد. در عین حال، موسیقی متن مجموعه هم مورد توجه قرار گرفت. این موسیقی را کارل اسوبودا، آهنگساز اهل کشور چک تصنیف کرد.

پخش انیمیشن ماجراهای نیلز در کشور کانادا به زبان فرانسوی پخش شد و این در شرایطی بود که کشورهای فرانسه،‌ آلمان و سوئد هم آن را برای پخش خریداری کردند. پخش مجموعه در این کشورها ـ که یک صنعت قوی انیمیشن‌سازی دارند ـ‌ با موفقیت خوبی همراه بود. کشورهای عربی هم استقبال خوبی از آن کردند. در برخی کشورها، نام مجموعه به «غاز پرنده» تغییر پیدا کرد.

تهیه‌کنندگان انیمیشن نسبت به نوع پخش آن در برخی کشورها اعتراض و آن را به ضرر مجموعه ارزیابی کردند. برای مثال به دلیل پخش آگهی‌های بازرگانی و تجاری در آلمان، پخش مجموعه چندبار قطع شد و حتی آلمانی‌ها با تدوین مجدد آن، مجموعه کوتاه‌تری را به نمایش گذاشتند.

نکته جالب در رابطه با ماجراهای نیلز یکی هم این است که برخی از کشورهای خریدار آن، اقدام به پخش فیلم سینمایی آن کردند و این در حالی است که این مجموعه هیچ وقت یک فیلم سینمایی نبوده است. در حقیقت، کشورهای پخش‌کننده با کنار هم قرار دادن چند اپیزود آن، فیلمی سینمایی را تدوین کردند که هیچ وقت توسط تهیه‌کنندگان اصلی مجموعه، تهیه و تولید نشده بود! مسئولان شبکه‌های تلویزیونی خارجی که این کار را انجام داده بودند، استقبال خانواده‌ها و بچه‌ها از ماجراجویی‌های شخصیت‌های اصلی قصه را دلیل اصلی اقدام خود عنوان کرده بودند. البته رسانه‌های گروهی ژاپن می‌نویسند این اقدام پخش‌کنندگان خارجی هیچ وقت با شکایت تهیه‌کنندگان مجموعه روبه‌رو نشد و فقط گله و نارضایتی آنان را به همراه داشت.

شخصیت اصلی قصه مجموعه، پسر چهارده ساله‌ای به نام نیلز هالگرسون است که با خانواده کشاورز خود زندگی می‌کند. او فرزند یک کشاورز فقیر است که بسیار تنبل و خودمحور است. نیلز اوقات بیکاری خود را با آزار و اذیت حیوانات مزرعه می‌گذراند.

یک روز که خانواده نیلز به کلیسا رفته‌اند و او در خانه تنهاست، یک تومته (موجودی بسیار ریز در فرهنگ کشورهای اسکاندیناوی که همراه با ایام کریسمس ظاهر می‌شود و مثل یک شخصیت فولکلور است)‌ پیدا می‌کند. این تومته به او پیشنهاد می‌کند در صورت کسب آزادی‌اش به او یک سکه طلایی بزرگ بدهد. به دنبال رد پذیرش این درخواست از سوی نیلز، آن موجود عجیب و غریب او را به یک موجود بسیار ریز و کوچک تبدیل می‌کند. نیلز کوچک همصحبتی با حیوانات را (که از دیدن پسربچه‌ای بسیار ریز تعجب کرده‌اند)‌ آغاز می‌کند، اما حیوانات در فکر انتقام‌گرفتن از نیلز هستند.

بزودی نیلز و حیوانات مزرعه با یکدیگر دوست می‌شوند و او به حل مشکلات متعدد حیوانات کمک می‌کند. با این کار، نیلز تلاش می‌کند بدی‌های گذشته خود را جبران کند. به این ترتیب در هر قسمت مجموعه، نیلز و دوستان حیوانی او با یک ماجراجویی جذاب و فانتزی روبه‌رو می‌شوند. این ماجراجویی‌ها، تماشاگران را با یکسری افسانه‌های تاریخی سوئد هم آشنا می‌کند. تلاش اصلی نیلز در تمام این ماجراجویی‌ها این است که ثابت کند تغییر کرده و به آدم خوبی تبدیل شده تا بتواند دوباره به شکل و اندازه طبیعی خود برگردد.

وظیفه کارگردانی اپیزودهای مختلف ماجراجویی نیلز را شش انیماتور ژاپنی به عهده داشتند. نکته مشترک در کارگردانان مجموعه این است که تمام آنها با این مجموعه فعالیت‌های هنری و تلویزیونی خود را آغاز کردند و تا قبل از آن، کارگردانی هیچ کاری را انجام نداده بودند. منتقدان تلویزیونی از این مجموعه به‌عنوان یکی از بهترین و پرطرفدارترین کارهای انیمیشنی تلویزیونی دهه ۱۹۸۰ میلادی اسم می‌برند. شخصیت‌های اصلی مجموعه، خیلی زود تبدیل به شخصیت‌ها و موجودات محبوب کودکان آن دهه شدند. نوع رفتار نیلز در اپیزودهای اول به صورت یکی از بحث‌های روانکاوانه تلویزیونی درآمد.

روان‌شناسان در این رابطه بحث‌های زیادی را پیرامون تاثیرگذاری نیلز به نوع رفتار بچه‌ها مطرح کردند. رسانه‌های گروهی ژاپن هم با تیتر «پسربچه نفرین شده با ترک خانه با گروهی از غازهای وحشی، سفری ماجراجویانه را سر و سامان می‌دهد» به استقبال ماجراجویی‌های شگفت‌انگیز نیلز رفتند.

آی‌ام‌دی‌بی

مترجم: کیکاووس زیاری