آیا قیمت مسکن واقعا کاهش یافته است

اگر نگاهی به آمارهای قیمت مسکن در ایران بیندازید هیچ وقت با کاهش قیمت مسکن مواجه نخواهید شد شاید دو سه درصدی پایین آمده باشد اما در کل و به طور متوسط روندی صعودی داشته است افزایش اندک یا رکود چند ساله و کاهش قیمت به نسبت تورم در این بازار رخ داده اما کاهش قیمت ها این طور که طی این سالها اتفاق افتاده است, هیچ گاه اتفاق نیفتاده بود

اگر نگاهی به آمارهای قیمت مسکن در ایران بیندازید هیچ وقت با کاهش قیمت مسکن مواجه نخواهید شد. شاید دو سه درصدی پایین آمده باشد اما در کل و به طور متوسط روندی صعودی داشته است. افزایش اندک یا رکود چند ساله و کاهش قیمت به نسبت تورم در این بازار رخ داده اما کاهش قیمت ها این طور که طی این سالها اتفاق افتاده است، هیچ گاه اتفاق نیفتاده بود.

قیمت مسکن در اوایل دوره فعالیت دولت نهم بسیار بالا رفت. هر چند به رغم کاهش قابل توجه قیمت مسکن هنوز هم قیمت های قبل از انفجار بالا تر است اما همین مساله تاج افتخاری شده که خیلی ها برای بر سر نهادن آن با هم رقابت می کنند. اینکه برای اولین بار دولت توانسته است قیمت مسکن را کاهش دهد آیا این افتخار همواره در طول تاریخ در اختیار دولتمردان دولت نهم باقی خواهدماند؟ به هر حال مسکن مشکلی در کشور است.

البته افزایش قیمت مسکن در این روزها کاذب است وانشا»الله اطلا عات این مساله را وزیر اطلا عات - همانگونه که قبلا اعلا م شده بود- به شما خواهند داد که چه شبکه ای این مساله را طراحی کرده و چگونه عمل می کند. به هر حال حدود ۲۰ درصد جمعیت کشور فاقد مسکن ملکی هستند و فرهنگ این سرزمین هم مسکن ملکی را می طلبد. بسیاری از ساختمان های ما هم چه در روستا و چه در شهر باید بازسازی شوند. اینها جملا تی است که احمد ی نژاد در صحن علنی مجلس در هنگام ارائه لا یحه بودجه بر زبان راند. از آن روزها تاکنون تقویم برگ های زیادی نخورده است. این روزهاصحبت از دلا یل ارزانی قیمت مسکن است و دیگر کسی در هزار توی خاطراتش مساله مافیای مسکن و... را جست وجو نمی کند، اما داستان چیست؟

وقتی قیمت مسکن افسارگسیخته و ناگهانی رو به افزایش گذاشت، دولت اعلام کرد که به زودی دست مافیای مسکن را رو می کند. بانک های خصوصی متهمان ردیف اول بودند. رئیس جمهور از مافیایی صحبت می کرد که یک شبه برای زمین زدن دولت در گردهم آمده اند وبنا را بر بالا بردن قیمت مسکن گذاشته اند. بارها تهدید کرد که اسامی را رو می کند. همان نام هایی که به قول خودش اگر بر زبان می آورد همه متعجب می شدند چون آنها آشنا بودند و سرشناس.

در محاسبات دولت هم جای داده های اقتصادی خالی بود و هم جای ستانده های آن، اینکه بازار مسکن بازار نامتعادل است.

تقاضا از عرضه بیشتر است و طبق برآوردها تقاضا برای مسکن از نیمه دوم دهه ۸۰ شتاب بیشتری نیز می گیرد. درست است که طی سال های اخیر روند رشد جمعیت آهنگی کندتر از گذشته داشته است اما نباید از نظر دور داشت که به رغم کاهش رشد جمعیت، رشد تشکیل خانواده افزایش یافته است چرا که کودکان سال های جنگ حالا در سن تشکیل خانواده بودند. انتقال تقاضای انباشته آن سالها به این سالها در هیچ کدام از اظهارنظرها نبود و اگر بود کسی آن را نمی شنید. انگار عبارت مافیای مسکن خوش آهنگ تر بود و حل مشکلات اقتصادی بر پایه استنادات سیاسی و مافیایی برای جامعه دلپذیر تر بود. به هر حال آمار و ارقام نشان می دهد که باید قبل از سال ۸۳ سالانه ۶۶۰ هزار واحد ساخته می شد که میزان ساخت واحدهای مسکونی نصف این رقم است. انتقال این تقاضا به سالهای پرتقاضا خود مسبب بروز بحران شد.

گذشته از آن نباید سهم سیاست های نادرست دولت در سالهای ۸۴ و ۸۵ را نادیده انگاشت. دولت برای جمع و جور کردن بحران از یک سو درباره مافیا سخن می گفت و دست های پشت پرده و از سوی دیگر شدیدترین سیاست های انقباضی خود را در این بخش به نمایش گذاشت. بانک های خصوصی از اعطای تسهیلات مسکن منع شدند. تزریق پول به بخش مسکن متوقف شد و در نتیجه بخش مهمی از تقاضا امکان خرید خود را از دست داد و از بازار خارج شد. از سوی دیگر بحران جهانی نیز به کمک دولت آمد و با جدی شدن این بحران بازار مسکن نیز مثل همه بازارهای دیگر متاثر از این وضعیت کاهش قیمتی جدی را در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد تجربه کرد، اما باید گفت که هنوز قیمت ها خیلی بالا تر از آن سالهاست.

همان سال های نه چندان دور ۸۳ و ۸۴ حالا هم که قیمت مسکن مدتهاست پایین آمده باز خبری از اعلا م سیاست های تاثیر گذار اقتصادی در بروز این اتفاق نیست از یکسو دولت از توفیق سیاست هایش خبر می دهد و می خواهد تمام و کمال افتخار کاهش قیمت را به نام خود ثبت کند و از سوی دیگر رنجور از این اتفاق هر روز خبرسازی تازه ای درباب رشد قیمتها می کند. خبر سازی ها درباره افزایش قیمت مسکن در حالی رخ می دهد که قیمت مصالح ساختمانی طی ماه های اخیر کاهش چشمگیری را تجربه کرده است.

با این حال بازار مسکن این روزها آماده افزایش قیمتهاست. اقتصاد دانان می گویند اگر جوروانی جامعه آماده بالا رفتن قیمت باشد این اتفاق حتما رخ خواهد دادو عوامل روانی در افزایش قیمت ها بسیار موثرند. هر چند خود بازار ی ها در ایجاد آمادگی روانی برای افزایش قیمت مسکن موثرند اما بازار مسکن، همان چیزی که همه ابعاد مسکن را در بر می گیرد رنجورتر از آن است که بتواند دوباره تکانی به خود بدهد. شرایط روانی بالا رفتن قیمت مسکن را می طلبد. انتظارات تورمی در این بخش به خوبی هویدا شد، اما داده های اقتصادی نشان نمی دهد که مسکن بتواند این روزها خیزی بردارد مگر آن که جو روانی بر جو اقتصادی غلبه کند. اتفاقی که بارها و بارها رخ داده است.

نویسنده : مجید سلیمی بروجنی