از جنس زندگی

● نگاهی به سریال "پایتخت"
از همان قسمت اول و با توجه به بینش معماگون سیروس مقدم در چینش شرایط و اتفاقات بر سر راه خانواده نقی معمولی، ذهن بیننده آماده رویارویی با یک اثر درگیر …

نگاهی به سریال "پایتخت"

از همان قسمت اول و با توجه به بینش معماگون سیروس مقدم در چینش شرایط و اتفاقات بر سر راه خانواده نقی معمولی، ذهن بیننده آماده رویارویی با یک اثر درگیر کننده و تفکر برانگیز بود و تم چالش های مهاجرت از علی آباد به کلان شهر تهران نیز به خوبی در قالب گیر و گرفت های نقی و خانواده اش به تصویر درآمد.

قصه از یک خط منتظم روایی و انسجام درون متنی بهره مند بود و همین مساله پذیرش حوادث و وقایع غیر قابل پیش بینی را آسانتر ساخته بود. به واقع بینندگان با یک ترکیب ژانری برجسته در بطن رویدادها و متن تصاویر اثر روبرو می شدند که نه تنها در پس مضامین خود بزرگ نمایی یا سیاه نمایی را نداشت بلکه تصویری عینی و حقیقی از تفاوت های سبک زندگی روستایی و آداب شهرنشینی ارایه می نمود.

سادگی، مهر، ایثار، صداقت و رفاقت به عنوان مولفه های گم شده در زندگی شهری، بازتابی درست در رفتارهای نقی و خانواده اش یافته و فیلمنامه درخشان محسن تنابنده به زیبایی و بدون هرگونه قضاوت و یا تلاش در اندرزگویی، اخلاق اسلامی ایرانی و شمایل اصیل یک خانواده مذهبی ایرانی را به تصویر می کشد.

به واقع اخلاق گرایی به عنوان یکی دیگر از چارچوبه های مضمونی اثر، بازتابی درست در نوع مناسبات آدم های قصه یافته و کاراکترهای ماندگاری را در ذهن مخاطب به ودیعه می نهد که در پس بازی دیدنی محسن تنابنده، ریما رامین فر، احمد مهرانفر و علیرضا خمسه جلوه ای تماشایی پیدا کردند.

از سویی اگرچه پایتخت به عنوان مجموعه ای نوروزی، بالذات دارای تنیدگی های موقعیت کمیک در ظرفی ملموس از تلخی های زندگی است اما به وضوح موقعیت هایی ترکیبی از کمدی موقعیت و کلام،درام موقعیت و شاید هم تا حدودی چارچوب معنایی ملودرام را در بطن مضامین محوری و فرعی خود متداعی است و در این میان کامیون به عنوان یک لوکیشن سیار و حتی در مقام یک کاراکتر محوری و نقطه ثقل تحولات مضمونی، نقش مهمی را در پیشبرد روایت داشته و نوع کارگردانی سیروس مقدم در سر و شکل بخشیدن منطقی به اتفاقات پیش آمده برای خانواده نقی، مخاطب را به دیدن این مجموعه ترغیب کرد.

نکته فنی برجسته اثر را که از فیلمنامه ای منسجم و اجرا و پردازشی درست بهره برد باید در بازیگیری سیروس مقدم از بازیگران اثر جستجو نمود؛ آنجایی که احمد مهرانفر در یک بازی تماشایی و همدل برانگیز در نقش ارسطو، ظرفیت های درونی خود برای ایفای نقش های مکمل طلایی را نشان داد و البته نباید از بازی تماشایی محسن تنابنده و ریما رامین فر نیز غافل شد که با درک درست موقعیت نقش، پارتنری موفق را تشکیل دادند.

بحث بازیگری در این مجموعه با یک اتفاقات ویژه دیگر نیز همراه بود و علیرضا خمسه این بار در نقش بابا پنجعلی خوش درخشید، اگرچه شاید در ابتدا این تصور وجود داشت که درک قدرت اجرایی علیرضا خمسه برای درآوردن چنین نقشی در پرتو گریم برجسته نقش و به نوعی زیر سنگینی این چهره آرایی دیده نشود اما خمسه با تمهیداتی چون کمدی لفظ و ارایه تصویری درست از رفتار و گفتار یک پیرمرد دچار حواس پرتی لحظات شیرینی را برای مخاطب به وجود آورد و بار دیگر بر شایستگی های خود مهر تائید زد.

از بعد دیگر پایتخت با نگاه درستی که به تفاوت آداب زندگی در روستا و شهر داشته، به جای بهره گیری از نت آوایی لهجه ها در شناسه مندی کاراکترها، به تعریف بی کم و کاست موقعیت ها و لحظه های فراروی شخصیت های قصه در قالبی ملموس اقدام کرده و با تاکید بر غیر قابل پیش بینی بودن زندگی، بازنمایی دقیقی از شرایط کنونی زندگی در کلان شهرها و چالش های آن داشته است.

نیما بهدادی مهر