غذاهای حساسیت زا

تعریف, علل, تشخیص و درمان آسم و آلرژی غذایی

دیروز صبح مشغول کار بودیم که منشی رییس خبر داد باز هم رییس دچار حمله‌های آسمی شده و باید ایشان را هرچه سریع‌تر به بیمارستان برسانیم....

وقتی سرآسیمه وارد اتاقش شدیم، دیدیم به سختی نفس می‌کشد و تقریبا صورتش کبود شده است؛ انگار راه‌های تنفس‌اش بسته شده و فقط راه بسیار کوچکی باقی مانده بود. من که خیلی ترسیده بودم به همکاران پیشنهاد دادم او را به بیمارستان برسانیم. آقای رییس در بیمارستان با اقدام‌های پزشکی آرام گرفت و به نظر می‌رسید که خطر برطرف شده است. پزشک معالج می‌گفت علت این اتفاق ناپرهیزی و مصرف مواد‌غذایی آلرژی‌زا بوده است. من تا شب به صحنه‌ای که دیده بودم و بیمار آسمی‌ای که از حمله‌های تنفسی رنج می‌برد، فکر می‌کردم. پوستری که مشاهده می‌کنید، پاسخ‌هایی است به برخی سوال‌هایی که درباره آلرژی‌غذایی و آسم وجود دارد.

● تعریف

آلرژی‌غذایی، همان پاسخ ناخواسته دستگاه ایمنی به پروتئین موادغذایی است. این واکنش‌ها ممکن‌است با یا بدون واسطه ایمونوگلوبولین E رخ دهند. واکنش‌های وابسته به ایمونوگلوبولین E ، معمولا پوست و مجاری گوارشی و تنفسی را با علایمی مانند کهیر، استفراغ، اسهال و آسم درگیر می‌کنند. خس‌خس سینه به عنوان یک تظاهر شایع آلرژی‌غذایی در همراهی با سایر علایم است اما به‌ندرت ممکن است تنها علامت باشد.

● خوراکی‌های آلرژی زا مخصوصاً برای کودکان

ماهی ۱/۰ درصد

گندم حدود ۴/۰ درصد

سویاحدود۴/۰ درصد

بادام‌زمینی ۸/۰ درصد

تخم‌مرغ ۳/۱ درصد

غذاهای دریایی ?/۰ درصد

مغزها ۲/۰ درصد

شیر گاو ۲۵/۲ درصد

● درمان

درمان آسم در بیماران مبتلا به آلرژی‌غذایی زمینه‌ای، اهمیت زیادی دارد زیرا این بیماران در معرض خطر حمله‌های آنافیلاکسی مرگبار هستند. تشخیص آلرژی غذا با گرفتن یک شرح‌حال دقیق و توجه به نکته‌های خاص مانند زمان شروع علایم و ارتباط آنها با خوردن غذا شروع می‌شود زیرا واکنش‌های حساسیتی چند ثانیه تا چند دقیقه پس از خوردن غذا آغاز می‌شوند و به‌ندرت ممکن است پس از ۲ ساعت از خوردن غذا رخ دهند. حمله‌های آسم غیرقابل توجیه هم که یک ماده‌غذایی ممکن‌است به عنوان آغازگر و تشدید‌کننده زمینه‌ای دخیل باشد، با توجه به جزئیات دقیق شرح‌حال و در نظر گرفتن سابقه رژیم‌غذایی در ارتباط با حمله‌های آسم باید تشخیص داده شوند. شناسایی آلرژن و حذف آن از رژیم‌غذایی در جلوگیری از تماس غیرعمدی با آلرژن مهم‌ترین راه‌حل است. در واقع باید ماده‌غذایی آلرژی‌زا مشخص و از برنامه‌غذایی بیمار حذف شود بنابراین آگاهی‌های تغذیه‌ای برای بیمار بسیار ضروری و موثر است.

● خلاصه اینکه...

آلرژی‌غذایی و آسم ممکن‌است با هم همراهی داشته باشند بنابراین باید توجه ویژه‌ای به بیمارانی که هم مبتلا به آسم هستند و هم آلرژی‌غذایی داشت زیرا این بیماران در معرض خطر بالایی برای حمله‌های آنافیلاکسی مرگبار هستند. مداخله در رژیم‌غذایی برای اجتناب از آلرژی بسیار مهم است و آموزش به بیماران در مورد علایم بالینی حمله‌ها و نحوه استفاده از داروها بسیار اهمیت دارد. مهم‌ترین اصول درمان عبارتند از:

۱. حذف ماده‌غذایی آلرژن از برنامه‌غذایی بیمار

۲. استفاده از داروهای مناسب با شدت بیماری و عوارض جانبی کم و ایمنی بالا. البته از جمله این داروها، بلوکرها هستند که می‌توان به داروهای آنتی‌هیستامینی یا طبق توصیه‌های جدید، آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم برای درمان آلرژی اشاره کرد. این آنتی‌هیستامین‌ها برخلاف آنتی‌هیستامین‌های نسل قدیم کمتر خواب‌آور هستند و ایمنی بالاتری دارند. مطالعه‌های بالینی متعددی بر خواب‌آور نبودن، شروع سریع اثر در کمتر از ۶۰ دقیقه پس از مصرف دارو و تداوم اثر این داروها به مدت ۲۴ ساعت در بدن حکایت دارند و همه این مزایا، داروهای آنتی‌هیستامینی نسل جدید را به‌عنوان یکی از بهترین انتخاب‌ها بین داروهای آنتی‌هیستامینی تبدیل کرده‌اند.

آلرژی به بادام‌زمینی، مغزها و غذاهای دریایی تقریبا در تمام عمر باقی می‌مانند. در بزرگسالان هم شایع‌ترین آلرژن‌ها شامل بادام‌زمینی۶/۰ درصد، مغزها ۵/۰ درصد و ماهی ۴/۰ درصد هستند.

معمولا آلرژی به سویا و گندم تا سنین مدرسه بهبود پیدامی‌کند.

براساس مطالعه‌های جدید، مشخص شده است آلرژی به شیر گاو در ۱۹ درصد کودکان تا ۴ سالگی، ۴۲ درصد تا ۸ سالگی و ۶۴ درصد تا ۱۲ سالگی و ۷۹ درصد تا ۱۶ سالگی برطرف می‌شود.

آ لرژی به تخم‌مرغ حدود ۴ درصد تا ۴ سالگی،۱۲ درصد تا ۶ سالگی،۳۷ درصد تا ۱۰ سالگی و ۶۸ درصد تا ۱۶ سالگی قابل‌درمان است.