ریشه های تورم وطنی است

تورم در حال تبدیل شدن به غول اقتصادی ایران

گرانی و تورم این روزها در تمام محافل اقتصادی دست به دست می‌شود و یا به تعبیر بهتر چرایی رشد تورم و همچنین افزایش نرخ کالا‌های مختلف مورد استقبال بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی قرار دارد. البته این گزارش زمانی به انتشار رسیده است که چند ساعت قبل از آن بنابر اطلا‌ع قبلی محمود احمدی‌نژاد در رسانه ملی به ارزیابی گرانی و تورم پرداخته است و از دلا‌یل گسیخته شدن بی‌سابقه مهار تورم در دوران ریاست‌جمهوری خود سخن گفته است ولی با این وجود و بنابر تجربیات قبلی به نظر می‌رسد همچنان باید ریشه‌های تورم مورد بررسی قرار بگیرد.

دیروز اما وزیر بازرگانی چند ساعت قبل از حضور احمدی‌نژاد در رسانه ملی دلا‌یل گرانی را برای خبرنگاران بازگو کرد. چند وقتی می‌شود که او با منتقدان اقتصادی دولت جدالی کلا‌می را تجربه می‌کند و بر این باور است که وزارت بازرگانی بیش از سایر بخش‌های دولت در به‌وجود آمدن گرانی بی‌گناه است. البته هنوز صاحبنظران اقتصادی قانع نشده‌اند و می‌گویند که در هژمونی نفت - اقتصاد که طی دو سال گذشته شدت گرفته است، کل تصمیم‌گیران اقتصادی نقش ایفا کرده‌اند. به هر حال باید با قاطعیت گفت که در حال حاضر گرانی و تورم اصلی‌ترین دغدغه اقتصاد ایران است و به نظر می‌رسد آن‌طور که گروهی از دست‌اندرکاران رسمی اقتصاد ایران می‌گویند، در خوشبینی کامل نرخ تورم تا پایان امسال حداقل ۳۰ درصد را مزمزه می‌کند و این اتفاق می‌تواند به قول کارشناسان اکونومیست تلخ‌ترین اتفاق اقتصادی برای ایران در مقایسه با چند سال قبل باشد.

● تورم تقصیر ساختار اقتصاد است

وزیر بازرگانی اما ریشه اصلی تورم را در ساختار اقتصادی کشور می‌داند و معتقد است که باید اصلا‌حات اساسی در این ساختار صورت گیرد. البته باید به این نکته اشاره کرد که دیروز ریاست‌جمهوری با اشاره به جزئیات اصلا‌حیه ۶/۳ هزار میلیارد تومانی بودجه ۸۶ از حقوق کارمندان و هزینه‌های جاری با عنوان چاله‌های اصلی این مبلغ یاد کرد. وزیر بازرگانی در بخش دیگری از سخنانش عوامل فراوانی را در افزایش قیمت‌ها تاثیرگذار دانست و گفت: باید به این نکته نیز توجه کرد که درجه بسته بودن یا بازبودن اقتصاد کشورها در موضوع گرانی‌ها نیز موثر است. وزیر بازرگانی از برخی احکام برنامه چهارم توسعه سخن به میان آورد و افزود: ریشه‌های تورم در آن احکام نهفته است. به گفته میرکاظمی، طبق آمار ۶ ماهه بانک مرکزی قیمت کالا‌های وارداتی ۱۴ درصد رشد داشت. افزایش قیمت نفت تاثیر روی کالا‌ها داشته و الا‌ن نفتی که عرضه می‌شود ۱۰۰ دلا‌ر است ولی رشد کالا‌های غیرنفتی به مراتب بالا‌تر از رشد قیمت نفت است. از سوی دیگر، طی ۲۰ سال اخیر ممکن است نفت ما دوبرابر شده باشد ولی قدرت خرید ما به آن اندازه افزایش نیافته است. ‌ سخنان وزیر بازرگانی اما در بسیاری از جهات می‌تواند خاطره‌ای خوب برای اقتصاد ایران باشد. او ریشه اصلی تورم را احکام برنامه چهارم می‌داند در صورتی که این برنامه از زمان آغاز به کار دولت نهم در بایگانی خاک می‌خورد. در واقع این پرسش با جدیت وجود دارد که وقتی دولتی کمترین تعهد را به برنامه چهارم داشته است چگونه می‌تواند از این برنامه با عنوان اصلی‌ترین عامل تولید تورم یاد کند. بدون شک باید این واقعیت را پذیرفت که تورم و گرانی موجود هیچ دلیل چشمگیری ندارد جز افزایش شدید اشتهای نفتی در برنامه‌های اجرایی دولت نهم. در واقع مسوولین اقتصادی دولت در دو سال گذشته با اتکا به راهبرد پول یا همان پول‌محوری در اقتصاد، حجمی از دلا‌رهای نفتی را به اقتصاد تزریق کردند که پیش از این کارشناسان رسمی و غیررسمی از عواقب آن خبر داده بودند. وقتی چند وقت پیش مرکز پژوهش‌های مجلس از تورم ۲۳ درصدی خبر داد حتما محمود احمدی‌نژاد و تیم اقتصادی او گمان نمی‌بردند که روزگاری نه چندان دور چاره‌ای جز پذیرفتن رگه‌های بزرگ تورم و گرانی نمی‌ماند وگرنه با واژه دروغگو به استقبال منتقدین اقتصادی نمی‌رفتند.

● ریشه‌های تورم در خانه

<عامل اصلی تورم دست‌های خرابکار نیست.> این جمله را غلا‌مرضا مصباحی‌مقدم، نماینده مجلس می‌گوید. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس عوامل روانی، افزایش انتظارات مردم نسبت به تورم و افزایش هزینه، تزریق نقدینگی بیش از ظرفیت اقتصاد را سه عامل مهم اصلی افزایش تورم در کشور دانست. وی دیروز به خبرنگاران پارلمانی گفت: هزینه‌فعالیت‌های اقتصادی با افزایش دستمزدها، ماشین‌آلا‌ت و قطعات وارداتی و همچنین قیمت مواد خام افزایش یافته که موجب افزایش تورم نیز شده است. این البته تنها یک رویکرد به موقعیت تورم در اقتصاد ایران است. گروه زیادی از نمایندگان مجلس و حتی دیگر تریبون‌های رسمی اقتصاد ایران با قاطعیت بر این باورند که راهبردهای اقتصاد دولتی در حال حاضر بزرگ‌ترین زنگ خطر برای اقتصاد کشور است و نباید برای رفع مشکل تورم توپ را بیرون از مرزهای اقتصاد کشور پرتاب کرد. اقتصادی که همچنان می‌خواهد با تکیه بر دلا‌رهای نفتی، دلا‌رهای ذخیره شده و شعارهای پوپولیستی به سر منزل مقصود برسد. آیا این امر شدنی است؟ ‌