وقتی دلار شما را می کشد

آماری عجیب از بیمارستان های تهران بالا و پایین رفتن قیمت دلار و سکه, گرانی و تورم, سلامت شهروندان ایرانی را به خطر انداخته است

تا چند سال پیش کمتر کسی به قیمت دلار توجه می‌کرد، اما این روزها در هر مجلس و محفل نقل مجلس شده حرف دلار و سکه، همه با استرس و ناراحتی حرف از بالا وپاپین رفتن قیمت ارز و سکه می‌زنند و نگران تورم اقتصادی هستند و کار به‌جایی رسیده که مردم حتی نگران تامین مایحتاج زندگی خود هستند؛ از کوچک و بزرگ گرفته تا پیر و جوان هر روز اخبار را گوش می‌کنند و قیمت ارز و طلا و سکه را پیگیری می‌کنند. عده‌ای پول‌های نقد خود را به دلار و سکه تبدیل می‌کنند و منتظر و گوش به زنگ نشسته‌اند تا ببینند چه زمانی قیمت بالا می‌رود تا با فروش دلارهای خود سرمایه‌شان را چندبرابر کنند، اما در این میان عده‌ای هم به‌دلیل همین نوسانات قیمت راهی بیمارستان شدند و دچار مشکلات شدید ازجمله سکته‌های قلبی می‌شوند. معلوم نیست عاقبت این بالا و پایین رفتن‌ها چه می‌شود، اما چیزی که در این میان اهمیت دارد، سلامت مردم جامعه است که در معرض خطر قرار گرفته است. در همین راستا گفت‌وگویی با یکی از پزشکان داشتیم و متوجه شدیم از زمانی که این مسائل پیش آمده مراجعان آسیب‌دیده در این رابطه به مراکز درمانی افزون‌تر شده است.

● شوک و استرس مهمترین عوامل هستند

همانطور که گفته شد تورم و بی‌ثباتی اقتصادی و کاهش روزافزون توان خرید مایحتاج و خدمات اولیه زندگی،در طول زمان باعث بروز استرس‌های مزمن در افراد و در نهایت در سطح جامعه می‌شود.

از طرفی تغییرات ناگهانی قیمت‌ها و شوک‌های ذهنی می‌تواند یکی از اصلی‌ترین محرک‌های حاد در بروز تغییراتی در سلامت جسم و روان افراد جامعه باشد. شوک‌های حاد و ناشی از کاهش سریع ارزش پولی ریال و تغییرات ناگهانی قیمت ارزهای خارجی و طلا و نگرانی و وسواس پیگیری این مسائل، گریز از ضررو زیان یا هجوم در خرید می‌تواند استرس‌های شدیدی را به جسم و روان افراد وارد کند که این استرس می‌تواند مشکلات سلامتی فراوانی را به‌دنبال داشته باشد. به‌طور کلی استرس و اثرات آن در دو حالت قابل بررسی است.

● استرس حاد

این نوع استرس موجب بروز اختلال در عادات غذایی، خواب، تعاملات اجتماعی و رفتارهای فردی می‌شود. در صورت وجود این استرس ۲ تا ۳ هفته زمان باید صرف شود تا جسم و روان به شرایط ایجاد شده عادت کنند، اما وقتی هنوز این زمان به پایان نرسیده استرس دیگری بر بدن تحمیل شود، اثر نامطلوبی روی سلول‌های عصبی واسطه‌های عصبی به‌جای می‌گذارد.

● استرس مزمن

این نوع استرس خطر ابتلا به پیری زودرس، بیماری‌های قلبی – عروقی، آریتمی‌های قلبی، فشار خون، انفارکتوس (سکته)های حاد، دیابت و انواع سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. این روزها کلینیک‌های درمانی و خصوصا بخش اورژانس پذیرای تعداد زیادی از مردم هستند که در اثر حملات قلبی ناشی از فشارخون، حملات عصبی- روانی و... که ناشی از استرس‌ها و شوک‌های اقتصادی و مالی است، به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند.

● وقتی جسم درگیر می‌شود

کالاهای تجاری و اقلام فردی و عمومی، دانشجویان و والدینشان که نیازمند استفاده از ارزهای خارجی هستند، آسیب‌پذیرتر خواهند بود.

افرادی که اقدام به خرید ارز، سکه و طلا می‌کنند، نیز به‌دلیل پیگیری نوسان قیمت‌ها استرس زیادی را تحمل می‌کنند.

این استرس‌ها چه خوشایند و چه ناخوشایند، برجسم و روان تاثیر نامطلوب به‌جای می‌گذارند که این عوارض را به دو دسته اثرات جسمی و اثرات جسمی– روانی تقسیم‌بندی می‌کنیم.

● بروز مشکلات قلبی و عروقی

استرس باعث بروز اختلال در ریتم قلب، ضربان قلب، کارکرد عضلات قلب و انعطاف‌پذیری دیواره عروق کرونر قلب که ناشی از ترشحات هورمون‌هایی مثل اپی‌نفرین و.... هستند، می‌شود. علاوه بر این باعث اسپاسم دیوارة عروق و در نهایت کاهش میزان خون‌رسانی به بافت قلب می‌شود. بروز حملات قلبی و انفارکتوس و آریتمی‌های قلبی از عوارض شایع ناشی از شوک‌ها و استرس‌های حاد و مزمن هستند.

● دستگاه گوارش

ایجاد ریفلاکس معده به مری، بروز زخم‌های معده، بیماری روده تحریک‌پذیر یا عصبی، کولیت اولسرو (ورم روده بزرگ) از عوارض ناخوشایند استرس در بدن هستند که به‌دلیل افزایش ترشحات در لوله گوارش، مخاط روده آسیب‌پذیرتر می‌شود و این مشکلات ایجاد خواهد شد. شایع‌ترین علائم سوزش سر معده و ترش کردن معده است.

● پوست

استرس پوست را حساس‌تر می‌کند و باعث افزایش میزان آسیب‌پذیری پوست می‌شود. ایجاد التهاب و قرمزی و بروز درماتیت آتوپیک (یک نوع التهاب پوستی)، کهیر، آکنه، اگزاما، پسوریازیس، آلوپسیا (ریزش سکه‌ای موی سر و صورت)، بروز تب‌خال، ایجاد چین و چروک، ایجاد جوش‌های مقاوم، شکنند‌ه‌تر شدن ناخن‌ها و تغییر رنگ در صورت بخصوص در نواحی اطراف چشم، گودافتادگی و تیره شدن زیر چشمان، از عوارض ناشی از این شوک‌های حاد هستند.

● ایجاد و تسریع سرطان‌ها

استرس‌های حاد و مزمن می‌تواند بستر سرطان‌زایی را تقویت و باعث تسریع در پروسه رشدسرطان شود. این استرس باعث بروزاختلال در پروس CRP و IL۶ (پروسه‌های دفاعی سیستم ایمنی که محافظ بدن در مقابل ابتلا به بیماری‌ها هستند) شود، وقتی این اختلال ایجاد می‌شود، پروسه تقسیم سلولی دچار مشکل شده و قدرت سیستم دفاع سلولی کاهش پیدا می‌کند و به ایجاد و رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

● سیستم دفاعی بدن

استرس باعث اختلال در سیستم دفاعی بدن و کاهش توان سیستم ایمنی در مقابله با میکروارگانیسم‌های مهاجم می‌شود و همین امر خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این همانطور که گفته شد باعث اختلال در چرخه CRP و IL۶ شده که منجر به کاهش توان سیستم ایمنی سلولی و هورمونی شده است، بنابراین در یک جامعه ملتهب، بسته به میزان شوک‌های اقتصادی وارده، بیماری‌های عفونی بیشتر دیده خواهد شد.

● عوارض دستگاه ادراری و تناسلی

این شوک‌ها واسترس‌های ناشی از مشکلات روزمره و خصوصا موارد اقتصادی می‌تواند موجب لسیتین نوروژنتیک(مثانه عصبی) شود که در مورد خانم‌های عزیز بیشتر نمود دارد.از طرفی مزمن شدن این استرس‌ها در بستر فضای مالی اقتصادی ناگوار موجب کاهش میل جنسی و در آقایان خصوصا باعث ناتوانی‌های نسبی جنسی می‌گردد.

● وقتی روان را درگیر می‌کند

استرس‌های ناشی از تغییرات ناگوار اقتصادی مثل تورم و نوسانات قیمت طلا و ارز فقط به سلامت جسم آسیب نمی‌رساند، بلکه سلامت روان را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد و روی سیستم عصبی- روانی اثر نامطلوب به‌جای می‌گذارد. این مسائل باعث اختلال در ترشحات نوراترانسمیترهای عصبی (واسطه‌های عصبی) شده و موجب افزایش ترشح نوراپی‌نفرین، اپی‌نفرین و دوپامین می‌شود. علاوه بر این باعث پایین آمدن میزان ترشح سروتونین می‌شود. این اختلالات هورمونی مشکلاتی نظیر اضطراب، بروز حملات سردردهای عصبی و ابتلا به افسردگی را ایجاد می‌کند که افسردگی می‌تواند کمترین عارضه ناشی از استرس و شوک باشد. مزمن شدن بیماری‌های فوق می‌تواند موجب پناه بردن فرد مبتلا به موادمخدر و...گردد که خود قابل تامل است. نوع ارتباط افراد با جامعه با موارد اقتصادی نقش مهمی در سلامتی افراد ایفا می‌کند، هرچه فرد با مسائل اقتصادی بیشتر درگیر باشد، آسیب وارده به او بیشتر خواهد شد.