دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
روزه و ریاضت
یکی از تفاوتهایی که بین ریاضتهای غیردینی و ریاضتهای دینی وجود دارد، به کارگیری محصولات و نتایج ریاضت است. یک انسان مؤمن هرگز حاضر نیست از این کمالی که به دست آورده، سوء استفاده کند و در راه حرام، آن را به کار گیرد؛ اما مرتاض ممکن است بر اثر ریاضت، توانمندیهایی به دست آورد و در راه غیرصحیح و غیرمشروع از آنها استفاده کند.
● تفاوت روزه با ریاضتهای غیردینی در چیست؟
«ریاضت» در لغت چند معنا دارد که عبارتند از:
۱) تحمل رنج و تعب برای تهذیب نفس و تربیت خود یا دیگری.
۲) تمرین و ممارست.
۳) کوشش و سعی.
۴) گوشهنشینی توأم با عبادت و خودداری نفس. ریاضت در اصطلاح نیز به معنای تحمل رنج و مشقت و از نظر جسمانی، خود را در محدودیت قرار دادن و در قبال آن به توانمندیهای روحی رسیدن است.
● انواع ریاضت
از یک نظر میتوان ریاضت را به دو نوع تقسیم کرد:
۱) ریاضت به صورت مطلق؛ قطع نظر از آموزههای دینی.
۲) ریاضت در قالب آموزههای دینی و براساس معیارهای شرعی.
فرقهای این دو عبارتند از:
۱) ریاضت به معنای مطلق، عبارت است از این که انسان از هر راه ممکن، جسم خود را به مشقّت بیندازد تا مهارتها و توانمندیهایی را در بعد روحی به دست آورد؛ قطع نظر از این که آیا چنین عملی از نظر احکام شرعی و مبانی دینی صحیح است یا نه. از این رو، مرتاضانی که بدون در نظر گرفتن شریعت الهی، ریاضت میکشند، برای رسیدن به هدف خود، هر عملی را انجام میدهند؛ زیرا آنان بر این باورند که فلان عمل، موجب تقویت روح یا ارادهشان میشود؛ اما در ریاضتهای دینی (مانند روزه)، هرگز فرد از چارچوب شریعت خارج نمیشود و هر قدرت و نیرویی برای او مطلوب نیست.
او، براساس احکام الهی، روزه میگیرد؛ زیرا احکام دینی، برای این است که انسان را در حوزه عبودیت خدا قرار دهد و او را به مقام قرب الهی برساند؛ پس نتیجه و اثر ریاضتهای شرعی و غیرشرعی، کاملاً با هم متفاوت است.
۲) فرق دیگر ریاضت دینی با ریاضت غیردینی، این است که دین، به انسان اجازه ضرر زدن به خود یا به دیگری را نمیدهد و اعمال او همواره باید فایده عقلایی داشته باشد؛ برای مثال، روزه، عمل واجبی است که افراد مکلّف، باید آن را بگیرند؛ اما همین روزه، اگر در جایی موجب آسیب شدید جسمانی یا بیماری و یا تشدید آن گردد، حکم آن لغو میشود و چنین فردی، نباید روزه بگیرد؛ در حالی که مرتاض، ممکن است عملی را به این جهت انجام دهد که موجب تقویت اراده شود و کاری ندارد به این که این عمل ممکن است برای او ضرر داشته باشد یا نه و به عبارت دیگر، بر اساس قاعده کلی «لاضرر و لا ضرار فی الاسلام»، ضرر رساندن و ضرر دیدن، در اسلام و احکام آن، قرار داده نشده است. همچنین در قرآن آمده است:
«خداوند برای هیچ کس بیشتر از تواناییاش تکلیف نمیکند».۱ مرتاض، این قواعد و اصول را نه تنها مد نظر ندارد، بلکه ممکن است برخلاف آنها عمل کند؛ به این جهت که میخواهد با ریاضت، ابعاد روحی و روانی خود را تقویت کند. از همین رو، بسیاری از احکام، ممکن است در مورد عدهای، تغییر کند یا آن تکلیف از دوش آنان برداشته شود؛ برای مثال، اگر کسی بیمار است و روزه گرفتن برای او ضرر دارد یا درمان او را به تأخیر میاندازد و نیز افرادی که مسافر هستند، نباید روزه بگیرند.
۳) تفاوت دیگر، مربوط به انگیزه و هدفی است که مرتاض دنبال میکند. اگر از مرتاض سؤال شود که انگیزه و هدف تو از این عمل چیست، ممکن است بگوید: برای تقویت روح یا به جهت تقویت اراده و یا به دلیل این که بتوانم توانایی به دست آورم؛ اما نخستین شرط روزه، این است که روزهدار، باید نیت و قصد «قربت» کند؛ «انما الاعمال بالنیات؛ عملها تنها با نیت، صحیح است».۲
روزهدار نیز ممکن است انگیزهاش دستیابی به بهشت و نعمتهای بهشتی باشد؛ اما باید قصد «قربهٔ الی الله» کند. او میخواهد در قالب بندگی، رضایت خدا را به دست آورد و به دنبال آن، از نعمتهای مادی و معنوی نیز بهره بگیرد؛ پس در ریاضتهای الهی، قصد و انگیزه، الهی است؛ ولی معلوم نیست مرتاض چنین هدفی را دنبال کند.
۴) یکی دیگر از تفاوتهایی که بین ریاضتهای غیردینی و ریاضتهای دینی وجود دارد، به کارگیری محصولات و نتایج ریاضت است. یک انسان مؤمن - که در قالب عمل به احکام الهی به کمالاتی دست مییابد - هرگز حاضر نیست از این کمالی که به دست آورده، سوء استفاده کند و در راه حرام، آن را به کار گیرد؛ اما مرتاض ممکن است بر اثر ریاضت، توانمندیهایی به دست آورد و در راه غیرصحیح و غیرمشروع از آنها استفاده کند.
حال ممکن است سؤال شود که آیا میشود انسانی از طریق ریاضتهای غیر دینی، به جایی برسد؟ جواب آری است؛ زیرا ریاضت و نتایج آن، تحت نظام علّی و معلولی قرار دارد؛ یعنی اگر علت (به مشقّت انداختن جسم)، ایجاد شد، معلول (تقویت روح در بعدی از ابعاد) نیز حاصل میشود. این علّت و معلول، ممکن است در قالب یک نظام ارزشی و الهی شکل بگیرد و ممکن است خارج از این نظام باشد؛ درست مثل یک چاقوی تیز که میتوانیم در راه صحیح و یا غلط از آن بهرهبرداری کنیم و ممکن است این چاقو از طریق صحیح تیز شده باشد و یا از راه غصبی. بنابراین، تقویت روح، چیزی شبیه تیز کردن چاقو است. بنابراین، در سایه ریاضتهای دینی، علاوه بر این که نفس انسان قدرتمند میشود و او به کمالاتی میرسد، به سعادت واقعی و جاودان نیز دست مییابد و این، امری است که با ریاضتهای غیردینی حاصل نمیشود.
۱. بقره، آیه ۲۸۶.
۲. حسین نوری، مستدرک الوسایل، ج ۱، ص ۹۰.
منبع:ماهنامه پرسمان، شماره ۴۹
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب حج آمریکا مجلس شورای اسلامی دولت شورای نگهبان انتخابات حجاب دولت سیزدهم رسانه جنگ
هواشناسی تهران شهرداری تهران قتل فضای مجازی آموزش و پرورش سلامت شهرداری پلیس سازمان هواشناسی باران آتش سوزی
قیمت دلار ایران خودرو بانک مرکزی خودرو قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان مسکن تورم بورس
تئاتر زنان محمدعلی علومی تلویزیون سریال سینما دفاع مقدس سینمای ایران نمایشگاه کتاب صدا و سیما مسعود اسکویی موسیقی
مغز دانش بنیان
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه حماس فلسطین جنگ غزه روسیه اوکراین طالبان نوار غزه نتانیاهو طوفان الاقصی
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر نساجی رئال مادرید لیگ برتر ایران سپاهان جواد نکونام بازی بارسلونا باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی اینترنت فناوری اپل مایکروسافت آیفون گوگل باتری سامسونگ ماهواره ناسا ویندوز
رژیم غذایی مواد غذایی زیبایی چای بیمه کاهش وزن آلرژی دندانپزشکی