اندکی فروتنی کارساز خواهد بود

«بحران مالی سال ۲۰۰۸» و در پی آن «انقباض بزرگ» به شدت اتفاق نظر پیشین تحلیلگران بر سر ریسک‌های چنین رخدادی را به چالش کشیده است. اقتصاددان‌های بسیاری پیش از این بحران باور داشتند …

«بحران مالی سال ۲۰۰۸» و در پی آن «انقباض بزرگ» به شدت اتفاق نظر پیشین تحلیلگران بر سر ریسک‌های چنین رخدادی را به چالش کشیده است. اقتصاددان‌های بسیاری پیش از این بحران باور داشتند که فهم ما از افت و خیزهای اقتصادی و توانایی سیاست‌گذاران در دستکاری اقتصاد باعث شده است که ریسک حرکت‌های نزولی مهم از بین برود و خطری را در پی نداشته باشد، اما آنها اشتباه می‌کردند.

بنابراین آموزه‌ اساسی این بحران برای آینده را باید لزوم «فروتنی» دانست: آنچه تصور می‌کنیم «می‌دانیم»، از قطعیت بسیار کمتری نسبت به مطالب کتاب‌های آموزشی و اعلان‌های رسمی سیاست‌گذاران برخوردار است. البته منظورم این نیست که هیچ چیز به‌دردبخوری نمی‌دانیم؛ اما باید تصدیق کنیم که «فهم» کنونی ما می‌تواند عیب‌ها و کاستی‌های بسیار مهمی داشته باشد. برای مثال، هشتاد سال پس از بحران عظیم دهه‌ ۳۰، هنوز اختلاف بر سر علل این بحران و عواقبی که از پی داشت، در فضای فکری ما موج می‌زند.

دلیل اصلی فهم ناقص ما این است که اقتصاددان‌های حوزه‌ اقتصاد کلان و سیاست‌گذاران به «آزمون‌گری» با اقتصاد توجهی ندارند، در حالی که این آزمایش‌ها و آزمون‌ها تنها راه برای فهم ساختار حقیقی اقتصاد و تعیین چگونگی اثرگذاری سیاست‌ها بر عملکرد اقتصادی است.

به زبان دیگر، ما هرگز شرایط دیگر را در نظر نمی‌گیریم، شرایطی که برای مثال در آنها فانی و فردی وام‌دادن‌های وثیقه‌ای خود را افزایش نمی‌دهند، محرک‌های مالی وجود ندارند، خزانه‌داری، سیاست TARP [برنامه‌ ترمیم دارایی‌های مشکل‌دار] را برعهده نمی‌گیرد، یا فدرال رزرو در تسهیل مقداری درگیر نمی‌شود. به این شیوه می‌توان فهمید که آیا این سیاست‌ها کمک کرده‌اند، آسیب زده‌اند، یا هم کمک کرده‌اند و هم مضر بوده‌اند؛ خب، هیچ‌گاه با قطعیت نمی‌توان از این موضوع خبردار شد.

چگونه اقتصاددان‌ها و سیاست‌گذاران باید این عدم قطعیت گریزناپذیر را در اعمال و تصمیمات خود وارد کنند؟ صورت‌بندی یک قاعده‌ کلی دشوار است، اما یک چیز بدیهی است: هیچ یک از این دو گروه [سیاست‌گذاران و اقتصاددان‌ها] نباید مطمئن باشند که از همه‌چیز باخبر هستند و تکلیف همه‌چیز را می‌دانند. واکنش برخی از مصرف‌کننده‌ها و کسب و کارها این خواهد بود که حفاظت بیشتری از خودشان خواهند کرد (برای مثال، برای روز مبادا پس‌انداز می‌کنند) و همین کار ریسک‌های بحران‌های عظیم و سناریوهای ممکن برای بدترین زمان‌ها را کاهش خواهد داد.

جفری ای.میرون

اشاره: جفری ای.میرون مدرس ارشد و مدیر آموزش مقطع کارشناسی در دانشگاه هاروارد و همکار ارشد موسسه‌ کی‌تو است. وی همچنین نویسنده‌ کتاب «لیبرتاریانیسم، از الف تا ی» است.