۸ پرسش و پاسخ جالب درباره ماهی‌ها

۱ )آیا ماهی‌ها خفه می‌شوند؟
شاید اگر به شما بگوییم که آبزیان هم می‌توانند در آب خفه شوند، فکر کنید شما را دست انداخته‌ایم اما جالب است بدانید مرگ به دلیل خفگی هم در میان ماهی‌ها …

۱ )آیا ماهی‌ها خفه می‌شوند؟

شاید اگر به شما بگوییم که آبزیان هم می‌توانند در آب خفه شوند، فکر کنید شما را دست انداخته‌ایم اما جالب است بدانید مرگ به دلیل خفگی هم در میان ماهی‌ها رایج است. ماهی‌ها به دو روش در آب تنفس می‌کنند. به کمک آبشش‌ها و با باز و بسته کردن مرتب دهان در حالی که شنا می‌کنند. بسته نگه داشتن گوش‌ها و بی‌تحرکی سبب بروز خفگی در ماهی‌ها می‌شود. این دقیقا همان حالتی است که وقتی ماهی‌ها در تور ماهی‌گیری گیر می‌افتند، رخ می‌دهد.

۲ ) چرا چشم‌هایشان همیشه باز است؟

اگر از قواصانی که از نزدیک انواع و اقسام ماهی‌ها را دیده‌اند، بپرسید حتما به شما می‌گویند هیچ نوع از ماهی‌ها حتی یک بار هم پلک نمی‌زنند. جالب است بدانید انسان‌ها و تقریبا تمامی پستانداران پلک دارند که رطوبت چشم آنها را حفظ می‌کند. در ماهی‌ها هیچ نیازی به وجود پلک برای حفظ رطوبت چشم وجود ندارد چون آنها خود در آب زندگی می‌کنند.

۳) آیا ماهی‌ها می‌خوابند؟

جواب دادن به این سوال کمی مشکل است. آنچه روشن است اینکه خواب ماهی‌ها با خواب ما تفاوت دارد و چون پلک ندارند سخت است که متوجه شویم خوابند یا بیدارند. در حال حاضر دانشمندان با کار کردن روی فعالیت‌های ذهنی ماهی‌ها قصد دارند بخش‌های خواب آنها را شناسایی کنند اما تاکنون هیچ‌گونه تفاوت الکتریکی بین فعالیت‌های مغز آنها در روز و شب نیافته‌اند. این یعنی اینکه ماهی‌ها نمی‌خوابند و خواب نمی‌بینند!

۴) آیا ماهی‌ها هم آفتاب‌زده می‌شوند؟

آب هیچ سد دفاعی در برابر نور خورشید ایجاد نمی‌کند. اشعه ماورای بنفش خورشید به ویژه از زمانی که لایه ازن سوراخ شده است به راحتی در آب‌های کم عمق نفوذ می‌کنند. لاروها و ماهی‌های جوان چون پوست نازکی دارند بیشتر آفتاب زده می‌شوند. البته برخی از انواع ماهی‌ها مثل ماهی‌های دوشیزه یک تکنیک دفاعی دارند و با ترشح نوعی ژل که ترکیب آن بسیار شبیه به ضد آفتاب‌های ماست، از پوست خود در برابر آفتاب محافظت می‌کنند.

۵ ) چرا ماهی‌های مرده روی آب می‌آیند؟

حتما شما هم دیده‌اید وقتی ماهی قرمز شب عید می‌میرد، جسدش روی آب می‌آید. این به آن علت است که تمامی ماهی‌ها بادکنک کوچکی درون بدنشان دارند که اصطلاحا به آن کیسه هوا می‌گویند و ماهی‌ها با باد کردن یا خالی کردن آن می‌توانند به راحتی درون آب شنا کنند. وقتی می‌میرند این عضو که درون آن از اکسیژن و ازت پر شده باعث می‌شود حیوان روی آب بیاید. البته در برخی از ماهی‌ها که کیسه هوا ندارند هم تخمیر دستگاه گوارش سبب روی آب آمدن می‌شود.

۶ ) چگونه ماهی‌ها می‌توانند در آب سرد بدون آنکه یخ بزنند زنده بمانند؟

بسیاری از ماهی‌ها می‌توانند دمای بدن‌شان را با دمای بیرون تطابق دهند و با کاهش نقطه یخ‌زدگی مایعات بدن‌شان نظیر خون، لنف و مایعات بافتی از یخ زدن خود پیشگیری کنند. در ضمن ترکیبات گلیکو پروتیئنی سبب افزایش ذخیره چربی و منابع انرژی در جگر و ماهیچه‌ها می‌شود. پوست ماهی‌ها هم در شرایط سرد، ضخیم شده و مانع از بیرون رفتن گرمای بدن و انرژی موجود می‌شود. به عبارت دیگر ماهی‌ها هم نوعی ضدیخ دارند.

۷) چگونه برخی ماهی‌ها برق تولید می‌کنند؟

آب و الکتریسیته با هم سازگار نیستند. پس چگونه است که برخی ماهی‌ها در آب می‌توانند برق تولید کنند؟ در واقع باید گفت برخی سلول‌های ماهیچه‌ای ماهی‌ها فرق داشته و الکترولیت است که این سلول‌ها در موازات هم قرار گرفته‌اند و از هم جریان برقی را تولید و عبور می‌دهند. میزان شدت برق تولیدی در گونه‌های مختلف متفاوت است. برخی از شدت بسیار پایین برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. برخی از شدت بسیار بالا که گاهی به چند ولت هم می‌رسد، برای ترساندن دشمنانشان بهره می‌گیرند.

۸ ) آیا ماهی‌ها هم آب می‌خورند؟

بله. مانند تمامی ارگانیسم‌های زنده، آب هم جزء حیاتی بدن ماهی‌هاست. برای آب خوردن تنها کافی است ماهی دهان خود را باز کرده و آب را به درون پمپ کند. میزان آب مورد نیاز هر ماهی به مکانی که در آن زندگی می‌کند، بستگی دارد. ماهی‌های آب شور دستگاه تصفیه نمک دارند که در کلیه‌ها و همچنین سلول‌های خاصی در مری قرار گرفته است.

ترجمه: سمیه مقصودعلی

منبع: فیگارو