جنگی کوچک با پیامدهایی عظیم

مناقشه روسیه ــ گرجستان با زور اسلحه حل نخواهد شد پس از رویدادهای سریع و اغلب خونین چند روز گذشته هنوز اطلاعات دقیقی درباره موقعیت دقیق اوضاع گرجستان وجود ندارد فقط می دانیم که نیروهای گرجستان در آستانه گشایش بازی های المپیک پکن وارد جمهوری خودخوانده اوستیای جنوبی, که مردم آن طرفدار روسیه هستند, شدند تا کنترل دولت گرجستان را در آن برقرار کنند

مناقشه روسیه ــ گرجستان با زور اسلحه حل نخواهد شد.پس از رویدادهای سریع و اغلب خونین چند روز گذشته هنوز اطلاعات دقیقی درباره موقعیت دقیق اوضاع گرجستان وجود ندارد. فقط می‌دانیم که نیروهای گرجستان در آستانه گشایش بازی‌های المپیک پکن وارد جمهوری خودخوانده اوستیای جنوبی، که مردم آن طرفدار روسیه هستند، شدند تا کنترل دولت گرجستان را در آن برقرار کنند.

روسیه با اعزام سرباز و بمباران هدف‌هایی در شهر «گوری» گرجستان ــ که تصادفا استالین در آنجا به دنیا آمده ــ به این اقدام گرجستان واکنش نشان داد. روسیه در میان جنگ شدید لفظی، بمباران خود را به بندر پوتی در دریای سیاه و گوشه کوچکی از دومین سرزمین طرفدار روسیه اما تحت کنترل گرجستان یعنی آبخازیا، گسترش داد.

غیرنظامیانی از دو طرف کشته شده‌اند. اگرچه در مورد تعداد تلفات، همچون مسائل بسیار دیگر، اختلاف وجود دارد.

گرجستان می‌گوید وارد اوستیای جنوبی شد تا مانع از تشدید درگیری‌های مرزی شود که با حمایت روسیه در جریان بود اما روسیه می‌گوید گرجستان آتش‌بس یکجانبه‌ای را که آغاز کرده بود ، نقض کرده است. گرجستان می‌گوید روسیه کورکورانه هر جا را بمباران کردو روسیه می‌گوید مواضع نظامی را هدف گرفته است.

آنچه که واقعیت به نظر می‌رسد این است که گرجستان روز یکشنبه در حال عقب‌نشینی از اوستیای جنوبی بود. اگر این طور باشد، در آن صورت ممکن است ضروریات آتش‌بس، حتی پیش از رسیدن هیات مشترک آمریکا ــ اتحادیه اروپا به تفلیس پایتخت گرجستان در روز دوشنبه، فراهم شده باشد.

در واقع عقب‌نشینی گرجستان مانند بازگشت به حالت موجود قبلی است که این شرطی است که روسیه برای شروع مذاکره تعیین کرده بود.اما دشواری اینجاست که حالت موجود قبلی به تشدید خشونتی که ناگهان این هفته علنی شد، کمک کرد.

یکی از چند اختلافی که از زمان فروپاشی اتحاد شوروی باقی مانده و روی آن سرپوش گذاشته شده،این است که اوستیای جنوبی و آبخازیا در داخل مرزهای گرجستان قرار دارند، اما تحت کنترل آن نیستند.

جمعیت عمدتا غیرگرجی این مناطق، روسیه را حامی خود می‌دانند و روسیه ــ بنا به دلایل متکی بر منافع خود ــ خوشحال بوده است از خواسته آنان تبعیت کند. این وضعیت گرجستان را به خشم می‌آورد اما تغییر مسالمت‌آمیز اوضاع ـ اگر مردم محلی موافق آن نباشند ـ آسان نیست.

آنچه که برخورد اخیر نشان می‌‌دهد این است که توسل به سلاح نیز راه‌حل مشکل نیست. نیروهای گرجستان ممکن است به وسیله آمریکا آموزش دیده و مجهز شده باشند و دارای تجربه جنگ در عراق باشند اما یا رای برابری با ارتش روسیه را ــ حتی در شرایط کنونی آن ــ ندارند.

گرجستان ممکن است تاکید کند که عقب‌نشینی آن از اوستیای جنوبی شکست نیست، اما واقعیت این است که این کشور دست به یک قمار نظامی ناموفق زد که مردم اوستیای جنوبی و آبخازیا را بیشتر از گذشته به طرف روسیه سوق می‌دهد.

با این شرایط رسیدن به هر راه‌حلی براساس مذاکره دشوارتر از گذشته خواهد بود، موضوعی که سوال‌‌های جدی درباره قضاوت پرزیدنت ساکاشویلی به وجود می‌آورد و به موقع خود می‌تواند حکومت او را متزلزل کند.

گرجستان با این کار ممکن است از جهت بلند پروازی‌های خود برای پیوستن به ناتو نیز زیان کرده باشد. اگر تقاضای مقدماتی گرجستان برای عضویت در ناتو در اوایل سال جاری پذیرفته شده بود، ممکن بود ناتو خود راموظف می‌دید در این درگیری دوگانه با روسیه به یاری گرجستان ــ با همه تلاش‌های تفلیس برای وانمود کردن این درگیری به عنوان جنگی برای ارزش‌های غربی ــ برود. برای ناتو آیا این تعهدی بسیار بزرگ نمی‌بود؟

اما در مورد روسیه، شتاب مسکو برای مقابله با نیروی عظیم نظامی به جای توجه به تلاش‌‌های میانجیگرانه غرب، این پیام آشکار را می‌فرستد که مسکو آماده نیست در منطقه‌ای که آن را حیاط خلوت خود می‌‌داند، باز هم کوتاه بیاید.

نظر گرجستان دایر بر این که آرزوی روسیه برای بازگشت به دوره شوروی، باعث می‌شود هر کاری بکند تا مانع از همبستگی گرجستان با غرب شود، شاید مبالغه‌آمیز باشد اما در عین حال باید به آن به عنوان یک هشدار توجه کرد.

دامنه جنوبی شوروی سابق منطقه‌ای بی‌ثبات و متغیر است. اینجا جایی نیست که اتحادیه اروپا یا آمریکا بخواهند برای امنیت انرژی خود ـ یا هر مساله دیگری ـ به آن متکی باشند.

منبع: ایندپندنت

مترجم: علی کسمایی