محیط زیست جزئی از زندگی ماست

راستی چرا هوا چند سالی است زیاد گرم شده است چرا فصل ها یکی شده اند چرا دیگر از برف و یخ ها و قندیل های ناودان خانه ها خبری نیست چرا آب چشمه ها خشک شده است

آنقدر مطالب خواندنی زیاد شده است و فرصت‌ها کم که آدمی نمی‌داند چه بخواند و چه نخواند! هر روز بروشورهای گوناگون، روزنامه‌های مختلف، مجله‌های متفاوت، کتب متنوع و... چاپ می‌شود، به سخنی دیگر از در و دیوارمان امروز متن می‌بارد و ما به عنوان یک انسان امروزی با این حجم از مطالب واقعاً گیج و گم می‌شویم که کدام را بخوانیم؟ وقتمان را برای چه مطلب و یا متنی صرف کنیم؟ و اصلاً ضروری‌ترین نیاز امروز ما چیست؟ همین الان که دارم می‌نویسم با خودم فکر می‌کنم به راستی آیا من چیزی برای گفتن دارم؟ یا این‌که فقط می‌خواهم... به عبارت دیگر دارم با خودم فکر می‌کنم که چه بگویم که مهم تر از آن در این برهه از زمان نباشد؟

اعتقاد دارم امروزه به کنجی خزیدن و بی تفاوتی را پیشه خویش ساختن نه تنها کوچک‌ترین کمک به آسایش و آرامش فردی نیست بلکه بزرگ ترین ظلم در درجه اول به خود و در درجه دوم به جامعه خویش است. جامعه‌ای خوشبختی را تجربه خواهد کرد که تک تک شهروندانش نسبت به همه مسائل خویش و جامعه خویش از جمله مسائل محیط زیست که با حیات فردی و جمعی‌شان نسبت مستقیم دارد حساس بوده، احساس مسوولیت کنند. به‌کارگیری عباراتی چون «به من چه ربطی دارد؟ من چه تاثیری دارم؟ آب از جای دیگر باید زلال شود، دیگران چنین می‌کنند و چنان می‌کنند و...» که گاهی در ادبیات شفاهی ما مرسوم است همه و همه از نظر روان شناسی، نوعی فرافکنی بوده، به عبارتی تقصیرات و ضعف و سستی‌های خویش را به گردن دیگری انداختن و خود را توجیه کردن و از خود سلب مسوولیت نمودن است والا در ادبیات جامعه دیندار، مومن، پویا و اثربخش هر شهروندی خود را مسوول دانسته رفتار خود را هر لحظه و ساعت و روز و هفته مورد بازبینی و مراقبت قرار می‌دهد، سهم خویش را در تمام مشکلاتی که در جامعه وجود دارد می‌بیند و بیش از همه از خود و نقش خویش در به وجود آمدن آن مشکل سوال می‌کند.

جامعه زنده و دین محور شهروند بی‌مسوولیت و بی‌تفاوت ندارد بلکه رفتار مدنی و در شان و کلاس یک انسان مؤمن و خداجو از آنِ جامعه‌ای مؤمن، خدادوست، زنده، پویا، اثربخش و خوشبخت است. خوشبختانه امروزه به مدد تکنولوژی هر شهروند یک نهاد و یا یک سازمان شده است، چرا که با امکان دسترسی به فضاهای مجازی می‌تواند رفتار درست یا خدای ناکرده نادرستش را به طیف وسیعی از انسان‌ها در سراسر جهان اطلاع دهد، به آنها نکته‌ای بیاموزد و یا از آنان مطلبی فرا گیرد.

در هیچ دوره‌ای از تاریخ دسترسی به مراجع تعلیم و یادگیری اینقدر سریع، آسان، وسیع و رایگان نبوده است. در جهان جدید هرحرکتی در کل کره زمین دارای تاثیر و بازخورد است. همه ما برای کاهش آلودگی‌های محیط زیست مهم هستیم.

می‌خواهم از هزاران حرف گفتنی بگذرم و تنها چند سوال را مطرح کنم. راستی چرا هوا چند سالی است زیاد گرم شده است ؟ چرا فصل‌ها یکی شده‌اند؟ چرا دیگر از برف و یخ‌ها و قندیل‌های ناودان خانه‌ها خبری نیست؟ چرا آب چشمه‌ها خشک شده است؟ چرا حتی روستاهای پرآب نیز کم آب شده‌اند؟ چرا امروزه به هیچ آبی نمی‌توان اعتماد کرد؟ چرا حیات وحش و آن همه گونه‌های زیستی و جانوری در دور و بر ما پیدایشان نیست؟ چرا همه از ما رمیده‌اند؟ چه تغییری در خلق و خوی ما ایجاد شده است؟ چرا این همه بیماری‌های جدید به سبد بیماری‌های انسان معاصر سرریز شده است؟ چرا تحمل نسل امروز پایین آمده است؟ چرا استفاده از وسایل یکبار مصرف زیاد شده است؟ چرا طبیعت و محیط با انبوهی از وسایل یکبار مصرف آلوده شده است؟ چرا بین ما و سنت‌های خوب ما فاصله افتاده است؟ مثلا در سنت ما آب احترام و قداست داشت، آلوده کردن جوی، چشمه و رودخانه و... گناه محسوب می‌شد، سر سفره‌های پارچه‌ای دعا و نیایش مرسوم بود اما امروزه به بهانه صرفه‌جویی در وقت با ترویج وسایل یکبار مصرف همه سنت‌های خوب را داریم محو و نابود می‌کنیم.

چشم و گوش ما را انواع و اقسام کانال‌های ماهواره‌ای و تبلیغات رنگ به رنگ موجی و تصویری پر نموده است، رقابت‌های کاذب مصرف‌گرایی جدید در همه زمینه‌ها جای قناعت نجیبانه سنتی ما را گرفته است. راستی آیا با استفاده حریصانه از ماشین و تولیدات ماشینی داریم به سوی خوشبختی گام بر می‌داریم یا آنکه استفاده افراطی از ماشین و تولیداتش خوشبختی را دارد از ما می‌ستاند؟ ما با دست خودمان چه کار کردیم که این همه چراها بر ما می‌بارد؟ در پاسخ به همه این چراها باید بگویم که عزیزان من! دانش‌آموز! دانشجو! کارگر ! کارمند! خانه‌دار! تحصیل کرده و یا هر مسوولی که داری الان وقتت را برای این متن هدر می‌دهی. زنگ خطر جدی است. استفاده افراطی از ماشین و تولیداتش سعادت، سلامتی و آرامش را از ما گرفته است.

زندگی ماشینی را باید کمی معقولانه‌تر کنیم. تمام این مشکلات ما محصول استفاده افراطی از ماشین است. تا دیر نشده همه باید گامی برداریم. هیچ کس خود را غیر مسوول و نقشش را بی‌تاثیر نداند. همه مقصریم و مسوول، در عین حال همه مهم هستیم و اثرگذار، همه مسوول سلامتی خویش و حفظ نسل آینده هستیم، هر کس به سهم خویش باید گام عملی بردارد والا همه به صورت دسته جمعی در سراشیبی بدبختی خواهیم افتاد. هیچ کس بدون دیگری خوشبخت نخواهد بود.

خوشبختی همه ما به یکدیگر سنجاق شده است. من بدون شما خوشبخت نیستم شما هم بدون خوشبختی من خوشبخت نخواهید بود، همه از همدیگر تاثیر می‌پذیریم یک حرکت درست و به نفع محیط زیست در تمام جریان‌های اجتماعی تاثیرات و تبعات مثبت می‌گذارد. پس بیاییم همه با هم گام‌های عملی برداریم:

۱) از وسایل یکبار مصرف بسیار بندرت و تنها در شرایط خیلی ضروری استفاده کنیم. چون هم حجم زباله‌ها را افزایش می‌دهد، هم انواع آلودگی را به محیط تحمیل می‌کند و هم انواع بیماری را در چرخش طبیعی حیات به وجود می‌آورد.

۲) استفاده از دوچرخه باید برای سلامتی فرد فرد ما و جامعه یک ضرورت همگانی تلقی گردد زیرا با استفاده از دوچرخه سوخت صرفه‌جویی می‌شود، ترافیک کم شده، آلودگی‌های صوتی، هوا و... کاهش می‌یابد.

۳) اتومبیل شخصی همه ما (مسوولان دولتی در درجه اول و مردم در درجه دوم) بجز ایام تعطیل متوقف شده، همه از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنیم. این کار نزدیک به ۲۰ فایده مستقیم دارد.

۴) حرکت در زندگی روزمره کم شده برای همین سکته‌ها افزایش یافته است، به هر نحو ممکن پیاده روی را هر روز بیشتر کنیم.

۵) همه ما نظافت را جزء مهم ایمان و دینداری خویش دانسته، هرکس مسوول زباله تولید شده خودش باشد. نسبت به آلودگی محیط به وسیله هر شخص چه حقیقی و چه حقوقی بسیار حساس باشیم. در هر جمعی در این باره صحبت کنیم. راهکارهای کم کردن تولید زباله، شیوه تفکیک آن و روش دفع درست آن را یاد بگیریم و در جمع‌های خصوصی و عمومی اطلاع‌رسانی کنیم.

۶) عزیزان! آلودگی صدا، آلودگی هوا، آلودگی خیابان‌ها، ترافیک و هزاران اضطراب و دلواپسی ناشی از آن، تصادفات و کشته و زخمی شدن در جاده‌ها و غم و غصه‌ها و هزاران معضلات و تبعات ناشی از آن، همه و همه محصول ولع و حرص ما به اتومبیل شخصی است.

۷) پس همه با هم اصل صرفه جویی را در مصرف همه چیز بخصوص در استفاده از وسیله نقلیه شخصی و به‌طور کلی زندگی ماشینی مدنظر داشته باشیم. به طبیعت و زندگی طبیعی و بی‌اضطراب بیشتر علاقه نشان دهیم تا کمی آرامش از دست رفته خود و جامعه‌مان را دوباره برگردانیم.

حالا که وقت شریف شما هموطن گرامی صرف مطالعه این متن شده است تو را خدا از مجموع این مطالب حتی یک گام هم شده بردار، دوباره یادآوری می‌کنم: وسایل یکبار مصرف، دوچرخه، اتومبیل شخصی، پیاده‌روی، صرفه‌جویی در مصرف همه چیز (آب، برق، گاز، تلفن، کاغذ و...)، کم کردن تولید زباله، اصل تفکیک آن و روش دفع درست زباله.

علی فلاح