خلقت نخستین از خاك

در آیات مختلفی از قرآن كریم به خلقت بدوی از خاك اشاره شده است مراد از خلقت اولیه از خاك این است كه جد نخستین ما یعنی حضرت آدم علیه السلام از خاك آفریده شده و چون خلقت غیرآدم علیه السلام بنی آدم منتهی به خلقت آدم می شود

هُوَ اٌلَّذِی خَلَقَكُمْ مِنْ تُرَابٍ …؛[۱]

او كسی است كه شما را (ابتدا) از خاك آفرید … .

He it is who created you from dust … (The Believer/۶۷)

در آیات مختلفی از قرآن كریم به خلقت بدوی از خاك اشاره شده است . مراد از خلقت اولیه از خاك این است كه جد نخستین ما یعنی حضرت آدم علیه السلام از خاك آفریده شده و چون خلقت غیرآدم علیه السلام ( بنی آدم) منتهی به خلقت آدم می‌شود ، در نتیجه خلقت ایشان هم در اصل از خاك بوده است . چرا كه مواد غذایی كه وجود انسان و حتی نطفهٔ او را تشكیل می‌دهد اعم از ماد حیوانی و گیاهی و همچنین عناصر و اجزای سازندهٔ سلول‌های بدن موجود زنده، همه از خاك و روییدنی‌های زمن نشأت می‌گیرد.

خداوند تبارك و تعالی در قرآن كریم صریحاً به غذای انسان و دیگر موجودات اشاره می‌كند و می‌فرماید:

به غذایت نگاه كن كه از دانه‌ها و حبوبات ، انگور و خرما و زیتون و درخت نخل و از باغهای پر درخت و میوه‌های تر و خشك درست شده و همهٔ اینها برای شما و حیوانات شما تعیین گردیده است.

اگر در این آیه بیشتر دقت نماییم به نكات بسیار جالب و ارزشمندی برخورد می‌نماییم . پرورش دادن گیاهانی كه یا مستقیماً غذای انسانند یا آنكه به طور غیرمستقیم غذای انسان را فراهم می‌آورند، نیاز به یك خاك حاصلخیز دارد. حاصلخیزی خاك به عوامل متعددی مربوط است كه در مجموع می‌توان آنها را به صورت زنجیری مرتبط باهم در نظر آورد. از میان این عوامل به ذكر نمونه‌هایی بسنده می‌كنیم.

۱) املاح

غذای گیاهان شامل عناصر شیمیایی است كه از تركیب آنها مولكول‌های مواد آلی پدید می‌آیند . مهمترین این عناصر عبارتند از : پتاسیم، نیتروژن، فسفر، كلسیم، منیزیم، آهن و گوگرد كه از بین آنها، وجود سه عنصر پتاسیم، نیتروژن و فسفر ضروری‌تر است.

عناصر دیگری نیز در خاك موجود است كه از نظر عملی كه در بدن گیاه انجام می‌دهند،‌اهمیت خاصی دارند . از مهمترین این عناصر می‌توان به ید، سدیم، نیكل، مس، و منگنز و سیلسیم اشاره نمود كه میزان آنها در خاك همیشه كافی است، زیرا گیاهان فقط مقدار ناچیزی از آنها را جذب می‌كنند.

نكتهٔ جالب این است كه تمام این عناصر به میزان‌های معینی از میكروگرم[۲] و میلی‌گرم تا گرم در بدن موجود بوده و اختلال در میزان هر یك سبب ناهماهنگی اعضای بدن و صدمات و آسیب‌هایی به آنها می‌شود. لازم به ذكر است كه علاوه بر عناصر اشاره شده، عناصر مختلف دیگری ، هم در خاك و هم در بدن موجود می‌باشد، ولی در اینجا به ذكر مهمترین آنها می‌پردازیم:

▪ پتاسیم (K) : فراوانترین عنصر موجود در سلول می‌باشد. میزان آن در بدن حدود ۲۵۰ میلی‌گرم می‌باشد. نقش مهمی در واكنشهای انرژی‌زا ، سنتز پروتئین و نیز نگهداری تعادل اسید و باز در بدن ایفا می‌كند.

اگر چه وجود پتاسیم در رژیم غذایی ضروری است، اما اطلاع كمی در مورد احتیاج به مقدار حداقل آن در دست است و بررسی‌های علمی نشان می‌دهد كه غذاهای گیاهی غنی از این عنصر می‌باشند.

▪ سدیم (Na) : فراوانترین عنصر موجود در مایعات خارج سلولی می‌باشد . به عنوان یك الكترولیت(یون مثبت) در مایعات خارج سلولی به نگهداری فشار اسمزی خارج از غشای سلول كمك كرده و اثری مشابه پتاسیم در داخل سلول برای نگهداری طبیعی موازنهٔ آب دارد. روزانه به آن حدود ۳ تا ۷ گرم برآورد شده است.

▪ آهن (Fe) :فراوانترین فلز بدن است و چیزی در حدود ۰۰۴/۰ درصد وزن بدن را تشكیل می‌دهد. به طور كلی مقدار آن از ۳ تا ۵ گرم متفاوت است و بستگی به سن، جنس، اندازه، سلامتی و میزان ذخیرهٔ آن در بدن دارد. در واقع همان مادهٔ رنگی خون می‌باشد كه به حمل اكسیژن لازم برای تنفس و گاز كربنیك حاصل از سلول‌ها به ریه‌ها كمك می كند. روازنه ۱۰ تا ۳۰ میلی‌گرم آهن از راه غذا به بدن می‌رسد.

▪ ازت (N) : از فراوانترین عناصر بدن بوده و نقش اساسی در ساختمان پروتئین‌ها ( رشد و ترمیم و منبع انرژی ) دارد.

▪ فسفر (P) :۲۲ درصد خاكستر مواد معدنی در افراد بالغ یا یك درصد كل بدن را تشكیل می‌دهد و به طور كلی از عناصر معدنی است كه در بدن فراوان یافت می‌شود . این مقدار در مردان حدود ۶۷۰ گرم و در زنان ۶۳۰ گرم است .نیاز روزانه به آن حداقل ۸۰۰ میلی‌گرم برآورد شده است . نقش مهم و اساسی در بسیاری از فعل و انفعالات بدن دارد و در تمامی واكنش‌هایی كه مربوط به گرفتن یا آزاد كردن انرژی است، شركت دارد.

▪ كلسیم (Ca) : از عناصر معدنی است كه بین ۵/۱ تا ۲ درصد وزن بدن اشخاص بالغ را تشكیل می‌دهد و این درصد حدود ۸۵۰ الی ۱۴۰۰ گرم است. از این مقدار، ۹۹ درصد در ساختمان بافت‌های سخت استخوان و دندان به كار رفته است .

▪ منیزیم (Mg) : هنگام تولد ۵/۰ گرم و در هنگام بلوغ به میزان ۲۱ تا ۲۸ گرم در بدن موجود است. ۵۰ تا ۶۰ درصد آن درصد آن در استخوان متمركز است و نقش آن در سلول‌های عصبی به عنوان تسهیل كنندهٔ هدایت تحریكات عصبی شناخته شده و سبب انقباض طبیعی ماهیچه‌ای نیز می‌شود.

▪ گوگود (S) : ۲۵/۰ درصد وزن بدن را تشكیل داده و در هر سلول بدن وجود دارد . بالاترین غلظت آن در مو ، پوست و ناخن یافت می‌شود. تركیبات آن به عنوان مواد ضد سم عمل می‌كنند و با مواد سمی تركیب و آنها را تبدیل به تركیباتی بی‌زیان كرده و دفع می‌شوند.

▪ ید (I) :حدود ۱۵ تا ۲۳ میلی گرم و یا حدود ۰۰۰۰۴/۰ درصد وزن بدن را تشكیل داده است . در تمام سلول‌ها وجود دارد ولی ۷۰ تا ۸۰ درصد آن در غدهٔ تیروئید است. این ماده به صورت قسمتی از هورمون تیروكسین است كه توسط غدهٔ تیروئید سنتز و نقش مهمی در تنظیم رشد و نمو میزان متابولیسم بدن دارد .

▪ منگنز (Mn) : برای نمو طبیعی اسكلت و بافت‌های ارتباطی ضروری است. از ۱۰ میلی‌گرم ذخیره آن در بدن، بیشتر در لوزالمعده، استخوان، كبد و كلیه‌هاست .

▪ مس (Cu) : به عنوان قسمت اساسی بسیاری از آنزیم‌ها شناخته شده است . نقش مهمی در ممانعت از كم خونی دارد . میزان توصیه شده حدود ۳۰/۰ میلی‌گرم به ازای هر كیلوگرم وزن بدن است . اطفال به طور استثنایی نیاز بالاتری در حدود ۰۵/۰ تا ۱/۰ میلی گرم به ازای هر كیلوگرم وزن بدن دارند كه در میزان زیاد مس در شیر منعكس شده است .

▪ نیكل (Ni) : در دانه‌های غلات یافت شده و نقش آن در رشد طبیعی و تولید مثل و نیز برقراری ساختمان وعمل سلولی می‌باشد.

۲) آب

مهمترین ماده موجود در خاك می‌باشد ك وظیفهٔ نقل و انتقال عناصر اساسی به سلول‌های گیاه را دارد . ۶۰ درصد كل وزن بدن و ۷۰ درصد تودهٔ بدون چربی را آب تشكیل داده و به عنوان مادهٔ‌ حیاتی موجودات زنده نامیده می‌شود. بیشترین تركیب ادارا و پلاسمای خون، آب می‌باشد.

۳) گازها

دی اكسید كربن و اكسیژن به میزان مختلف در خاك یافت می‌شوند . این دو گاز به نسبت‌های معینی در داخل خون و سلول موجود بوده و نقش مهم آنها در تنفس است كه همان تبادل اكسیژن و دی اكسید كربن بین اتمسفر و سلول‌های بدن می‌باشد.

آری، این مطلبی است كه قرآن كریم چهارده قرن پیش بیان می‌دارد و دقیقاً مطابق كشفیات علم جدید در زمینهٔ جنین شناسی است ؛ زیرا علم جدید، بنیان ساختمانی وجود انسان را از خاك می‌داند . اگر در آفرینش موجودات كمی دقت و تأمل كنیم، در می‌یابیم كه تمام چیزهایی كه به جسم آدمی حیات می‌بخشد.

منبع: ایسکا

نویسنده: حسن كریمی یزدی