هواپیماهای مسافربری محبوبتر می شوند

هم اکنون نزدیک به ۲۰ هزار فروند انواع هواپیماهای مسافربری در جهان به ارائه خدمات حمل و نقل هوایی می پردازند

هم‌‌اکنون نزدیک به ۲۰ هزار فروند انواع هواپیماهای مسافربری در جهان به ارائه خدمات حمل و نقل هوایی می‌پردازند.

طبق استانداردهای جهانی، میزان رشد تقاضا برای حمل و نقل هوایی در هر کشور دو برابر میزان رشد اقتصادی آن کشور است.

اندکی توجه به این موضوع و نگاهی سریع به آمار رشد اقتصادی در کشورهای مختلف، خصوصا کشورهای خاورمیانه و شرق آسیا، بازار بزرگی از تقاضا برای هواپیماهای مسافربری و باربری را در دهه های آینده نشان می دهد بنابراین جای تعجب ندارد که هم اکنون شرکت های هواپیماساز دنیا با بیش از ده هزار فروند سفارش مواجه هستند که باید تا کمتر از ده سال دیگر آن را تأمین کنند.

مطابق یک پیش بینی معتبر که توسط شرکت بوئینگ انجام شده، بازار حمل و نقل هوایی طی ۲۰ سال آینده به ۳۵ هزار فروند هواپیمای مسافربری جدید برای جایگزینی هواپیماهای قبلی و همچنین توسعه ظرفیت نیاز خواهد داشت.

ارزش کلی این تعداد هواپیما حدود ۴.۸ تریلیون دلار خواهد بود. جالب است بدانیم که مشتریان بیش از ۱۳ هزار فروند از این تعداد هواپیما در کشورهای آسیایی هستند و همچنین بیش از ۲۵ هزار فروند از این تعداد، هواپیماهای تک راهرو (با ظرفیت حدودی ۱۵۰ تا ۲۵۰ مسافر) خواهند بود.

● رقبای کهنه کار و شرکت های تازه وارد

در نمایشگاه هوایی پاریس ۱۳۹۲ که ابتدای تابستان امسال برگزار شد، غیر از دو شرکت بزرگ و کهنه کار بوئینگ و ایرباس که بیش از ۸۰ درصد از بازار حمل و نقل هوایی را در انحصار خود دارند، شرکت های تازه واردتر نیز با انگیزه های جدی حضور داشتند.

این شرکت ها که در یکی دو دهه اخیر وارد این بازار شده اند، پس از چند سال سرمایه گذاری کم کم در حال رونمایی از محصولات خود هستند.

در حالی که ظرفیت حمل مسافر تمام محصولات ایرباس و بوئینگ بیش از ۱۵۰ نفر و برد پروازی آنها بین ۳۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ کیلومتر است، شرکت های تازه وارد به دنبال ساخت گروه دیگری از هواپیماهای مسافری هستند که به عنوان «جت های منطقه ای» شناخته می شوند.

ظرفیت جت های منطقه ای معمولا بین ۵۰ تا ۱۵۰ مسافر و برد پروازی آنها بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ کیلومتر است.

در واقع این شرکت ها تلاش می کنند با تمرکز روی بخش های خاصی از نیاز خطوط هوایی که کمتر مورد توجه شرکت های پیشرو بوده، جای خود را برای حضور در این بازار باز کنند.

شرکت هایی مثل بمباردیر کانادا با عمر حدود ۲۰ سال، امبرائر برزیل با عمر حدود ۱۵ سال و شرکت های چند ملیتی که در دو دهه اخیر و عمدتا در کشورهای شرقی مثل چین، هند، ژاپن و البته روسیه شکل گرفته اند از جمله رقبای تازه ای هستند که نامشان کم کم در کنار قدمای این صنعت به گوش می خورد.

در نمایشگاه هوایی پاریس امسال ایرباس ۵۹ سفارش جدید برای هواپیمای جدید خود، A۳۵۰ که بتازگی آزمایش های پروازی خود را شروع کرده، دریافت کرد. هواپیمای بوئینگ ۷۸۷ معروف به دریم لاینر نیز که رقیب آمریکایی A۳۵۰ به شمار می آید در این نمایشگاه ۱۰۰ سفارش جدید دریافت کرد.

شرکت بمباردیر کانادا در این نمایشگاه توانست قرارداد فروش ۱۷۷ فروند هواپیمای مسافربری سریC خود را با مشتریان منعقد کند.

این هواپیما، نخستین هواپیمایی است که از موتور توربوفن دنده ای استفاده می کند. در موتورهای توربوفن موجود، فن که در بخش جلویی موتور قرار دارد توسط میله ای که مستقیما به توربین متصل است به صورت مدام به چرخش درمی آید، اما در این موتور جدید، فن توسط مجموعه ای از دنده ها به توربین متصل شده که این امکان را فراهم می کند که بتوان سرعت چرخش فن را مستقل از سرعت چرخش توربین کنترل کرد. این کار در نهایت به کاهش مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا و همچنین کاهش سر و صدای موتور منجر خواهد شد.

شرکت امبرائر برزیل نیز در این نمایشگاه با ارائه هواپیماهای جت منطقه ای ۷۰ تا ۱۳۰ نفره خود موفق به دریافت سفارش های جدیدی شد تا مجموع سفارش های خود را به ۳۰۰ فروند برساند.

این شرکت رقیب مهمی برای بمباردیر کاناداست و از موتورهای توربوفن جدید در هواپیمای خود استفاده می کند.

شرکت های روسی نیز امسال دو محصول خود را در نمایشگاه عرضه کردند؛ اولی یک هواپیمای جت منطقه ای با ظرفیت حمل ۱۳۰ تا ۱۵۰ مسافر که آن هم از موتور توربوفن دنده ای بهره می گیرد و ماک آپ (نمونه غیرپروازی) آن به نمایشگاه آورده شده بود.

این هواپیما قرار است تا سال ۱۳۹۴ وارد بازار شود. هواپیمای دوم نیز که با مشارکت شرکت سوخوی روسیه و یک شرکت ایتالیایی ساخته شده، در این نمایشگاه عرضه شد و توانست مشتریانی را از روسیه و مکزیک به سوی خود جلب کند.

اما به اعتقاد برخی کارشناسان مهم ترین رقیب شرکت های بوئینگ و ایرباس، هواپیمای C-۹۱۹ ساخت شرکت کوماک (COMAC) چین است که طبق برنامه ها سال ۱۳۹۴ اولین پرواز آن انجام خواهد شد.

این هواپیما که ظرفیت حمل بیش از ۱۵۰ مسافر را دارد با پشتوانه بیش از دو دهه سرمایه گذاری دولت چین و صرف میلیاردها دلار به مراحل پایانی طراحی و ساخت نمونه اولیه رسیده و تاکنون نزدیک به ۴۰۰ سفارش خرید را از خطوط هوایی دریافت کرده است.

گرچه تاکنون تمام مشتری های این هواپیما خطوط هوایی چینی بوده اند، اما باید توجه داشت که چین، دست کم تا یک دهه آینده، بزرگ ترین بازار هواپیماهای مسافربری خواهد بود و شرکت کوماک با داشتن چنین بازاری نیازی به بازار دیگر کشورها نخواهد داشت.

● بمباردیر سری C

هواپیمای بمباردیر سری C، ساخت کانادا. این هواپیما هنوز وارد خطوط هوایی نشده، اما شرکت بمباردیر تاکنون ۱۷۷ سفارش برای این هواپیما دریافت کرده است.

این هواپیمای ۶۰ تنی دارای ظرفیت حمل ۱۱۰ تا ۱۶۰ مسافر است و حدود ۲۸۰۰ کیلومتر برد دارد.

● امبرائر ۱۹۰

هواپیمای امبرائر ۱۹۰، ساخت برزیل. این شرکت تاکنون چهار نوع هواپیما از خانواده جت های منطقه ای را وارد بازار کرده و تا پایان ۱۳۹۱ بیش از ۱۱۰۰ سفارش ساخت برای انواع این هواپیماها دریافت کرده که از این تعداد بیش از ۹۰۰ فروند را نیز تحویل خطوط هوایی داده است.

● کوماک C-۹۱۹

هواپیمای C-۹۱۹، ساخت شرکت کوماک چین. این جت منطقه ای که از آن به عنوان مهم ترین رقیب شرکت های ایرباس و بوئینگ یاد می شود ظرفیت حمل بیش از ۱۵۰ مسافر را دارد و تاکنون نزدیک به ۴۰۰ سفارش خرید را از خطوط هوایی دریافت کرده است.

طبق برنامه ها اولین پرواز آزمایشی این هواپیما سال ۱۳۹۴ انجام خواهد شد.

● نمایشگاه هوایی؛ محلی برای قراردادهای بزرگ

گرچه عموم مردم و علاقه مندان به صنعت هوایی از مخاطبان نمایشگاه های هوایی هستند، اما این نمایشگاه ها در اصل محل تلاقی عرضه و تقاضا بین بازیگران بزرگ صنعت هوایی است.

در این نمایشگاه ها معمولا چند گروه از شرکت ها در جایگاه عرضه کننده حضور می یابند؛ گروه اول که بیشترین توجه ها را نیز به خود جلب می کنند، شرکت های ریز و درشت سازنده هواپیما هستند که آخرین محصولات خود را در قالب نمونه های غیرپروازی (ماک آپ) در ابعاد اصلی یا ابعاد کوچک شده یا مدل های واقعی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می دهند، گروه دوم، شرکت های قطعه سازی هستند که مشتریان خود را از بین شرکت های هواپیماساز جستجو می کنند.

به دلیل اهمیت موتور هواپیما، شرکت های سازنده این بخش، مهم ترین شرکت های این گروه به شمار می آیند.

گروه بعدی نیز سایر شرکت های مهندسی و ارائه دهندگان خدمات فنی مرتبط با صنعت هوایی نظیر شرکت های سازنده شبیه ساز پرواز هستند، اما طرف تقاضا، همان خطوط هوایی کشورهای مختلف هستند که با توجه به پیش بینی خود از نیازهای آینده پا به این مرکز خرید بزرگ می گذارند.

در نمایشگاه هوایی پاریس ۱۳۹۲ که از بیست وهفتم خرداد تا دوم تیر برگزار شد دو شرکت بوئینگ و ایرباس حدود ۱۳۰ میلیارد دلار سفارش خرید هواپیما دریافت کردند.

امیر توکلی کاشی