مقایسه بازیگران پولساز تهران و هالیوود

امسال بدون درنظرگرفتن دو فیلم گوشواره و چهارانگشتی که چند روزی بیشتر از اکران آنها در سینماها نمی گذرد, مجموعا ۳۵ فیلم تولید سینمای ایران تا به حال به روی پرده رفته اند

امسال بدون درنظرگرفتن دو فیلم <گوشواره> و <چهارانگشتی> که چند روزی بیشتر از اکران آنها در سینماها نمی‌گذرد، مجموعا ۳۵ فیلم تولید سینمای ایران تا به حال به روی پرده رفته‌اند. پدید‌ای با نام <اخراجی‌ها> به‌عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران رکورد فروش امسال و تمامی سال‌ها را به خود اختصاص داد. فیلم محمدحسین لطیفی با نام <توفیق اجباری> تا به حال بیش از نصف فروش اخراجی‌ها رده دوم جدول فروش را به خود اختصاص داده است.

همواره تحقیق درباره علت و سبب فروش یک فیلم به نتیجه‌ای قطعی نرسیده است. گاهی موضوع فیلم و شرایط و زمان اکران آن، بعضی اوقات نام کارگردان و گاه اسامی بازیگران را در این امر دخیل دانسته‌اند، اما اغلب حالت سوم، یعنی حضور بازیگران را دلیلی برای فروش یا عدم فروش فیلم‌ها می‌دانند. به‌نظر می‌رسد فیلم <اخراجی‌ها> از هر سه عامل یادشده برای فروش هرچه بیشتر بهره‌مند بود. جنجال‌های تبلیغاتی در زمان ساخت این فیلم، موضوعات ژورنالیستی پیرامون آن در بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر، برخورداری از بهترین زمان اکران یعنی ایام عید نوروز عواملی برای فروش هرچه بیشتر آن محسوب می‌شدند. از سویی نام کارگردان و فهرستی از بازیگران محبوبی که هر یک می‌تواند به تنهایی مسبب جذب تماشاگر شود را هم می‌توان دلیلی دیگر برای فروش بالا‌ی اخراجی‌ها دانست.

در سینمای‌هالیوود عنوان گیشه‌سازترین بازیگر به هیچ وجه ارتباطی با افتخار شهرت یا محبوبیت مردمی او ندارد، به‌طوری که نشریه پرنفوذ اقتصادی فوربس <مت‌دمون> را به‌عنوان گیشه‌سازترین بازیگر‌هالیوود و به‌عبارتی دیگر کسی که به‌ازای هر یک دلا‌ر دستمزد دریافتی، بیشترین فروش سینمایی را نصیب گیشه‌ها می‌کند، معرفی نمود. در این فهرست <براد پیت> که چهره‌ای بسیار محبوب بوده و به واسطه ازدواجش با آنجلینا جولی، خبرسازترین بازیگر‌هالیوود محسوب می‌شود، در رده دوم قرار دارد.معرفی‌شدن <مت دمون> به‌عنوان پول سازترین بازیگر‌هالیوود به‌هیچ عنوان بدان معنا نیست که وی، همچون بسیاری دیگر از بازیگران معروف نظیر تام کروز، ویل اسمیت و لئوناردو دی‌کاپریو جزو گران‌ترین بازیگران‌هالیوود باشد. از ‌نظر اقتصادی <مت دمون> این روزها بهترین سرمایه‌گذاری‌هالیوود بوده و گنجی است که استودیوهای بزرگ فیلمسازی باید قدر او را بدانند. به نوشته نشریه فوربس، یک فیلم با بازی این هنرپیشه می‌تواند به ازای هر یک دلا‌ر دستمزد پرداختی به وی، چیزی در حدود ۲۹ دلا‌ر به گیشه سرازیر نماید و این رقم فروش تقریبا دوبرابر قدرت پول سازترین بازیگر، نصیب <جنیفر آنیستون> و به‌دنبال او آنجلینا جولی، رنه زلوگر، ریز ویترسپون، بن استیلر و ساندرا بولا‌ک شده است. در حالی که هیچکدام از این زنان بازیگر جزو گران‌ترین بازیگران‌هالیوود نیستند و جالب آنکه از نام جولیا رابرتز یا جیم‌کری و یا حتی راسل کرو - که به نوشته این نشریه پس از بازی در دو فیلم گلا‌دیاتور و یک ذهن زیبا بیشترین دستمزد را دریافت و کمترین قدرت پول‌سازی را برای گیشه‌ها دارد - خبری نیست! این روزها دی‌کاپریو با دریافت ۲۰ میلیون دلا‌ر در یک فیلم بازی می‌کند؛ حال آنکه دستمزد دمون به ۱۰ میلیون دلا‌ر نمی‌رسد و این یقینا تنها دلیل راه‌یافتن نام دمون به فهرست پول سازترین بازیگران‌هالیوود و عقب‌ماندن دی‌کاپریو از قافله ۱۰ بازیگر در این فهرست است. به‌طور کلی وجه مشترک همه بازیگران پول‌ساز هالیوود این است که خیلی هم پردستمزد و از استودیو پرتوقع نیستند، اما می‌دانند چطور مخاطبان و تماشاگران انبوهی را به پای سالن‌ها بکشانند.در سال گذشته، عنوان پول‌سازترین بازیگر سینمای ایران برحسب میانگین فروش، نصیب بازیگر فیلم‌های پرفروش آتش‌بس و تله یعنی <محمدرضا گلزار> شد. این دو فیلم دو میلیارد و ۳۹۰ هزار تومان فروش داشت که به‌طور میانگین فروش این دو فیلم در تهران و شهرستان‌ها یک میلیارد و ۱۷۰ هزار تومان بود. در مجموع، برای فیلم آتش‌بس هر میلیون دستمزد گلزار، حدود ۱۹۲ میلیون تومان نصیب گیشه‌ها نمود! در میان بازیگران زن <مهناز افشار> که با مجموع فروش دو میلیارد و ۵۴۰ هزار تومانی فیلم‌های آتش‌بس، تله و چه کسی امیر را کشت در اکران سال گذشته به‌عنوان پول سازترین بازیگر زن شناخته شد، برای فیلم آتش‌بس هر میلیون دستمزدش، بیش از ۳۰۰ میلیون تومان پول روانه گیشه‌ها کرد! البته این آمار در مورد فیلم‌های دیگر این دو بازیگر صادق نخواهد بود؛ چرا که در سایر فیلم‌هایشان دستمزد بالا‌تر و فروش کمتر دلیلی بر پایین‌بودن این محاسبه خواهد بود. مثلا‌ هر میلیون دستمزد افشار برای فیلم چه کسی امیر را کشت، تنها ۵۰ میلیون تومان فروش را به همراه داشته است.

در اکران امسال، میانگین فروش فیلم‌های مهناز افشار با فیلم‌های کلا‌غپر، رئیس و محاکمه مجموعا حدود ۲۹۳ میلیون تومان بوده که در مجموع از رده اول سال پیش به رده دهم جدول پول‌سازترین بازیگران امسال نزول داشته است. رتبه اول این جدول متعلق به بازیگر زن فیلم‌های اخراجی‌ها، پارک‌وی و توفیق اجباری یعنی <نیوشا ضیغمی> است. در حالی که تنها سه ماه به پایان سال باقی مانده، عنوان پول‌سازترین بازیگر مرد فیلم‌های امسال برحسب میانگین فروش، مطابق سال گذشته به <محمدرضا گلزار> تعلق دارد. در فیلم توفیق اجباری و کلا‌غپر با میانگین فروش بالا‌ی ۵۰۰ میلیون تومان موجب گردیده تا این عنوان همچنان برای گلزار محفوظ بماند.<رضا عطاران> به‌عنوان بازیگر نقش مکمل توفیق اجباری که بیشتر از همه، بار طنز این فیلم را بر دوش کشیده، در فیلم پرفروش کلا‌هی برای باران به‌عنوان نقش اصلی مطرح است. مجموع فروش خوب هر دو فیلم سبب گردید تا نام او پس از گلزار به‌عنوان یک بازیگر پولساز برده شود.همگام با وی <اکبر عبدی> که فیلم‌های وی در سال‌های گذشته با فروش نازلی روبه‌رو و تا حدودی از محبوبیت و شهرت او کاسته شده بود و بسیاری معتقد بودند که دیگر به دوران اوج خود یعنی زمانی که جزو مشهورترین و پولسازترین بازیگران محسوب می‌شد، برنخواهد گشت، امسال با اخراجی‌ها درخشش تازه‌ای داشت. آخرین اثری که در آن توانایی‌های عبدی را به چالش کشید و بر شهرت او افزود آدم برفی در سال ۱۳۷۳ بود. پس از آن بازی وی در چند فیلم کمدی خیلی مورد توجه واقع نشد و با وجود اینکه در سال ۱۳۸۰ و در جشنواره بیستم فیلم فجر برای بازی در فیلم نان، عشق و موتور هزار کاندید جایزه شد، اما به جایگاه قبلی خود نرسید. در اکران امسال تا به حال پنج اثر از فیلم‌های او به نمایش درآمده که پس از محمدرضا شریفی‌نیا رتبه دوم پرکارترین هنرپیشه را به خود اختصاص داده است. میانگین فروش قابل توجه فیلم‌های عبدی، از وی رقیبی برای گلزار و عطاران ساخته است. از جایی که هر سه آنها هنوز فیلم‌هایی روی پرده دارند، جایگاه پول‌سازترین بازیگر بین او و دو بازیگر دیگر می‌تواند تغییر یابد، اما تحقیقا عبدی با پنج فیلم (البته فیلم گوشواره را که به‌تازگی اکران شده، محسوب نمی‌کنیم) امتحان بهتری را نسبت به دو بازیگر دیگر پس داده است.اما <امین حیایی> که در سال گذشته به‌عنوان پولسازترین هنرپیشه سال برحسب مجموع فروش فیلم‌هایش مطرح بود، امسال با میانگین فروش چهار فیلم خود یعنی اخراجی‌ها، مهمان، نقاب و سنگ کاغذ قیچی پس از ضیغمی، عبدی، گلزار و عطاران در جدول پولسازترین‌ها قرار گرفته است. مجموع میانگین فروش این چهار فیلم نزدیک به ۵۰۰ میلیون تومان بوده است.<کامبیز دیرباز> که به‌عنوان نقش اصلی فیلم اخراجی‌ها خوش درخشید و با وجود رکورد فروش اخراجی‌ها، فروش پایین دو فیلم دیگر وی یعنی گرداب و سرگیجه موجب شد تا میانگین فروش فیلم‌هایش کاهش چشمگیری یابد.

آیا با این نتیجه می‌توان چنین استنباط نمود که موقعیت و شهرت دیرباز ارتباطی به فروش بالا‌ی اخراجی‌ها نداشته است؟اما رکورد بازی در مجموع فروش فیلم‌های اکران‌شده امسال در دستان کسی نیست جز عکاس، برنامه‌ریز، مشاور، انتخاب بازیگر، مدیر هنری و... سینمای ایران یعنی <محمدرضا شریفی‌نیا.> تا به حال که ۹ ماه از شروع سال می‌گذرد، هفت فیلم اخراجی‌ها، پارک وی، نصف مال من نصف مال تو، مهمان، محاکمه، نقاب و در شهر خبری نیست، هست از شریفی‌نیا به اکران عمومی درآمده و مجموعا حدود دو میلیارد و ۹۶۰ هزار تومان فروش گیشه داشته است. هرهفت فیلم از فروش خوبی در گیشه برخوردار بوده‌اند و به‌طور نسبی چنین به‌نظر می‌رسد که حضور شریفی‌نیا می‌تواند عاملی برای فروش مطلوب یک فیلم باشد.قطعا پدیده بازیگری امسال که هم توانست نظر مخاطبان عام و هم نظر منتقدان را به خود جلب نماید <باران کوثری> است. او با بازی در فیلم تجاری <توفیق اجباری> و فیلم‌های هنری <خون بازی> و <روز سوم> توانایی خود را در هر دو بعد هنری - تجاری ثابت کرد. هر سه فیلم فروش مطلوبی داشتند. خون بازی و روز سوم موقعیت او را به‌عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن در بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر و جشنواره آسیا پاسیفیک که چندی پیش در گلدکست استرالیا برگزار شد، تثبیت نمود.در پی نظرسنجی مجله اینترنتی سی‌نت از کاربران سایت، باران کوثری برای بازی در فیلم خون بازی با اختلا‌فی فاحش نسبت به نفر دوم به‌عنوان بهترین بازیگر نیمه اول سال ۱۳۸۶ شناخته شد. او فیلم کتونی سفید ساخته معیری را هم در نوبت اکران دارد.البته این قیاس‌ها در غیاب بازیگران مطرحی چون نیکی کریمی، هدیه تهرانی، لیلا‌ حاتمی، گل‌شیفته فراهانی، فاطمه معتمد آریا و... که امسال فیلمی روی پرده نداشتند، مطرح گردیده و نمی‌تواند معیاری برای یک آمار قطعی باشد.

حسین محبی