بچه های کوچه پشتی

نگاهی به پیشرفت های جدید در تعامل انسان و ماشین

وقتی که می توانید یک نمونه روباتی جذاب و مد روز از خودتان را بیرون بفرستید تا همه دستورهای شما را انجام دهد، چرا خودتان از خانه خارج می شوید؟ شرکت «انی باتز» که در سال ۲۰۰۱ تاسیس شد، روبات هایی می فروشد که کاربران آن می توانند با استفاده از آنها به مکان های دوری بروند، ببینند، بشنوند و سخن بگویند. این جهانی است که «جانشینان» معرفی می کند. فیلم جانشینان به تازگی اکران شده است و «بروس ویلیس» در این فیلم نقش بازی می کند.

ویلیس در این فیلم نقش یک مامور «اف بی آی» را بازی می کند و در جهانی که هیچ کس نگران جنایت و مکافاتی نیست به تحقیق درباره قتلی می پردازد که پس از سال ها روی داده است. در این جهان روبات ها خود را معالجه و درمان می کنند و دوباره خودشان را راه می اندازند.

آیا این ماجرا یک داستان علمی- تخیلی باورنکردنی است؟ مطمئناً همین طور است. اما دانشمندان و سازندگان این فیلم ها می گویند آنقدرها هم که بسیاری از مردم فکر می کنند، این فناوری ها از ما دور نیستند. ارتش های مختلف جهان از روبات های کنترل از راه دور استفاده می کنند تا بتوانند به دشمنان خود یورش ببرند یا میدان های مین را پاکسازی کنند. فناوری های جدیدی برای معلولان عرضه شده است که کاربران آن می توانند دست و پاهای مصنوعی و روباتی را به حرکت درآورند و بدون آنکه به صفحه کلید کامپیوتر دست بزنند، جای مکان نما را در نمایشگر تغییر دهند.

● امروزه فناوری جدیدی با نام «حضور دوربرد»

(tele presence) در حال شکل گیری است که به کاربران امکان می دهد با استفاده از روبات هایی هم اندازه انسان، در مکان هایی دور حضور داشته باشند، ببینند، بشنوند و حتی فراتر از آن قدم بزنند، گفت وگو کنند و با حرکات دست و صورت اشاره کنند. دانیل ویلسون نویسنده و متخصص روبات ها است و در کتاب هایی مانند «کوله هتی من کجاست؟» و «چگونه از شورش روبات ها درامان باشیم» به بررسی فصل مشترک میان داستان های علمی- تخیلی و علم واقعی می پردازد. وی می گوید؛ «تعداد زیادی از اجزای چنین روبات هایی در جهان واقعی وجود دارد. البته هنوز روبات های انسان نمایی که بتوانند همه وظایف را انجام دهند، ساخته نشده است، اما بسیاری از اجزای لازم برای «حضور دوربرد» از قبل ساخته شده است.»

«جاناتان ماستو» کارگردان جانشینان که کارگردانی فیلم «نابودگر ۳؛ ظهور ماشین ها» را در کارنامه دارد، می گوید ایده ساخت روبات های جانشین انسان، به عنوان پیشرفت های آینده فناوری های امروزی توجه وی را به خود جلب کرده است. وی در ادامه می گوید هنگامی که با دانشمندان دیدار کرد متقاعد شده است، چیزی که امروزه به صورت یک ایده به ذهن ما می آید روزی واقعیت می یابد.

ماستو می گوید؛ «به نظر من عرضه چنین چیزی برای فناوری چندان هم دشوار نیست، فناوری همیشه عقب ماندگی هایش را جبران می کند. پرسش اصلی این است که آیا روزی انسانی مجبور می شود با چنین ابداعی روبه رو شود؟ من گمان می کنم انسان تمایلی بنیادی برای تنبلی دارد. تمایلی از این دست که مجبور نباشد خودش کارها را انجام دهد یا اینکه بتواند کارها را از راه دور انجام دهد. این موضوع با تلگراف و تلفن آغاز و با عرضه اینترنت تثبیت شد.»

«تره ور بلک ول» با تاسیس شرکت انی باتز در مونتین ویوی کالیفرنیا در سال ۲۰۰۱ اولین گام ها را در این مسیر برداشت. این شرکت روبات هایی ۲۰ کیلوگرمی عرضه می کند که ۱۶۰ سانتیمتر قد دارد و قیمت آن ۳۰ هزار دلار است. این روبات ها به کاربر امکان می دهد به جاهای دور برود، ببیند، بشنود و صحبت کند. این شرکت ابراز امیدواری کرده است نمونه های نهایی این روبات ها با قیمتی بسیار مناسب تر عرضه شود.

بلک ول می گوید ساخت روبات هایی که تا حدودی شبیه انسان و قدش هم اندازه انسان باشد و بتواند به مکان های مختلف برود و از فناوری هایی شبیه فناوری های Segway استفاده کند گام بسیار مهمی برای بهبود فناوری های تله کنفرانس امروزی است. انی باتز که در مرحله عرضه است به گونه یی طراحی شده است که بتواند راه برود، بپرد و از پله ها بالا برود. این روبات دست هایی دارد که بسیار شبیه دست انسان است و مفصل های بسیاری دارد تا بتواند کارهایی شبیه انسان ها انجام دهد. بلک ول می گوید مطمئن نیست فناوری روزی بتواند آنقدر پیشرفت کند و به سطحی برسد که در فیلم «جانشینان» می بینیم اما شاید آنقدر پیشرفت کنند که بتوانند با اشتیاق توانایی هایشان را عرضه کنند. وی می گوید؛ «نمی دانم آیا هیچ وقت می توانیم به آن سطح برسیم یا نه، یا چنین چیزهایی واقعیت می یابد یا خیر. در اغلب موارد ما نمی خواهیم مردم را فریب دهیم فقط می خواهیم چیزی را آنقدر شبیه انسان بسازیم که مردم بتوانند با آن رابطه برقرار کنند.»

ویلسون می گوید فیلم «جانشینان» را تحسین می کند چرا که از ادامه سنت علمی- تخیلی مقابله و برخورد «انسان و ماشین» خودداری کرده است. وی علاوه بر این دلایل اجتماعی ادامه ندادن چنین فناوری هایی را می داند. وی می گوید؛ «آیا انسان مجبور است در صف خواربارفروشی پشت سر یک روبات بایستد؟ اگر من بدانم که در کوچه پشتی روبات هایی هستند که با سگ شان به هواخوری آمده اند به فرزندانم اجازه می دهم در کوچه بازی کنند؟» ویلسون می گوید واقع بینانه تر آن است که روبات های انسان نمایی تولید کنیم تا به انجام کارهایی بپردازد که برای انسان خطرناک است اگرچه ناسا در فضا در برخی موارد از روبات ها استفاده می کند اما انجام برخی کارهای فنی هنگام راهپیمایی فضایی چنان دشوار است که ناسا مجبور می شود از انسان استفاده کند، دست کم تاکنون چنین بوده است. وی می گوید علاوه بر این ساخت روبات هایی که شبیه ما باشد و مثل ما عمل کند باعث می شود بازدهی شان بیشتر شود.

ویلسون می گوید؛ «یکی از مهم ترین دلایل برای ساخت روبات انسان نما این است که آنها می توانند از همه ابزارهای ساخته شده برای انسان استفاده کنند. بشر بخش زیادی از سیاره زمین را به خود اختصاص داده است و محیط را به شکلی تغییر داده است تا با اندام ما سازگار باشد. در سرتاسر دنیا، اندازه عرض در مشخص است، زیرا همه افراد بشر تقریباً هم اندازه هستند، همه ابزارهای ما نیز شبیه هم است، زیرا همه ما برای به کارگیری این ابزارها از دست ها و انگشتان خود استفاده می کنیم.» به نظر ماستو این فیلم بیانگر پیشرفت های فناوری است، زیرا چه بخواهیم چه نخواهیم جهان شبکه های آنلاین به توسعه خود ادامه می دهد. وی می گوید؛ «شما می توانید خریدهایتان را انجام دهید، از اخبار مطلع شوید، به دیگران خبر دهید چه کار می کنید و حتی کارمندان از راه دور (کارمندان کامپیوتری) لازم نیست برای رفتن به سر کار لباس شان را بپوشند. این ایده ما را صرفاً به سمت نتیجه منطقی اش هدایت می کند.»

www.cnn.com

داگ گداس

ترجمه؛ مهیار غلامپور