ورنیه VERNIER

اسبابی که به‌وسیلهٔ آن دقت اندازه‌گیری با یک مقیاس مستقیم یا منحنی زیادتر می‌شود و کسرهائی از تقسیمات مقیاس را می‌توان خواند، این اسباب از یک مقیاس فرعی (B) مستقیم‌الخط یا …

اسبابی که به‌وسیلهٔ آن دقت اندازه‌گیری با یک مقیاس مستقیم یا منحنی زیادتر می‌شود و کسرهائی از تقسیمات مقیاس را می‌توان خواند، این اسباب از یک مقیاس فرعی (B) مستقیم‌الخط یا منحنی که می‌تواند بر روی مقیاسی ثابت (A) بلغزد تقسیمات B به اندازه کسری که صورتش همیشه مخرجش معمولاً ۱۰ است، از تقسیمات A کوچکتر است. اگر مقیاس (A) به میلی‌متر تقسیم شده باشد، و طول ورنیه (B) میلی‌متر و عده تقسیمات ۱۰/۹ میلی‌متر خواهد بود.

ورنیه اسبابی برای اندازه گرفتن تقسیمات جزء یک مقیاس، برای مقیاس که، مثلاً بر حسب سانتی‌متر و دهم سانتی‌متر مدرج شده باشد. ورنیه عبارت از مقیاسی است که در طول مقیاس اصلی می‌لغزد. و بر روی آن طولی مساوی نه‌دهم سانتی‌متر به ده جزء متساوی تقسیم شده است. بدین ترتیب هر تقسیم ورنیه ۰۹/۰ سانتی‌متر است. هرگاه مراد اندازه‌گیری طولی مانند AB باشد، نقطه صفر مقیاس اصلی را در مقابل A قرار می‌دهیم و مقیاس ورنیه لغزانده می‌شود تا نقطهٔ صفر آن در مقابل B قرار گیرد، با توجه به این که کدام تقسیم مقیاس ورنیه با تقسیمی از مقیاس اصلی دقیقاً بر یک خط قرار می‌گیرند رقم دوم اعشاری اندازهٔ AB به‌دست می‌آید. ترتیب اگر B میان ۶/۴ و ۷/۴ سانتی‌متر مقیاس اصلی واقع شود و چهارمین تقسیم ورنیه دقیقاً با تقسیمی از مقیاس اصلی روی یک خط قرار بگیرد طول AB مساوی ۶۴/۴ سانتی‌متر است این اختراع به نام مخترع آن پیر ورنیه (۱۵۸۰ ـ ۱۶۳۷) نامیده شد.