سلیمان حییم (۱۲۶۶-۱۳۴۸)

سلیمان حییم فرهنگ‏نویس، مترجم، نویسنده، شاعر و نوازنده تار که از وی به عنوان پدر فرهنگ‌های دوزبانه نوین یاد می‌شود، سال ۱۲۶۶ در تهران به دنیا آمد
پدر و مادر او در اصل از یهودیان …

سلیمان حییم فرهنگ‏نویس، مترجم، نویسنده، شاعر و نوازنده تار که از وی به عنوان پدر فرهنگ‌های دوزبانه نوین یاد می‌شود، سال ۱۲۶۶ در تهران به دنیا آمد

پدر و مادر او در اصل از یهودیان شیراز بودند. حییم، تحصیلات خود را در یک مکتب‏خانه سنتی آغاز کرد و سپس در آموزشگاهی متعلق به مبلغان مسیحی ادامه تحصیل داد و در نوزده‏سالگی وارد کالج آمریکایی تهران (البرز فعلی) شد.

در ۱۳۰۱، به سمت مترجم در وزارت مالیه به کار پرداخت. در ۱۳۰۲ ازدواج کرد که حاصل آن شش فرزند (چهار دختر و دو پسر) بود.

در ۱۳۱۰ به استخدام «شرکت نفت ایران و انگلیس» درآمد و به ریاست دارالترجمه شرکت منصوب شد. از اواسط دهه ۱۳۳۰ ریاست اداره خرید شرکت نفت به او محول شد که چندان دوام نیاورد و از این سمت استعفا کرد و به دنبال آن بازنشسته شد.

حییم در اواخر دهه اول قرن چهاردهم هجری شمسی (سال ۱۳۰۸) به انتشار اولین فرهنگ خود، فرهنگ جامع انگلیسی - فارسی، دست زد و بعد از آن کار فرهنگ‏نویسی را با جدیت و مداومت تا آخر عمر ادامه داد.

ناشر آثار وی «کتاب‏فروشی یهودا بروخیم و پسران» بود که به دقت نظر و وسواس‏های مؤلف احترام می‏گذارد و حروف‏چینی و چاپ فرهنگ‏ها را در بالاترین حدّ امکانات فنی زمان خود فراهم گردانده بود.

فهرست آثار حییم بدین قرار است:

فرهنگ بزرگ انگلیسی - فارسی (دوجلد)

فرهنگ بزرگ فارسی - انگلیسی (دوجلد)

فرهنگ یک‏جلدی انگلیسی - فارسی‏

فرهنگ یک‏جلدی فارسی - انگلیسی‏

فرهنگ انگلیسی - فارسی کوچک‏

فرهنگ فارسی - انگلیسی کوچک‏

فرهنگ فرانسه - فارسی کوچک‏

فرهنگ عبری - فارسی‏

امثال فارسی به انگلیسی

آخرین معشوقه سلطان عبدالحمید (ترجمه)

‌● ‌نمایشنامه‏ها:

یوسف و زلیخا؛ اِستَر و مردخای؛ روت و نَعومی؛ خشایارشا؛ جوان بدمست

حییم اثر منتشر نشده‌ای هم داشت به نام «فرهنگ فارسی - عبری» که هیچگاه عرضه عمومی نشد.

سلیمان حییم بعد ۲۵ بهمن‏ماه سال ۱۳۴۸ شمسی درگذشت و پیکر او در آرامگاه یهودیان تهران به خاک سپرده شد.

زنده یاد کریم امامی که خود از جمله فرهنگ‌نویسان و ویراستاران نامی به شمار می‌رفت و فرهنگ کیمیای وی بعد از درگذتشتش از سوی انتشارات فرهنگ معاصر به بازار کتاب عرضه شد درباره حییم گفته است:

اولین حسی که از مرور فرهنگ‏های آن زنده‏یاد به انسان دست می‏دهد، حس احترام است برای بزرگیِ کاری که یک‏تنه انجام داده، برای دقت حیرت‏انگیزی که صرف کار می‏کرده و برای عشقی که به کار خود داشته. همه این نکته‏ها را می‏توانیم در خود فرهنگ‏ها مشاهده کنیم و حتماً لزومی ندارد که شرح حال مؤلف را بخوانیم یا روایاتی از کمالات او را از قول شاهدان عینی بشنویم تا بدانیم.

امتیاز آثار به جای مانده از حییم، به انتشارات فرهنگ معاصر رسید که با شکل گرفتن واحد پژوهش این انتشاراتی تمامی فرهنگ‌های تالیف حییم بازپیرایی ویراستاری و منتشر شد.