کوروش پدر ایران زمین

کوروش بزرگ, ابر مرد ایران زمین, شاهنشاه بی همتا, یگانه اختر پرفروغ آسمان کهن نگاری جهان,

کوروش بزرگ، ابر مرد ایران زمین، شاهنشاه بی همتا، یگانه اختر پرفروغ آسمان کهن نگاری جهان، شاه انسان، پسر بهشت در اوستا ، سیروس تورات ، سایروس انجیل ، ذوالقرنین افسانه ای قرآن، رهاننده یهودیان، پدر سرزمین ایرانیان، بخشنده پر آوازه، نخستین بنیان گذار فرمان حقوق‌بشر ،نخستین دادگستر گیتی ، بنیانگر نخستین شاهنشاهی چند سرزمینی در گیتی، آزادساز و رهاننده برده ها و در بندیان، بنیان گذار فرمان روایی پرآوازه و با شکوه هخامنشیان، نخستین پادشاه شاهنشاهی هخامنشیان می باشد.

وی هیچگاه همتایی در این جهان نداشته و نخواهد داشت، کوروش یک مسیح بود، ویا بهتر بگویم کوروش یک استوره و افسانه بود، وی دین‌ها ، کیشها و نژاد های گوناگون را گرامی می داشت. او سده ها از زمانه خود جلوتر بود. مردی که سرنوشت در باره اش فرمان داده که باید برتر از دیگران باشد.

در باره نام وی کتزیاس و پلوتارک، نام کوروش را به‌ چَم «خورشید» دانسته‌اند.

نیای کوروش برای چندین پشت بر دودمان‌های پارس فرمانروایی می‌کرده‌اند که از تراشگری ‌ها و گزارش‌های کهن نگاری هم روزگار کوروش هویدا است.

در سنگ‌نبشته کوروش در پاسارگاد آمده‌است:

«من کوروش شاه هستم، شاه هخامنشی»، «کوروش، شاه بزرگ، شاه هخامنشی» یا «کوروش، شاه بزرگ، پسر کمبوجیه، شاه هخامنشی».

در تراشگری ‌های شهر بابل از اور اینگونه آغاز می‌کند:

«کوروش، شاه همه جهان، شاه سرزمین انشان، پسر کمبوجیه، شاه سرزمین انشان»

و در استوانه کوروش، می گوید:

«فرزند کمبوجیه، شاه بزرگ شهر انشان، نواده کوروش، شاه بزرگ، شاه شهر انشان نواده چیش پیش، شاه بزرگ، شاه شهر انشان، از خانواده‌ای که همیشه پادشاه بوده‌است»

گسترش پهنه فرمانروایی

وی توانست برای نخستین بار دودمان‌های پارسی را یک‌پارچه نموده و زیر یک پرچم گردآورده و بزرگترین شاهنشاهی روزگار را پایه گذاری نماید. کوروش در ابتدا با همراهی سه خاندان از شش خاندان مادی توانست ماد ها را شکست دهد و خود را شاه ماد ها بنامد، کوروش پس از بدست آوردن ماد، خود را فرمانروای ماد خواند و فرنام شاهان ماد را به خود داد، اما‌ در راستینگی سرزمین ماد به دست یک فرمانروای پارسی سرپرستی می‌شد و این رویداد برای نخستین بار پیشامد .

سپس وی به اندیشه بدست آوردن لیدیه افتاد و خود را برای نبرد با کرزوس فرمانروای لیدیه آماده نمود . در سال ۵۴۵ پیش از زادروز نبردهایی میان کرزوس و کوروش رخداد، در واپسین نبرد از آنجا که ارتش سواره‌ لیدیه یکی از ارتش های سواره‌ برتر بود، برای این خواسته ، کرزوس سپاهش را در سوی خاوری سارد در دشتی به نام هرموس آراست زیرا این دشت فراخ برای کارایی ارتش سواره‌ پسندیده بود. کوروش برای ازکار افتادن ارتش سواره‌ لیدیه، راهبرد هوشمندانه‌ای را بکار بست، چون اسب از بو و پیکر شتر رَم می‌کند، وی در جلوی رسته لشگرش رسته ای از شتر را آراست. اسب‌های لیدیه‌ای‌ها از بوی شتر رَم کردند و آشفتگی فراوانی در رسته های سپاه پدید آوردند و سواران نیز ناگزیر پایین آمدند و پیاده جنگیدند. سرانجام ایرانیان پیروز شدند و لیدیه‌ای‌ها به درون دژ پس نشستند و سرانجام پس از زمان کوتاهی دورگیری کوروش و سپاهش پیروز شدند. وی سپس خاور ایران و باختر آسیای میانه و ایلام و بابل را به گستره فرمانروایی خود افزود.

والتر هینتس، می‌گوید: «کوروش سه شاهنشاهی را سرنگون کرده بود: ماد، لیدیه و بابل. آیندگان فراموش نکردند که کوروش هیچ‌ کدام از سه فرمانروا، نه آستیاگ، نه کرزوس و نه نبونعید را نکشت، به جای آن به دور کردن ‌آن‌ها بسنده کرد تا آنجاکه برای آن‌ها زندگی شاهانه‌ای فراهم آورد. این رفتار در جهان باستان بی‌پیشینه بود و تا زمان کوروش هرگز روی نداده بود».

داستان ذوالقرنین

ویژگی های ذوالقرنین

بر پایه قرآن، ذوالقرنین، سه لشکرکشی برجسته داشت نخست به باختر، سپس به خاور، و سرانجام بخشی که در آن یک تنگه کوهستانی جای داشت، او آدم یکتا پرست و مهربانی بود و از روش دادگری گمراه نمی‌شد و به همین روی همیشه رو به مهرورزیدن به خدا بود، او یار نیکوکاران و دشمن ستمگران و ستمکاران بود و به دارایی و سرمایه گیتی دلبستگی ای نداشت، او هم به خدا باور داشت و هم به روز رستاخیز، او سازنده آب بندی بود، که در آن به جای آجر و سنگ از آهن و مس بهره‌گیری شده‌است و انگیزه او از ساختن این آب بند یاری به گروهی ستمدیده ‌در برابر بیداد و ستم دودمان یاجوج و ماجوج بوده‌ است.

ذوالقرنین در قرآن

داستان ذوالقرنین در قرآن در سوره کهف به این گزاره آمده‌است:

و از تو در باره ذو القرنین می‌پرسند. بگو: برای شما از او چیزی می‌خوانم. (۸۳) ما او را در زمین بزرگی دادیم و راه رسیدن به هر چیزی را به او نشان دادیم. (۸۴) او نیز راه را پی گرفت. (۸۵) تا به غروبگاه خورشید رسید. دید که در چشمه‌ای گِل‌آلود و سیاه غروب می‌کند و در آنجا مردمی یافت. گفتیم: ای ذو القرنین، می‌خواهی کیفر شان کن و می‌خواهی با آنها به نیکی رفتار کن. (۸۶) گفت: اما ‌هر کس که ستم کند ما کیفرش خواهیم کرد. آن گاه او را نزد پروردگارش می‌برند ‌تا او نیز به سختی کیفرش دهد. (۸۷) و اما‌هر کس که باور آورد و کارهای شایسته کند، پاداشی نیکو دارد. و در باره او فرمانهای آسان خواهیم راند. (۸۸) باز هم راه را پی گرفت. (۸۹) تا به جایگاه برآمدن آفتاب رسید. دید بر مردمانی طلوع می‌کند که به جز پرتو آن برایشان هیچ پوششی قرار نداده‌ایم. (۹۰) چنین بود. و ما بر سرگذشت او فراگیری داریم. (۹۱) باز هم راه را پی گرفت. (۹۲) تا به میان دو کوه رسید. در پس آن دو کوه مردمی را دید که گویی هیچ سخنی را نمی‌فهمند. (۹۳) گفتند: ای ذو القرنین، یأجوج و مأجوج در زمین بزهکاری می‌کنند. می‌خواهی خراجی بر خود مقرر کنیم تا تو میان ما و آنها آب بندی برآوری؟ (۹۴) گفت: آنچه پروردگار من مرا بدان توانایی داده‌است بهتر است. مرا به نیروی خویش یاری کنید، تا میان شما و آنها آب بندی برآورم. (۹۵) برای من تکه‌های آهن بیاورید. چون میان آن دو کوه انباشته شد، گفت: بدمید. تا آن آهن را بگداخت. و گفت: مس گداخته بیاورید تا بر آن ریزم. (۹۶) نه توانستند از آن بالا روند و نه در آن سوراخ کنند. (۹۷) گفت: این نیکی بود از سوی پروردگار من و چون مژده پروردگار من در رسد، آن را زیر و زبر کند و مژده پروردگار من راست است. (۹۸)

کوروش یا ذوالقرنین

در باره کیستی و شناخت ذوالقرنین از دیر باز گفتمان و پژوهش و بررسی بوده است تا این سرشت برجسته و راز آلود را بشناساند، در اینجا به چند تن از کسانی که در باره این جُستار پژوهش نمودند نمارِش می کنیم تا با دیدگاه شان آشنا شویم.

۱. مولانا ابوالکلام محی الدین احمد آزاد نامیده شده به ابوالکلام آزاد نویسنده تفسیر ترجمان القرآن ۲. سید محمدحسین طباطبایی نامیده شده به علامه طباطبایی نویسنده تفسیر المیزان و تفسیر نمونه در نسک تفسیر نمونه ۳. یا آیت‌الله محمد تقی مدرسی نویسنده تفسیر‌من هدی القرآن از تفاسیر شیعی قرآن به زبان عربی ۴. محمد صادقی تهرانی نویسنده تفسیر الفرقان (الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة) ۵. وهبه زحیلی رئیس گروه فقه مذاهب اسلامی نویسنده نسک تفسیر المنیر ۶. آیت‌ الله ناصر مکارم شیرازی در تفسیر نمونه از تفاسیر شیعی قرآن ۷. دکتر عبد المنعم النمر بالاترین جایگاه دینی (وزیر اوقاف و کارهای دینی مصر)‌و بزرگترین چهره اسلام شناس امروزین ‌در مصر که نوشتار پژوهشی وی پیرامون کورش ذو القرنین انجام داده که باره آگاهی و بازتاب دانشمندان ازهر واقع‌شد و نوشتار او در جهان عرب بازتاب و پذیرش چشمگیری یافت ۸. آیت‌الله میر محمد کریم علوی در تفسیر کشف الحقایق (با ترجمه عبدالمجید صادق نوبری) ، و ده ها پژوهش گر و دین‌یار و کهن نگار دیگر که برخی نیز بیگانه هستند همگی بر این اندیشه استوارند که کوروش همان پیامبری است که در قرآن به ذوالقرنین از او نام برده شده است.

دلایل مورخین برای اثبات ذوالقرنین بودن کوروش

نمارِش به ذوالقرنین در عهد عتیق

دادگری کوروش

پیوند کوروش و دوشاخ

برابری لشکرکشی‌های کوروش با لشکرکشی‌های سه گانه ذوالقرنین

آرامگاه کوروش

آرامگاه کوروش بزرگ در بازه نزدیک به یک کیلومتری جنوب باختری کاخ‌های پاسارگاد جای داد.

کیان

نگارنده : علی پورزارع گل نشینی