پنجشنبه, ۲۵ بهمن, ۱۴۰۳ / 13 February, 2025
مجله ویستا

اعتیاد


● متادون در حاملگی
مشکلات اصلی سوءمصرف اپیات‎ها در حاملگی: اثر مستقیم ماده روی نوزاد،‌ کاهش توانایی مادر در مراقبت حاملگی، احتمال زایمان زودرس و IUGR
متادون درمان امن و انتخابی …

متادون در حاملگی

مشکلات اصلی سوءمصرف اپیات‎ها در حاملگی: اثر مستقیم ماده روی نوزاد،‌ کاهش توانایی مادر در مراقبت حاملگی، احتمال زایمان زودرس و IUGR

متادون درمان امن و انتخابی سوءمصرف مواد در حاملگی

در مطالعات اثرات طولانی‎مدت ناشی از مصرف متادون در مادر حامله، در بچه‎ دیده نشده است.

فواید

ـ تثبیت سبک زندگی

ـ کاهش یا تخفیف مصرف غیرقانونی مواد

ـ تسهیل دستیابی به مراقبت‎های بارداری و پس از زایمان

جلوگیری از تکرار دوره‎های ترک و مسمومیت ناشی از مصرف مواد که می‎تواند منجر به ناهنجاری‌های جنینی و سقط گردد.

ـ کاهش مرگ و میر نوزاد، بهتر شدن وزن تولد و رشد

ـ دوز متادون در زنان حامله باید کافی باشد تا از عود یا استفاده از مواد غیرقانونی جلوگیری شود.

دسترسی بیولوژیک متادون در مراحل آخر حاملگی کاهش می‎یابد ( افزایش حجم پلاسما، افزایش پروتئین‎های پلاسما). ممکن است لازم باشد که دوز را به صورت تقسیم‎شده (divided) داده یا میزان متادون را افزایش داد تا از علایم ترک جلوگیری شود.

ـ در صورت لزوم کاهش دوز، این امر باید بسیار تدریجی صورت گیرد. مثلاً ۵/۲ میلی‎گرم هر ۲ هفته، تا از سقط، دیسترس جنینی یا زایمان زودرس جلوگیری شود.

ـ عده‎ای معتقدند در سه ماههٔ‌ اول و سوم، به هیچ عنوان نباید کاهش دوز اتفاق بیفتد.

متادون در شیردهی

هدف از درمان نگاه دارنده یاری به بیمار برای تندرستی وی است.

اگر وضعیت مادر مناسب بوده و HIV مثبت نباشد، بهتر است به نوزادش شیر بدهد.

ترشح متادون در شیر متغیر است (اتصال به پروتئین) و ممکن است علایم ترک نوزاد را تخفیف بدهد.

حداکثر دوز متادون در مادر: ۸۰ میلی‎ گرم

HIV+

به دلیل مسائل طبی، روانی و اجتماعی ممکن است لازم به خدمات جانبی اضافی باشد.

به دلیل تداخل بین داروهای ایدز و متادون، نیاز به مانیتور دقیق‎تر است ( مثلاً افزایش دوز در صورت لزوم)

ممکن است به دلیل مسائل ناشی از بیماری، نیاز به انعطاف‎پذیری بیشتری راجع به مراجعهٔ روزانه باشد.

Polydrug use

در این شرایط باید مشکوک به مصرف چند ماده شد:

مسمومیت مکرر دارویی

وضعیت طبی و روانی مختل

۲۰% از کسانی که تحت درمان نگهدارندهٔ متادون هستند، به بنزودیازپین و ۵% به الکل وابسته هستند.

ادامهٔ مصرف مواد می‎تواند منجر به مشکلات ارتباطی، اجتماعی و شغلی، بیماری‎های عفونی و درگیری در جرم و جنایت شود.

اقدامات درمانی

ـ بررسی تداخلات دارویی

ـ حمایت‎های روانی اجتماعی

ـ بررسی از جهت افزایش دوز درمانی متادون

ـ تصمیم‎گیری جهت ادامه یا قطع درمان متادون

Analgesia

تخفیف درد در این بیماران نیز باید مانند دیگر بیماران انجام گردد.

به دلیل تحمل به اپیوییدها، بیمارانی که متادون می‎گیرند برای تخفیف درد نیاز به دوزهای بالاتر اپیویید دارند.

در این بیماران نمی‎بایست از داروهای آگونیست نسبی مانند بوپرنورفین استفاده کرد، چرا که باعث ایجاد علایم ترک می‎گردد.

Psychiatric comorbidity

اغلب مصرف‎کنندگان اپیویید علایم اضطراب و افسردگی را در حین مراجعه به درمان دارند.

در اغلب مطالعات، وجود علایم روان‎پزشکی با پیامد درمانی بدتر همراه بوده است.

در بعضی از مطالعات درمان نگاه‎دارندهٔ متادون موجب کاهش ناراحتی‎های روان‎پزشکی گردیده است.

روان‎درمانی در کنار درمان نگاه‎دارنده برای موارد متوسط و شدید بیماری‎های روان‎پزشکی مفید بوده، ولی در موارد خفیف تاثیر چندانی ندارد.

در یک مطالعه در استرالیا، مصرف داروهای ضدافسردگی همراه با میزان بالاتر مصرف چند مادهٔ مختلف و ناراحتی‎های روان‎پزشکی و میزان بالاتر مسمومیت با هرویین همراه بوده است.

میزان بالاتر مسمومیت، به‎خصوص با ضد افسردگی‎های سه‎حلقه‎ای همراه بوده است.

مگر در صورت وجود اندیکاسیون خاص، SSRIها به TCA ها ارجح هستند.

تداخلات دارویی

ـ داروهایی که منع‎کنندهٔ آنزیم CYP۴۵۰ به‎خصوص ۳A۴ هستند، باعث افزایش سطح متادون می‎گردند:

ـ سایمیتدین، سیپروفلوکساسین، دی‎هیدروارگوتامین، فلوکونازول، کتوکونازول، اریترومایسین، کلاریترومایسین، ـ وراپامیل.

ـ SSRIs : فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین، سرترالین

ـ نفازودون، ونلافاکسین

ـ گریپ‏فرویت

ـ داروهایی که با مکانیسم‎های دیگر باعث افزایش سطح خونی متادون می‎شوند:

ـ دیازپام و بنزودیازپین‎های دیگر

ـ دیسولفیرام

ـ اتانول

ـ امپرازول

ـ کلرامفینکل

ـ داروهایی که با القای آنزیم CYP۴۵۰ باعث کاهش سطح خونی متادون می‎شوند:

ـ باربیتورات‎ها: فنوباربیتال، پنتوباربیتال، بوتاباربیتال، سکوباربیتال.

ـ کاربامازپین، فنی‎تویین

ـ دگزامتازون

ـ اتانول (مصرف مزمن)

ـ داروهای درمان ایدز: nelfinavir, lopinavir, ritonavir, efavirenz

ـ ریفامپین

ـ داروهایی که با مکانیسم‎های مختلف، سطح متادون را پایین می‎آورند:

ـ آسکوربیک اسید

ـ (tobacco کاهش تاثیر متادون)

ـ هرویین

ـ کوکایین

ـ داروهایی که تجویزشان با متادون ممنوع است:

ـ بوپرنورفین، نالبوفین، پنتازوسین

ـ آنتاگونیست‎های اپیویید (نالترکسون، نالوکسان)

ـ ترامادولن