دوشنبه, ۲۷ اسفند, ۱۴۰۳ / 17 March, 2025
پرسه در موزه ملی ایران آیه روی پوست آهو
نمای آجرهای سرخ‌رنگ با سر در طاق كسری در خیابان امام خمینی، نمادی از تمدن كهن ایرانی در موزه ملی ایران (ایران باستان) است. این موزه جزو چندین موزه بزرگ جهان و موزه مادر ایران محسوب می‌شود.
در سال ۱۳۰۶، دولت آن زمان تصمیم گرفت، موزه‌یی در تهران بسازد و مدیریت آن را به یك نفر فرانسوی بسپارد. آندره گدار، معمار و مهندس فرانسوی در سال ۱۳۰۸ تهیه نقشه ساختمان موزه ایران را به عهده گرفت. نقشه ساختمان به گونه‌یی طراحی شد كه بنای موزه با موضوع و اشیای داخل آن هماهنگی داشته و با تاریخ كشور مرتبط باشد. بنابراین سردر ورودی موزه به شیوه طاق كسری ساخته شد و رنگ آجرهای آن نیز به رنگ سرخ تیره تعیین شد كه نمایانگر معماری عصر ساسانی است. این موزه در دو طبقه ساخته شد و بالاخره در سال ۱۳۱۶ افتتاح شد.
زیربنای موزه بیش از ۲۰ هزار متر مربع در زمینی به وسعت ۱۸۰۰ متر است. در سال ۱۳۶۷، نام موزه ایران باستان به موزه ملی ایران تغییر یافت.
موزه ملی ایران از دو بخش دوران باستان یا پیش از اسلام و دوران اسلامی تشكیل شده است.
● بخش پیش از اسلام (موزه ایران باستان)
این بخش در سال ۱۳۱۶ همزمان با گشایش موزه با هدف شناسایی و معرفی تمدن‌های گوناگون پیش از تاریخ ایران، آغاز به كار كرد و از سه بخش هخامنشی تا ساسانی، باستان و پیش از تاریخ تشكیل شده است.
تعداد اشیای موجود در این بخش تقریبا ۱۰۰۰۰ قلم است كه فقط در حدود سیصد شی‌ء در سالن موزه به نمایش گذاشته شده است. در این موزه، نمونه‌هایی از اولین ابزارهای سنگی دست ساخت بشر مربوط به نیم تا یك میلیون سال پیش از تاریخ تا آثاری از دوران ساسانی (۶۵۱.م) به نمایش درآمده است. بیشتر آثاری كه در موزه ایران باستان نگهداری می‌شوند از محوطه‌های باستانی گچ پر (رستم‌آباد گیلان)، كشف رود (در شمال شرقی ایران)، سراب (كرمانشاه)، اسماعیل‌آباد (كرج)، چشمه علی (شهرری)، شهر سوخته (سیستان)، مرودشت (فارس)، شوش و چغازنبیل (خوزستان)، سیلك (كاشان)، مارلیك (گیلان)، حسنلو (آذربایجان غربی) و... كشف شده است.
از قدیمی‌ترین آثار تاریخی این موزه می‌توان به پیكرك الهه باروری (ونوس) اشاره كرد كه در تپه سراب در شرق كرمانشاه به دست آمده است. در این تپه پیكرهای انسانی و حیوانی فراوانی به دست آمده كه قدمتی ۹۰۰۰ ساله دارند كه پیكرك ونوس از این تپه شهرت بیشتری دارد.
از هزاره پنجم پیش از میلاد در اسماعیل‌آباد، كاسه‌یی سفالی كشف شده كه تصویر چهار انسان را روبروی یكدیگر نشان می‌دهد در حالی كه دستهای خود را به طرف بالا برده‌اند. این انسانها در حال نمایش رقاهای آیینی و نیایشی هستند.
اشیای مكشوفه از معبد چغازنبیل هم قسمتی از موزه را زینت بخشیده است. در این بنای باستانی گاوی سفالی وجود داشته كه كتیبه‌یی به خط میخی به نام ایزد انیشوشیانك بر پشت آن حك شده كه در سال ۱۲۵۰ پیش از میلاد در دروازه شمال شرقی زیگورات نصب شده بود و اكنون در این سالن به نمایش گذاشته شده است.
شروع آثار هنری دوره هخامنشیان با قطعات بزرگ و حجیم سنگی است كه اكثرا از تخت جمشید آورده شده و نمایانگر قسمتی از عظمت و شكوه معماری ایران است. تعدادی از این آثار به دیوار یا كف سالن متصل و در محل خود ثابت شده‌اند. یكی از نمونه‌های زیبا نقش برجسته بار عام داریوش است كه تصویر شاه، ولیعهد، نیزه‌داران و یكی از بزرگان مادی است. قطعاتی از آجرهای لعابدار با نقوش شیر، گاوهای بالدار، تیرانداز، حیوانات بالدار با سر انسان، گلهای لوتوس و رزت مربوط به كاخهای هخامنشی در شوش و تخت جمشید است كه زینت بخش قسمتی از سالن موزه است.
یكی دیگر از آثار بسیار ارزشمند این دوره تندیس مفرغی بی‌نظیر بزرگزاده اشكانی است كه از شوش منتقل شده‌اند.
جام مارلیك، معروف‌ترین ظرف در میان اشیای این تالار است. این جام از زرناب ساخته شده و هنرمند وقت، دقت و ابتكار عمل قابل ملاحظه‌یی به خرج داده و در نتیجه یكی از زیباترین جام‌های طلای جهان را به وجود آورده است.
مرد نمكی، پلاك مفرغی با نقش گیل گمش، سرسنگی ملكه موزا (زن فرهاد سوم و چهارم)، چرخ ارابه، ریتون و جام معروف خشایارشا، آبخوری سفالی معروف به جام شوش، مهرهایی با نقوش برجسته، از دیگر آثار دیدنی موزه ایران باستان است.
● موزه دوران اسلامی
این موزه شامل سه طبقه است و حدود ۴۰۰۰ متر مربع زیربنا دارد. طبقه اول به سالن اجتماعات و نمایشگاه موقت اختصاص داده شده و در طبقات دوم و سوم آثار مربوط به فرهنگ و هنر اسلامی قرار دارد.
در تالار قرآن و نسخ خطی (طبقه دوم)، قرآن‌هایی از قرن سوم ه.ق تا قرن چهاردهم ه.ق است. قدیمی‌ترین قرآن‌ها متعلق به قرون سوم و چهارم ه.ق است كه بر پوست آهو و به خط كوفی نگاشته شده است. در این تالار قطعه پارچه‌یی كه با تكنیك (قلمكار قلمی) آیات قرآنی را با خط كوفی، نسخ، ثلث، غبار با قلم لاجور، شنگرف و طلا در زمان شاه طهماسب صفوی به وسیله «یوسف الباری الفباری» كتابت شده، وجود دارد. نقاشی‌های مینیاتور با سبك‌های هرات، شیراز، هند، مغول و اصفهان عرضه گردیده كه هر یك نشانگر تحول مكاتب هنر نقاشی در طول تاریخ هنر اسلامی ایران است.
قدیمی‌ترین پارچه در تالار منسوجات موزه ملی ایران، قطعه پارچه ابریشم (دورود) است كه از حفریات ری به دست آمده و متعلق به قرون اولیه اسلامی است و ادامه سبك و تكنیك و حتی نقوش تزیینی ساسانی را نمایان می‌سازد.
یكی دیگر از پارچه‌های منحصر به فرد این تالار، پارچه ابریشمی زربفت است. نشانگر امتزاج بعضی از هنرها با یكدیگر و متعلق به مكتب اصفهان زمان شاه عباس صفوی است. این پارچه بافت معین مصور نقاش معروف سبك اصفهان و شاگرد رضا عباسی است. تنوع قالیچه‌ها با نقوش محرابی، باغی، لچك، ترنج و لهستانی زینت‌بخش دیواره‌های این سالن است.
مجموعه‌یی از ظروف نقره‌یی با تكنیك قلم سیاه و كوفی در تالار فلز قرار دارد. انواع مختلف پایه شمعدان‌های برنجی كتیبه‌دار كه اكثرا شامل اشعار فارسی از دوره صفویه، یك مجموعه فولاد طلاكوب با كتیبه فارسی ساخت «حاجی عباس اصفهانی » متعلق به قرن سیزدهم ه.ق و مجسمه فولادی طلاكوب طاووسی كه بر روی بالهایش تصویر برجسته خورشید است در اصفهان كشف شده، در این تالار قرار دارند.
قدیمی‌ترین اؤر نقاشی دوره اسلامی ایران بر روی گچ مربوط به قرن سوم ه.ق است و در طبقه سوم موزه جای دارد. این نقاشی از كاخ سبزپوشان نیشابور به دست آمده است. محراب گچبری مسجد جامع اشترجان اصفهان ساخت مسعود كرمانی به سال ۷۰۸ ه.ق ، محراب كاشی زرین فام قم معروف به در بهشت و محراب كاشی معرق متعلق به مشهد به این تالار زیبایی دوچندان افزوده است. موزه ملی ایران، با آثاری در حدود سیصد هزار شی‌ء بهترین موزه جهان در رابطه با فرهنگ، هنر و تحول ایران محسوب می‌شود.
بتازگی در موزه تغییراتی صورت گرفته است و تا چند سال آینده به ابعاد این موزه اضافه می‌شود و تسهیلات و امكانات رفاهی بیشتری در اختیار بازدیدكنندگان قرار می‌گیرد. هم‌اكنون در كنار موزه، كتابخانه، كارگاه مرمت، كارگاه نجاری، كارگاه عكاسی، رستوران و چایخانه قرار دارد.
بازدیدكنندگانی كه به موزه ملی ایران می‌آیند، خصوصا وقتی از موزه ایران باستان دیدن می‌كنند، می‌توانند تا حدودی شكوه و تمدن ایران را در این مكان ببینند. چرخ، صندلی و بسیاری از اشیایی كه به دوران هزاره‌های قبل از میلاد بازمی‌گردد، تمدن كهن ایرانی را با صلابت و اقتدار تمام نشان می‌دهد. البته این روزها، تعدادی از آثار موزه به خارج از كشور فرستاده شده تا شكوه دوران هخامنشیان در اسپانیا به نمایش گذاشته شود.
وقتی در موزه قدم می‌زنید، ممكن است در كنار بعضی از اشیا، نوشته‌یی كه توضیحاتی در مورد شی‌ء بدهد نبینید یا ترجمه‌یی از نوشته روی شی‌ء نباشد، اما تعداد كمی از اشیا به اینگونه هستند و بهتر است مسئولان موزه به این مساله رسیدگی كنند.
بطور میانگین حدود ۱۰۰۰ نفر در هفته از موزه ملی ایران بازدید می‌كنند و در شرایط مناسب سیاسی و امنیت منطقه‌یی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بازدیدكنندگان، گردشگران خارجی هستند و كشورهای اروپایی خصوصا آلمان بیشترین بازدیدكنندگان خارجی موزه ملی ایران را تشكیل می‌دهند و بعد از آلمان، امریكا، انگلیس و فرانسه رتبه‌های بعدی را دارند.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست