چرا امتحان

برای هر دانش آموز و دانشجو و دانش پژوهی, امتحان امری اجتناب ناپذیر است, چرا که پس از یک ترم آموزش, نیاز مبرم به ارزیابی نتایج این آموزش ها احساس می شود

‌<برنده شدن، چیزی غیر از آماده شدن نیست>

(جیم‌ایکانگا)‌

برای هر دانش آموز و دانشجو و دانش‌پژوهی، امتحان امری اجتناب‌ناپذیر است، چرا که پس از یک ترم آموزش، نیاز مبرم به ارزیابی نتایج این آموزش‌ها احساس می‌شود.‌در راستای تحقق این هدف، دوره‌های امتحانی برگزار می‌شود، پس باید بدانید که چگونه برای امتحانات آماده شوید. امتحان دادن و کسب موفقیت در آنها مانند خواندن، جزوه‌نویسی، تمرکز کردن و... جزء مهارت‌هایی است که باید یاد گرفته شود. شما نیز می‌توانید جزء افراد موفق باشید.

بنابراین در این مقاله درباره‌ موضوع امتحان و اینکه چرا امتحان برگزار می‌شود، صحبت می‌کنیم.‌

● مزایای امتحان‌

شما در طول یک ترم یا دوره‌ تحصیلی، امتحانات میان‌ترم، تست‌ها و پیش‌آزمونهایی را پیش رو دارید. آیا تاکنون به دلیل برگزاری این امتحانات فکر کرده‌اید؟

امتحان گرفتن به چند دلیل روشن، بسیار مفید محسوب می‌شود؛

۱) نمرات امتحانی به منظور تعیین سطح علمی دانش‌آموزان و دانشجویان به کار می‌رود.

۲) وجود امتحان، دانش‌آموز یا دانشجو را مجبور به مرور و یادگیری آنچه در طول یک ترم آموخته است، ‌می‌کند.

۳) نمرات امتحان به منزله بازخوردی برای معلم، یا استاد است تا به کیفیت تدریس و میزان یادگیری دانش‌آموزان یا دانشجویان پی ببرد.

۴) با دیدن نمرات امتحان، شما درمی‌یابید که در ترم گذشته چقدر تلاش کرده‌اید آیا تلاش‌های شما کافی بوده یا خیر؟

۵) همچنین، سیستم‌های آموزشی و دانشگاهی پس از بررسی نتایج یک امتحان به کیفیت آموزش و نقایص و مزایای خود پی می‌برند.

پس با توجه به مطالب بالا درمی‌یابیم که برگزاری امتحان، امری ضروری و منطقی است و قطعاً اگر همه افراد، در تمام مراحل زندگی، از خود امتحان بگیرند، به بهبود کیفیت فعالیت‌های خود کمک مؤثری خواهند کرد.

● سه سؤال‌

آیا تاکنون فکر کرده‌اید چرا اکثر دانش‌آموزان یا دانشجویان در رابطه با امتحان و نزدیک شدن زمان آن ابراز نگرانی می‌کنند؟

مهمترین علت نگرانی دانش آموزان یا دانشجویان، ‌مطالعه‌ نامناسب و ناکافی است. روش‌های مطالعه مؤثر و آماده شدن کافی، شانس موفقیت شما را در دوره‌های امتحانی بیشتر می‌کند. در قسمتهای بعدی، پاسخ سه سئوالی را که همیشه برای دانش آموزان و دانشجویان مضطرب مطرح است، خواهید یافت. این دانشجویان علت نگرانی‌های خود را ندانستن سه مورد می‌دانند:

۱) ‌کی باید مطالعه کنم؟

۲) ‌چه چیز را باید بخوانم؟

۳) چگونه باید بخوانم؟

▪ کی باید مطالعه کنم؟

در رابطه با پاسخ این سئوال باید گفت؛ آمادگی برای امتحان از روز اول بازگشایی مدرسه یا شروع ترم باید آغاز شود و در طول ترم ادامه یابد. پس زود شروع کنید و سعی کنید کتاب‌های درسی و کمک‌درسی را که مدرسه یا دانشگاه معرفی کرده است، همان آغاز ترم تهیه کنید تا با مشکل مواجه نشوید و بتوانید برای خواندن و خلاصه‌نویسی آنها زودتر برنامه‌ریزی کنید.

برای موفقیت در امتحانات: برنامه‌ریزی دقیق برای مطالعه داشته باشید. سپس بار درسی خود را با زمانی که برای مطالعه آنها دراختیار دارید، مقایسه کنید. سعی کنید طوری انتخاب واحد کنید (اگر دانشجو هستید) که به ازای هر یک ساعت درسی و ساعت زمان مطالعه دراختیار داشته باشید، سعی کنید مطالعاتی از شبانه‌روز را به مطالعه اختصاص دهید که بیشترین آمادگی را دارید.‌

قبل از فرارسیدن زمان امتحانات، ابتدا برای مطالعه سخت‌ترین امتحان برنامه‌ریزی کنید. در نظر داشته باشیدکه پس از هر ساعت مطالعه،‌ یک استراحت کوتاه به خود داده و کمی راه بروید یا حرکات کششی انجام دهید. مطالعه مداوم و طولانی مدت بازدهی شما را کم می‌کند. به خودتان پس از انجام به موقع و مناسب برنامه مطالعه، جایزه بدهید. مثلاً در برنامه خود، زمان‌های کافی جهت خوب خوردن، خوب خوابیدن،‌ تفریحات سالم و... قرار دهید چرا که در صورت عدم رعایت این موضوعات، کارآیی شما کاهش می‌یابد.

زمان کوتاهی پیش از کلاس و زمان کوتاهی پس از آن را برای مرور کردن مطالب تدریس شده سر کلاس مقرر کنید، همچنین ساعاتی را برای مباحثه و یادگیری گروهی در مورد مطالب تدریس شده با دوستانتان تنظیم کنید.

برنامه مرور امتحانی خود را از آغاز سال تحصیلی یا شروع ترم تنظیم کنید، بدین صورت که: یک برنامه جدی مرور روزانه، یک برنامه‌ مرور هفتگی و یک برنامه مرور یک هفته قبل از امتحان داشته باشید.

ـ برنامه مرور روزانه:

هر روز ۵ تا ۱۰ دقیقه برای مرور آنچه برای امتحان خوانده‌اید، مقرر کنید و همان طور که گفته شد، بلافاصله بعد از کلاس، مطالب جدید را مرور و سعی کنید آنها را با آنچه از قبل خوانده بودید، ارتباط دهید.

ـ برنامه مرور هفتگی:

از آغاز ترم، یک بار در هر هفته به مدت یک ساعت، برای مرور هر موضوع درسی، جزوه‌ها، گفته‌های سر کلاس و.... مقرر کنید. این کار کمک بسیار مؤثری در یادگیری و ارتباط دادن موضوعات درسی با آنچه از قبل یاد گرفته‌اید، می‌کند. مرور روزانه و هفتگی باعث می‌شود مطالب همیشه برای ذهن شما آشنا و ملموس باشد و ایام نزدیک به امتحان مجبور به خواندن مطالب جدید یا فراموش شده قبلی که نیرو و وقت زیادی را صرف می‌کند، نباشید.

ـ برنامه مرور یک هفته قبل از امتحان:

این فرصت، زمان مرور اصلی شما خواهد بود. این مرحله، زمانی بیشتر از سایر مرورها، می‌برد چرا که علاوه بر جزوه‌ها، باید موضوعات درسی، امتحانات گذشته و برگه‌های استاد و معلم و خلاصه آنچه به عنوان محتوا و منبع امتحانی مطرح است را مرور کنید.‌

▪ چه چیز را باید بخوانم؟

برای حل این مشکل ابتدا باید بدانید و تصمیم بگیرید که چه چیز را بخوانید؟

به طور کلی، منابع امتحانی که از شما انتظار داشتن آنها می‌رود، شامل موارد زیر است:

۱) جزوه‌های سر کلاس

۲) کتاب درسی

۳) پاسخ سؤال‌هایی که در امتحانات دوره‌های پیش از شما مطرح شده

۴) کتاب‌های کمک درسی

۵) تمرینها یا سؤال‌هایی که به عنوان تکالیف منزل مطرح می‌شوند. سعی کنید کتاب درسی را با دقت خوانده و آن را علامت‌گذاری کنید و خلاصه های خود را در حاشیه کتاب درسی وارد کرده و حدس بزنید چه سئوالاتی ممکن است از آنها مطرح شود. اگر مجبور به حفظ کردن مطالب زیادی هستید، خلاصه مطالب را روی برگه‌هایی کوچک بنویسید و همیشه همراه داشته باشید و در فرصت‌های کوتاهی که پیش می‌آید، مرور کنید. چنانچه موضوع دشواری را نمی‌توانید کاملاً بفهمید، به صورت منحنی‌ها، شکل‌ها و نمودارهایی که برایتان قابل فهم است، درآورده و هنگام مطالعه و مرور برای امتحان منحنی‌ها و شکل‌ها و نمودارها را در ذهنتان بررسی کنید.

به منظور مطالعه برای امتحان، وقتتان را برای خواندن مطالبی که از قبل می‌دانستید، تلف نکنید. سعی کنید مطالب سخت را اول بخوانید. هر مطلبی را که یاد نمی‌گیرید، چند بار تکرار کنید و راجع به آن تحقیق و سئوال کنید. هنگامی که خسته هستید، مطالب آسانتر را بخوانید. بدین ترتیب شانس موفقیت شما در امتحانات بیشتر می‌شود.

▪ چگونه باید بخوانم؟

سعی کنید از روش‌های صحیح مطالعه استفاده کنید. مثلاً یکی از روش‌ها، این است که مرور اجمالی روی یک فصل کتاب درسی داشته باشید. این کار از شما طراح و سازمان‌دهنده‌ای با دید باز می‌سازد. سپس برای خود از فصل موردنظر سئوال بسازید. افرادی که پس از پایان مطالعه ما پاسخی برای سئوال‌ها دارند، همان‌هایی هستند که قبل یا حین خواندن متن سئوالاتی برای پرسیدن دارند. سئوالات، شما را مجبور به تمرکز و خواندن به صورت انتخاب لغات، کلیه واژه‌ها و عبارات اصلی می‌کند. مرحله‌ بعد این است که پاراگراف به پاراگراف بخوانید، بعد از مرور اجمالی فصل، به اولین پاراگراف مراجعه کنید و آن را به طور کامل فقط برای پاسخ دادن به یک سئوال بخوانید تا به این نتیجه برسید که نویسنده در این پاراگراف چه می‌گوید؟

و مرحله‌ بعد این است که بلافاصله و بعد از مدتی، دوره کنید، بلافاصله پس از تکرار مطالب کل فصل، شما باید یک دوره کلی از مطالب فصل، داشته باشید و این دوره‌ها را ادامه دهید تا مطلب کاملاً در ذهن شما جای گیرد.بعد از این مرحله شما باید به مطالب آموخته شده به مغزتان، جهت تعمیم دادن آنها، فرصت بدهید. تعمیم دادن مطلب به عبارتی، به معنای بکارگیری خلاقیت‌های ذهن در مورد مطالب یاد گرفته شده است.

حسن کمیجانی‌