گزارش اقتصاد و دیپلماسی

ساعت ۹ ۳۰ شب گذشته ارتباط زنده تلویزیونی دفتر رئیس جمهوری با آنتن سیما برقرار شد و دکتر محمود احمدی نژاد همانگونه که وعده داده بود گزارشی از مسائل اقتصادی و تلاش های دولت در این زمینه ارائه کرد

ساعت ۹‎/۳۰ شب گذشته ارتباط زنده تلویزیونی دفتر رئیس جمهوری با آنتن سیما برقرار شد و دکتر محمود احمدی نژاد همانگونه که وعده داده بود گزارشی از مسائل اقتصادی و تلاش های دولت در این زمینه ارائه کرد.

رئیس جمهوری در پاسخ به پرسش های مجری برنامه تصریح کرد که دولت به دنبال کنترل نقدینگی و جریان خلق پول است. وی همچنین در این گفت وگوی ۱۰۰ دقیقه ای با اشاره به برنامه های دستگاه اجرایی در بخش مسکن ابراز امیدواری کرد که قیمت مسکن در ۳ سال آینده به ثبات برسد.

رئیس جمهوری در این گفت و گو درباره تورم در اقتصاد ایران گفت: بیشتر مردم این واژه را در زندگی خود لمس می کنند و باید ریشه های به وجود آمدن آن در ماه های اخیر و راهکارهای دولت تبیین شود.

احمدی نژاد تصریح کرد: تورم در ایران امروزی نیست و علت های ریشه ای از گذشته دارد. رئیس جمهور گفت: در ماه های گذشته تورم روند صعودی پیدا کرد در حالی که در سال ۸۴ شاهد روند نزولی آن بودیم.

رئیس جمهوری افزود: این به آن معنی است که روند تورم به سمت صفر نبوده اما در حال کنترل و کاهش بوده است.

احمدی نژاد عوامل اصلی ایجاد تورم در گذشته را که هم اکنون نیز وجود دارد برشمرد و افزود: تلاش دولت این است که این عوامل را کنترل کند. رئیس جمهور گفت: عوامل جدیدی در افزایش تورم از سال گذشته به عوامل ریشه ای افزوده شده و دولت برای مهار آن در صدد برنامه ریزی است.

احمدی نژاد بهره وری پائین، بالا بودن هزینه تمام شده کالاها، نبود انعطاف پذیری در تولید، وابسته بودن بخش مهمی از درآمدهای دولت به نفت و افزایش سهم نفت در بودجه و مصرف، بالا بودن مصرف دولت و نقش ۸۰ درصدی دولت در اقتصاد کشور به صورت مستقیم و نیمه مستقیم، تراز تجاری منفی و فزاینده و متکی بودن اقتصاد بر واردات و ارز را از مشکلات ساختاری اقتصاد در گذشته دانست.

رئیس جمهوری اسلامی ایران با بیان این که بهره وری از ۴۸ صدم به ۸۴ صدم در سال ۸۵ رسید و از سال ۸۳ و ۸۴ این رشد دو برابر شده است گفت: البته هنوز نیز باید این روند افزایش یابد و سهم بهره وری را به دو و نیم درصد طبق قانون برنامه توسعه برسانیم.

احمدی نژاد افزایش بهره وری، کاهش هزینه های مصرفی دولت، توزیع مناسب تر منابع در سطح کشور، کاهش دخالت دولت در اقتصاد با اجرای سیاست های اصل ۴۴ و واگذاری ها به مردم، توسعه آموزش و سرمایه گذاری داخلی و خارجی را از جمله عملکردهای دولت در مهار تورم برشمرد. رئیس جمهوری افزود: در سال ۸۳ همه سرمایه گذاری پذیرش شده خارجی در ایران دو و هفت دهم میلیارد دلار بود که در سال ۸۵ به بیش از ده میلیارد دلار و در شش ماهه اول به حدود ۱۰ میلیارد دلار رسید.

● عوامل مؤثر بر افزایش تورم

رئیس جمهوری اسلامی ایران گفت : هدایت منابع به سمت امور زیربنایی و امثال این ها از جمله موارد تلاش دولت بوده است.

احمدی نژاد افزود : در سال ۸۳ تورم ۱۵و شش دهم درصد بود که به دوازده و یک دهم درصد در سال ۸۴ و سیزده و شش دهم درصد در سال ۸۵ رسید و انتظار آن بود که امسال پائین تر بیاید اما روند صعودی گرفت.

رئیس جمهوری گفت : دو دسته عوامل در یک و نیم سال اخیر در این زمینه خود را نشان داد که یکی از آنها عوامل خارجی است.

وی خاطر نشان کرد : در رأس این عوامل خارجی افزایش قیمت نفت است اگرچه درآمد ملی را اضافه کرده اما باعث افزایش هزینه ها هم شده است.

رئیس جمهور گفت : در بررسی که صورت گرفته از ۱۳۳۸ تا ۱۳۸۵ تأثیر افزایش قیمت کالاهای وارداتی پنج و نیم درصد تورم را افزوده است.

احمدی نژاد گفت : امسال میزان واردات در ۸ ماه اول نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر قیمتی ۱۲ درصد بالا رفته است.

وی افزود : بعضی کالاهایی که به مصرف روزمره مربوط می شود افزایش قیمت سنگینی داشته از جمله کالاهایی مثل برنج و ذرت که قیمت آنها دو برابر شده. همینطور روغن که قیمت آن از ۶۵۰ دلار در هر تن به ۱۱۵۰ دلار رسیده است. به این ترتیب میانگین افزایش این اقلام ۳۶ درصد بوده است.

رئیس جمهور با بیان این که میانگین افزایش قیمت کالاهای وارداتی ۱۶ درصد بوده است، اضافه کرد : این افزایش قیمت در زندگی روزمره مردم خود را نشان می دهد.

● تلاش دولت برای مهار تورم ناشی از افزایش قیمت دلار

رئیس جمهوری در ادامه گفت: هر چند قیمت دلار را کنترل کردیم، اما در حالی که ارزش دلار در خارج کشور کاهش یافت، در داخل با چنین مسأله ای مواجه نشد به این مفهوم که کالایی زمانی در بیرون کشور ۱۰ دلار بود وقتی وارد کشور می شد با ضرب در عوارض وارداتی و نرخ ۹۳۰ تومان توزیع می شد.

احمدی نژاد افزود: این در حالی است که همین کالا امروزه به ۱۲ دلار افزایش قیمت یافته است و با ضرب در همان عوارض وارداتی و ۹۳۰ تومان، با افزایش قیمت بیشتری مواجه شد.

وی تصریح کرد: البته این غیر از بحث افزایش کلی قیمت کالاهای وارداتی است به گونه ای که در همه جهان قیمت دلار در برابر پول های رایج ملی کاهش یافت اما ارزش آن در داخل ثابت نگه داشته شد و این تورم مضاعف را به وجود آورد هر چند ما سعی کردیم با تغییر تعرفه ها آثار آن را کاهش دهیم.

رئیس جمهوری تصریح کرد: یکسری هزینه های جنبی مانند بیمه ها نیز اضافه شد و برخی کشورهای غربی یک بازی را با اضافه کردن هزینه بیمه و فاینانس شروع کردند که به طور واقعی تأثیر چندانی ندارد اما به لحاظ روانی اثر خود را دارد.

احمدی نژاد با بیان این که یکسری عوامل داخلی نیز بر تورم تأثیرگذار بود گفت: افزایش شدید نقدینگی یکی از آنها است که بخشی از آن از هزینه های دولت به وجود آمد، آن بخشی از درآمد نفت که دولت به بانک مرکزی می دهد، ریال دریافت و وارد بازار می کند.

وی اضافه کرد: بخش دیگر خلق پولی است که توسط نهادهای پولی و مالی انجام می شود مثل بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری. در سال گذشته سیزده و شش دهم درصد تورم داشتیم، یک سوم آن ناشی از نقد کردن ارز به ریال از طرف دولت بود و حدود چهار و نیم درصد به خاطر این فعالیت دولت بود اما ۹ درصد بقیه ناشی از فعالیتهای مؤسسات مالی و اعتباری و پولی کشور از جمله بانک ها بود.

رئیس جمهور یادآور شد: بر این اساس پارسال تصمیم گرفتیم دولت سهم خود را کاهش دهد و مؤسسات مالی و اعتباری هم کاهش بدهند، منابعی را که افزایش تورم را کنترل کنند و آن را به سمت تولید و سرمایه گذاری سوق دهند و اجازه ندهند منابع خارج از محل خودش مصرف شود و یا خلق پولی که می کنند با دارایی ها و ضوابطشان متناسب باشد.

احمدی نژاد با تأکید بر این که دولت کار خودش را انجام داد، گفت: در بودجه سال ۸۶ مصرف ارز را کاهش دادیم در سقفی که بانک مرکزی بتواند از ما دریافت کند، ریال تحویل دهد و نقدینگی را ایجاد نکند در مقابل ارزی که برای واردات می فروشد.

رئیس جمهوری افزود: اما متأسفانه در بخش های پولی و مالی آن کاری که باید انجام می شد، نشد و اتفاق دیگری افتاد. دو گروه خلق پول کردند و بانک های دولتی با استفاده از فرصت تغییر رئیس بانک مرکزی و تضعیف نهاد نظارتی، چک پولهای وسیعی چاپ کردند و همه منابع به سمت بازرگانی و خدمات رفت که سهم بازرگانی از خدمات بیشتر شد.

● تأثیر تزریق نقدینگی بدون برنامه بر اقتصاد

رئیس جمهوری اسلامی ایران در ادامه مصاحبه تلویزیونی گفت: چک پول های زیادی بر خلاف قانون چاپ شد در حالی که بر اساس قانون، بانکها فقط می توانند ۴۰ درصد دارایی های نقدی و جاری خود را در قالب چک پول چاپ کنند که در برخی بانک ها این میزان به ۲۰۰ درصد رسید.

احمدی نژاد افزود : در شش ماه نخست بانکها می توانستند ۲۴ هزار میلیارد تومان قدرت خرید با چک پول ایجادکنند اما در عمل ۱۲۰ هزار میلیارد تومان شد در حالی که کل معاملات ۲۷۰ هزار میلیارد تومان است و این به این معنا است که حدود ۷۰ درصد قدرت خرید تولید شده بر خلاف قانون اجرا شده است.

وی با بیان این که این موضوع را از مدت ها قبل پی برده بودم گفت: زمانی که موضوع را با آقای مظاهری مطرح کردم ابتدا وی آن را رد کرد اما با بررسی بیشتر متوجه شد که این اتفاق افتاده است.

رئیس جمهوری گفت: کل اسکناس و مسکوکات ما ۶۹۰۰ میلیارد تومان است اما رسوب چک پولی که پایان مهر ماه گرفتیم ۱۲ هزار و ۳۰۰ میلیون تومان در بازار بود که به نوعی این اقدام خیانت محسوب می شود.

احمدی نژاد افزود: با این اتفاق بانک های دولتی پولهایی خلق کردند که به سپرده و منابع تبدیل شد و بیش از ۴۸ درصد منابع به سمت بازرگانی و خدمات رفت که این موضوع نقدینگی سنگینی را در بازار ما تحمیل کرد.

رئیس جمهور با اشاره به این که برخی بنگاه های غیر رسمی مؤسسات پولی و اعتباری نیز مشکلاتی ایجاد کردند گفت: این بنگاه ها مجوزی از بانک مرکزی نداشتند و برای مثال یکی از این مؤسسات با سرمایه ۵۰ میلیون تومان، ۳ هزار میلیارد تومان مانده تسهیلاتش است که براساس قانون فقط ۱۲ برابر کل سرمایه می توانست وام دهد.

احمدی نژاد در ادامه این مصاحبه که به طور زنده از شبکه اول سیما پخش می شد گفت: یکی دیگر از این شرکت ها با سرمایه ۳۲ میلیون تومانی ۶۵۰ میلیارد تومان وام داد که بانک مرکزی زمانی که متوجه این موضوع شد به آنها اخطار داد و هم اکنون در حال رفع این مشکل هستند.

● تأثیر برخی قوانین خارج از اراده دولت بر افزایش تورم

رئیس جمهوری اسلامی ایران برخی قوانین و مقررات خارج از اراده و تصمیم دولت را علت دیگری برای افزایش نرخ تورم دانست.

احمدی نژاد درخواست افزایش ۲۵ درصدی مالیات برای سال قبل و افزایش آن در مجلس شورای اسلامی به ۴۵ درصد را یکی از این قوانین اعلام کرد و افزود: البته ما مطمئن بودیم که این مسأله محقق نخواهد شد، اما در مقابل افزایش برخی حقوق ها و دستمزد ها و فروش شرکت ها را تعریف کرده بودیم.

رئیس جمهوری اضافه کرد: فروش شرکتها به ارزش ۱۵۰۰ میلیارد تومان برای سال قبل و ۳۰۰۰ میلیارد تومان برای امسال پیش بینی شده بود اما باید زیر ساخت های اقتصادی و زیر بنا ها آماده این کار شود.

رئیس جمهور با اشاره به اعمال دو واحد درصد افزایش به تعرفه واردات در سال جاری گفت: همه می دانند کالاهای سرمایه ای و واسطه ای از این تعرفه معاف هستند و این درحالیست که هفتاد درصد از کالاهای وارداتی ما شامل این قبیل کالاهاست و تنها یک سوم کالاهایی است که مورد نیاز روزمره مردم است.

احمدی نژاد افزود: برخی قیمتها نیز افزایش می یابد و این مسأله دست دولت نیست، مانند بنزین که دولت حتی خواهان افزایش ۲۰ تومانی آن هم نبود و افزایش قیمت آب، برق و گاز که وزارت نیرو در صدد آن بود و البته ما جلوی آن را گرفتیم اگرچه این ها تأثیر خود را در جامعه گذاشت.

● مقاومت در برابر استفاده از درآمدهای ارزی

رئیس جمهوری اسلامی ایران در ادامه این گفت و گوی تلویزیونی، درباره عوامل ایجاد تورم در جامعه گفت: برخی موضوعات در قانون برنامه است که در اختیار ما نیست و برای آنها نمی توانیم تعرفه ببندیم اما برخی شرایط و عوامل دیگر با تعرفه قابل کنترل است.

احمدی نژاد افزود: پیش از این منابع مالی سهمیه بندی بود و بانک ها چرخش پولشان را در بازار خواستار بودند.

وی در ادامه عامل دیگر ایجاد تورم را تحریک انتظار تورمی و تورم انتظاری نامید و آنها را سازمان دهی شده برشمرد.

رئیس جمهور با اشاره به این که درآمدهای ارزی دولت در سال ۸۴ سی و دو میلیارد دلار، در سال ۸۵ سی و یک میلیارد دلار بود و امسال نیز۲۷ میلیارد دلار است که البته همه آن در اختیار دولت قرار نمی گیرد و در واقع دولت بهره ای از درآمد ارزی ندارد.

وی گفت: به طور مثال امسال ۲۷ میلیارد دلار درآمد ارزی داشته ایم که بقیه آن وام ارزی شده است و دولت نمی تواند از آن هزینه کند.

احمدی نژاد افزود: لایحه ای برای ورود کالا بدون تعرفه به مجلس داده شد که مجلس تصویب آن را صلاح ندانست.

رئیس جمهوری تأکید کرد: بسیاری از خبر ها نیز با بزرگ نمایی از آینده یا پنهان کاری بر تورم تأثیرگذار است.

احمدی نژاد با اشاره به این که برخی از رسانه ها با زدن تیترهایی مثل خروج ۲۰۰ میلیارد دلاری ارز تاثیر روانی بر بازار می گزراند، گفت: عده ای فقط تیتر منفی می زنند.

● واردات رو به کاهش، صادرات رو به افزایش

رئیس جمهوری در ادامه سخنانش با انتقاد از این که برخی تورم را ۲۴ درصد اعلام می کنند گفت: تورم متغیر است و نرخ واقعی تورم را میانگین آن مشخص می کند.

احمدی نژاد با بیان این که برخی از روزنامه ها از تیترهای غیر واقعی استفاده می کنند افزود: برخی از این روزنامه ها نوشتند که دولت با واردات بی رویه بازار را کنترل می کند در صورتی که بر اساس گزارش گمرک، واردات ما رو به کاهش و صادرات رو به افزایش است.

رئیس جمهور همچنین به یکی دیگر از تیترهای روزنامه ها اشاره کرد و گفت: در یکی از این روزنامه ها نوشته شده بود دولت با واردات تولید داخل را نابود کرده است اما ما شکر وارد کردیم که عمده آن صادر و مقداری نیز در انبار ها ذخیره شد زیرا در سال گذشته تهدیداتی علیه ایران بود و باید این کار انجام می شد.

رئیس جمهور گفت: وقتی در داخل کشور قیمت ها به صورت بی رویه افزایش می یابد تنها ابزار دولت واردات است زیرا در بسیاری از موارد مالیات بخشیده شده بود و عوارض صادرات نیز دریافت نمی شد به این علت دولت باید تعرفه را کم می کرد تا تعادل ایجاد شود.

احمدی نژاد افزود: این برخورد، جنگ روانی سازمان یافته است زیرا برخی افراد هر تصمیمی را که دولت می گیرد به فضای منفی تبدیل می کنند.

رئیس جمهور گفت: به نظر ما این عملکرد جنگ روانی است و تورم انتظاری را دامن می زند.

احمدی نژاد کاهش هزینه های مصرفی دولت، افزایش سهم عمرانی، کاهش مصرف نفت، افزایش سهم درامدهای مالیاتی و غیر نفتی در بودجه، سوق دادن منابع دولت به سمت سرمایه گذاری و حمایت از تولید داخل و صادرات را از راهکارهای دولت در مهار تورم برشمرد.

رئیس جمهور گفت: ۱۶ و سه دهم میلیارد دلار صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته رقمی بی سابقه است زیرا باید براساس قانون برنامه توسعه حدود ۱۰ میلیارد دلار صادرات محقق می شد که با تشویق دولت به این مهم دست یافتیم.

احمدی نژاد افزود : امسال نیز در هشت ماه گذشته صادرات ایران به پانزده و دو دهم میلیارد دلار رسیده است.

رئیس جمهور تصریح کرد: واردات از نظر وزنی نیز به ۳ و نیم درصد کاهش یافته اما صادرات ۲۸ درصد در مقایسه با سال گذشته افزایش داشته است.

● برنامه دولت برای ایجاد آرامش در بازار مسکن

رئیس جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت و گوی تلویزیونی خود که به طور زنده از شبکه اول سیما پخش می شد، گفت: دولت به نیازهای جاری مردم مثل ازدواج و مسائل دیگر رسیدگی کرده است.

احمدی نژاد با اشاره به این که بانکها اکنون به بنگاههای واسطه سرمایه گذاری تبدیل می شود؛ افزود: با فعال شدن بورس در حال هدایت سرمایه ها به سمت بورس هستیم به طوری که حجم معاملات بورس در مقایسه با گذشته بیش از ۷۰ درصد افزایش یافته است و در حال سرعت دادن به واگذاری ها هستیم.

وی گفت: در این راستا ما ۳۱۰ قلم کالا را شناسایی کردیم اما در مطالعات متوجه شدیم ۴۰ کالا بسیار حساس است و تغییرات آنها به فضای روانی زندگی مردم آسیب می زند که برای هر کدام برنامه تهیه کردیم.

احمدی نژاد گفت: یکی از این اقلام مسکن است و اکنون ما واقعاً برای مسکن برنامه داریم و این برنامه با وجود رشد جمعیت و کسری های قبلی است و آرامشی در این زمینه ایجاد می کند.

وی افزود: همچنین ما سرگرم درست کردن سیستم توزیع با کمک خود اصناف هستیم.

● فعالیت بنگاه های زودبازده ضد تورمی است

رئیس جمهوری اسلامی ایران که ساعاتی قبل از عزیمت به سفر حج تمتع در پاسخ به دعوت پادشاه عربستان به مردم و در قالب یک مصاحبه زنده تلویزیونی درباره برخی موضوعات اقتصادی گزارش می داد، گفت: خلق پولی که بانک ها کردند به افزایش قیمت نفت، تورم جهانی و دلار ارتباطی ندارد و تنها از یک تخلف، چنین مسأله ای به وجود آمده است.

احمدی نژاد با بیان این که من این اعتقاد را ندارم که برخی عنوان می کنند به علت انبساطی عمل کردن دولت در راه اندازی بنگاههای زودبازده، تورم به وجود آمده است، گفت: بانک ها ۱۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت می کنند که ما گفتیم بخشی از این اعتبارات را به بنگاههای زودبازده اختصاص دهند.

وی با پرسش این سؤال که چگونه این بنگاه ها می توانند تورم ایجاد کنند؟ گفت: بنگاههای زودبازده به دلیل اتصال به تولید داخلی و ملی برگشت سریعتر سرمایه به اقتصاد دارند و منابع آنها توزیع می شود، بنابراین اثر ضدتورمی دارند.

رئیس جمهور یادآور شد: در دو سال که نزدیک به ۲۴۰ هزار میلیارد تومان بانکها تسهیلات دادند مجموعه پولی که به بنگاههای زودبازده ارائه کردند، ۱۵ هزار میلیارد تومان است، بنابراین موضوع با تورم ارتباطی ندارد.

احمدی نژاد اظهار داشت: کسانی که هشدار دادند، هشدارشان به چه معنا بود؟ راه حلشان چه بوده و چه اتفاقی در اقتصاد ما روی داده است، چون منحنی مصرف ارز در کشور یکنواخت است گر چه ارز را در بودجه کاهش دادیم چگونه عمل دولت موجب تورم شده است؟ یا گرفتار بیماری واردات شدیم؟ به نظر من این ارتباط برقرار نیست، باید همت کنیم، ساز و کارهای داخلی را محکم و تولید داخلی را تقویت کنیم.

رئیس جمهور همچنین در این باره که گفته می شود افزایش قیمت نفت موجب تورم در کشور است، گفت: پس ما باید همیشه آرزو کنیم که قیمت نفت در جهان پائین باشد؟ نه، این اشتباه است، از همین قیمت نفت بالا برخی در جهان چند برابر ما سود می برند و تورم ما را نیز ندارند.

احمدی نژاد در پاسخ به این سؤال که تا چه اندازه معتقدید عده ای عامدانه و عالمانه قصد اخلال در نظام اقتصادی کشور را دارند؟ آیا آنان تا این اندازه توان مالی و پشتوانه سیاسی دارند که بتوانند با ابزارهایی که دولت در اختیار دارد، در عین حال اخلال ایجاد کنند، گفت: تورم انتظاری را هیچکس رد نمی کند، و این واقعیتی در جامعه ما است، چقدر تکرار و فریاد شد؟ آیا همیشه در مقابل دولت ها گروههای سیاسی مانند الآن عمل می کردند؟

وی انتقاد از دولت را دارای تأثیر اجتماعی دانست و تصریح کرد : بیاییم مقایسه کنیم ببینیم چگونه عمل شده است، من یاد دارم در دولت قبل عالمی در قم جمله ای گفت، از زمین و هوا و دریا آنچنان موشک باران شد و شخصیتش را له کردند، که تو علیه دولت توطئه می کنی، اما الآن ببینید چه چیزها که گفته نمی شود.

وی تأکید کرد: افزایش تولید داخل، واردات، صادرات غیرنفتی و مواردی از این دست را کاملاً برآورد کردیم و حتی میزان صادرات غیرنفتی در قانون برنامه را می خواهیم افزایش دهیم چون موجب رفع مشکل اشتغال می شود.

احمدی نژاد اضافه کرد: اما وقتی صادرات غیر نفتی با انعطاف نداشتن در تولید همزمان می شود تورم زا خواهد بود، چون تولید ما ظرفیت خالی اش همان است و یا یک درصد بالا می رود، ۳ درصد هم از بازار جمع و صادر می کند و این موجب کاهش عرضه می شود.

---