انرژی مثبت و معنویت دروغین

پس از آن‌که در دوران تجدد، انسان غربی تحت تاثیر شیفتگی حاصل از کشفیات علمی تصور کرد که پاسخ تمام پرسش‌های عالم را یافته است ...

پس از آن‌که در دوران تجدد، انسان غربی تحت تاثیر شیفتگی حاصل از کشفیات علمی تصور کرد که پاسخ تمام پرسش‌های عالم را یافته است و به تعبیر خود در جهان راززدایی شده زندگی می‌کند، کوشید برای جنبه‌های خاص زندگی انسان، مانند اندوه و شادی و عشق و امید، توجیه مادی بیابد.

این کوشش برای یافتن منشأ مادی در توجیه عواطف خاص انسانی در نهایت به شکل‌گیری نگرشی به نام «فیزیکالیسم» انجامید. صاحبان این نگرش مثلا در توجیه خاستگاه عشق در زندگی انسان، از کارکرد اعضای بدن و سیستم عصبی و سوخت‌وساز جسم یاری می‌جویند.

اما گسستن از معنویت مبتنی بر وحی که به بندگی انسان در آستان علم انجامید، زندگی انسانی را با بحران‌هایی مواجه کرد، تا آنجا که برای جبران این کاستی بزرگ، افزون بر انبوه بازیچه‌های سرگرم‌کننده در عالم مصرف و مد، مکتب‌های گوناگونی از معنویت‌های دروغین و بدون پشتوانه دینی رواج یافت. رواج این بازیچه‌های جدید، نظیر طالع‌بینی و فال قهوه و سنگ ماه تولد و کارت‌های پیشگویی اگر فقط به عنوان سرگرمی‌های اوقات فراغت تلقی شود، چندان اهمیت ندارد، اما آن گاه که تعابیر و اصطلاحات مرتبط با آنها، ورد زبان صاحبان قلم و مجریان رسانه‌های فراگیر شود، باید در مخاطرات آن تامل کرد.

تعابیری نظیر «انرژی مثبت و انرژی منفی»، «زنان ونوسی» و «متولدین سال اژدها» برآمده از فرهنگی است که هیچ سنخیتی با فرهنگ اسلامی ـ ایرانی ما ندارد و تکرار و ترویج آنها در مطبوعات و رسانه‌های فراگیر، دانسته یا ندانسته همسویی با اندیشه‌هایی است که بر مبنای معنویتی دروغین و برساخته شکل گرفته و هدف اصلی آن مقابله با فرهنگ دینی و اندیشه وحیانی است.

یک فریب بزرگ در این میان آن است که این‌گونه خرافات متجدد را به علم و دستاوردهای آن منتسب می‌کنند و با این دستاویز که یافته‌های علم مرز نمی‌شناسد، هرگونه مقاومت دربرابر این دروغ‌های بزرگ را به عنوان مخالفت با علم دستمایه استهزا و تمسخر خویش سازند.

اسماعیل امینی

شاعر و مدرس دانشگاه